Een stortvloed van zeldzame wadertjes en waders, vooral strandlopers, maar ook ruiters en plevieren, overspoelde Nederland in de maand augustus. Vooral de aan de noordkusten van Nederland wonende vogelaars hadden daar plezier van, of konden dat hebben. Laten we de wedervaardigheden van vogelend Nederland, en vooral hun waarnemingen, maar eens gaan doorakkeren…

Hoogtepunten

Strandlopers

Deze maand was er een tsunami van zeldzame strandlopers, die niet allemaal even goed te bewonderen waren. De zeldzaamste van allemaal, de Alaskastrandloper, de tweede van Nederland, liet zich daarentegen zéér goed zien, en langdurig. Van 15 tot 22 augustus was de vogel te vinden bij de aanlegsteiger van de boot naar Ameland bij Holwerd (Fr). Een paar dagen ervoor was de vogel mogelijk al gezien bij de Bildtpollen (Fr). De twee waarnemingen liggen in ruimte en tijd wel 18 km en 6 dagen uit elkaar, dus of het hier dezelfde vogel zou kunnen betreffen, blijft open voor speculatie. Het interessante verhaal van de ontdekking kunt u hier lezen.

Alaskastrandloper Calidris mauri, Holwerd (Fr), 16 augustus (Frank Coenjaerts)

Een Roodkeelstrandloper vinden op het Balgzand, waar de kleine en kleinere strandlopers niet écht dichtbij lopen, dat vergt hogere determinatiekunde. Een betrekkelijk overtuigend geval werd vastgesteld op 6 augustus. Hoewel de soort in genetisch opzicht best ver verwijderd is van de Kleine Strandloper, is dat voor wat betreft de determinatie zeker niet het geval. Helaas, waren er - ondanks zoekwerk op de volgende dag - geen vervolgwaarnemingen.

Roodkeelstrandloper Calidris ruficollis, Balgzand (NH), 8 augustus (Pim RIjk)

Op 8 augustus werd een serieuze kandidaat Grijze Strandloper gezien bij Den Helder. Raadpleging van een van de op internationaal gebied "zwaardere jongens" in de herkenning van kleine strandlopers leidde tot de conclusie dat het weer eens een grijze Kleine Strandloper betrof, en niet een echte Grijze Strandloper. Een zeer flink aantal Bonapartes Strandlopers werd deze maand vastgesteld. Deze vier soorten deden de overige strandlopers enigszins verbleken, terwijl toch ook nog Breedbekstrandloper, Blonde Ruiter en Gestreepte Strandloper te zien zijn geweest, deze maand.

Breedbekstrandloper Calidris falcinellus, Ezumakeeg (Fr), 27 augustus (Wim van Zwieten)

Ruiters

Een Grote Geelpootruiter deed heel even de Groene Jonker (ZH) aan op 16 augustus. Voorts was een Kleine Geelpootruiter vanaf 21 augustus aanwezig in de Oostvaardersplassen (Fl), alwaar het de eerste keer was dat deze soort werd vastgesteld. Ook Terekruiter en vanzelfsprekend Poelruiter werden deze maand waargenomen.

"Kliekjes"

Dan waren er ook nog de twee enorme knallers van vorige maand die nog eventjes werden gezien, de "kliekjes" van vorige maand. De Indische Kievit werd op 1 augustus en de ochtend van 2 augustus gezien bij Vrouwenpolder op Walcheren en verdween toen schielijk, om in op 4 augustus ineens op Ameland op te duiken, en de Groene Bijeneter deed nog een reprise in Wageningen, voor slechts zeer korte tijd, en voor slechts één waarnemer, op 3 augustus.

Indische Kievit Vanellus indicus, Vrouwenpolder (Zld), 2 augustus (Alex Bos)

Overzicht

Eenden en ganzen

Overzomerende Kleine Toppers, daarvan zouden we twee jaar geleden nog steil achterover van onze stoelen vallen, maar tegenwoordig lijkt het al bijna normaal te zijn. Tot 7 augustus was het mannetje in eclipskleed nog aanwezig bij gemaal De Blocq van Kuffeler bij Almere (Fl), en vanaf 9 tot 30 augustus was er een aanwezig in de Kennemerduinen (NH). Het lijkt voor de hand te liggen dat dit dezelfde vogel betrof. De eclips Amerikaanse Smient hield het nog de hele maand vol op de Kwade Hoek op Goeree (ZH).

Stormvogels en aalscholvers

Tussen 22 en 30 augustus werden Vale Pijlstormvogels gezien op Texel, (NH), Vlieland (Fr), Terschelling (Fr), Schiermonnikoog (Fr), de Maasvlakte (ZH), Noordwijk (ZH) en Groote Keeten (NH). In totaal betrof het zo'n 10 tot 15 vogels, hoewel dubbeltellingen moeilijk zijn uit te sluiten. Na het bijna oneindige bezoek van maar liefst 344 dagen van de Dwergaalscholver van juni 2021 tot mei 2022, in Overijssel, Utrecht en Drenthe, zijn Nederlandse vogelaars natuurlijk licht blasé geworden voor nieuwe waarnemingen van deze soort. Toch was een vogel die over de Amsterdamse Waterleidingduinen naar het noorden vloog, op 17 augustus, pas het tiende geval. De vogel werd - zoals we tegenwoordig wel vaker meemaken - slechts door één waarnemer gezien en vastgelegd. Later in de maand waren er nog meer waarnemingen, mogelijk van dezelfde vogel, en wel op 30 augustus in de Oostvaardersplassen (Fl) en op 31 augustus over de Vijfhoek bij Diemen (NH).

Dwergaalscholver Microcarbo pygmeus, Amsterdamse Waterleidingduinen (NH), 17 augustus (Richard Zuijdam)

Waders

Opnieuw waren zowel Amerikaanse als Aziatische Goudplevier te zien. Een Amerikaanse Goudplevier werd op 8 augustus op Schiermonnikoog gemeld, en van 17 tot 20 augustus werd er een gezien bij Borssele (Zld). Op 31 augustus werd er nog een gemeld bij Termunten (Gr).

Amerikaanse Goudplevier Pluvialis dominica, Ellewoutsdijk (Zld), 17 augustus (Lenn van de Zande)

Aziatische Goudplevieren werden gezien in de Ezumakeeg (Fr) van 11 augustus tot 17 augustus, langs het Eemmeer (U) op 25 augustus en op Schiermonnikoog (Fr) vanaf 28 augustus.

Aziatische Goudplevier Pluvialis fulva, Schiermonnikoog (Fr), 30 augustus (Alwin van Lubeck)

De Indische Kievit, de sensatie van de laatste dag van de vorige maand, bleek de eerste anderhalve dag van de maand augustus nog het graslandje bij Oranjezon op Walcheren te bevolken, om daar in de middag "even te verdwijnen", om pas weer te worden teruggezien in de avond van 4 augustus bij Buren op Ameland (Fr).

Indische Kievit Vanellus indicus, Ameland (Fr), 4 augustus (Andries Zijlstra)

Op Rottumeroog werd op 24 augustus een Woestijnplevier gezien en goed gefotografeerd.

Woestijnplevier Anarynchus leschenaultii, Rottumeroog (Gr), 24 augustus (Lennaert Steen)

Deze maand werd een indrukwekkende reeks van zeldzame strandlopers in Nederland vastgesteld. De Breedbekstrandloper is daarvan een van de meer voor de hand liggende, maar ook een van de leukste.

Breedbekstrandloper Calidris falcinellus, Zwarte Haan (Fr), 10 augustus (Laurens Steijn)

Een zeer waarschijnlijke tot zekere Roodkeelstrandloper werd waargenomen op de hoogwatervluchtplaats op het Balgzand (NH) op 8 augustus. De vogel kon later niet worden teruggevonden, op een mogelijke waarneming twee dagen later na, maar het beeldmateriaal zag er volgens de waarnemer en verschillende kenners zeer overtuigend uit. Was het aantal soorten strandlopers al heel bijzonder in deze maand, het aantal Bonapartes Strandlopers was deze maand op recordhoogte. In de Bildtpollen (Fr) werd er een gezien op 2 augustus, die daar even aanwezig was en nog voor veel vervolgwaarnemingen zorgde. Op 4 augustus en tot 11 augustus bleek het in ieder geval twee en misschien zelfs drie vogels te betreffen op de locaties bij Zwarte Haan en Westhoek (Fr). In de tussentijd was er ook nog een gevonden op Texel, in de Polder het Noorden (NH), op 3 augustus. Van 22 tot 28 augustus werden er twee gezien bij Petten en Callantsoog (NH).

Bonapartes Strandloper Calidris fuscicollis, Zwarte Haan (Fr), 10 augustus (Laurens Steijn)

Sinds enige tijd - 2013 om precies te zijn, zie hier - rekenen wij de Blonde Ruiter ook tot de echte strandlopers, die van het geslacht Calidris. Ook deze soort kon aan de lange lijst van augustus-strandlopers worden toegevoegd vanwege een waarneming van een vogel in de Emmapolder (Gr) van 16 tot 22 augustus. Vanzelfsprekend werd ook de Gestreepte Strandloper waargenomen, maar dat is dan ook de minst bijzondere van de zeldzamere Amerikaanse of Siberische strandlopers. Deze maand werden er 10 - 15 gezien, en wel in 19 uurhokken, allemaal ten noorden van Almere en dichtbij de kust van IJselmeer, Noord- en Waddenzee. Een werkelijk schitterende foto is hieronder te zien.

Gestreepte Strandloper Calidris melanotos, Julianadorp (NH), 25 augustus (Mathias Hofstede)

De tweede Alaskastrandloper van Nederland werd ontdekt op 15 augustus, en liet zich werkelijk fantastisch zien en fotograferen op de dagen erna. Het was het hoogtepunt van de stortvloed aan zeldzame strandlopers die Nederland aandeed in deze maand.

Alaskastrandloper Calidris mauri, Holwerd (Fr), 16 augustus (Rob Halff)

Nog een zeer zeldzame strandloper, de Grijze Strandloper, óf een lookalike, werd op 8 augustus gevonden op het dak van een fortificatie bij de haven van Den Helder (NH). Helaas kon ook deze vogel later niet meer worden teruggevonden. Later werd de waarneming overigens ingetrokken, nadat een internationale gezaghebbende kenner zich er negatief over had uitgelaten. Nu hoeft dat voor de Nederlandse eigenwijze vogelkenners niets te betekenen te hebben, maar de waarnemers trokken het zich wel aan.

Kandidaat Grijze Strandloper Calidris pusilla, Den Helder (NH), 8 augustus (Arjan Dwarshuis)

De Terekruiter is de ruiter waar je meestal niet onmiddellijk aan denkt, maar deze fraaie soort werd van 3 tot 5 augustus bij Paesens-Moddergat (Fr) gezien, en van 17 tot 22 augustus bij Wierum (Fr). Voorts zat er op 24 augustus eentje op Schiermonnikoog.

Terekruiter Xenus cinereus, Paezermerlannen (Fr), 3 augustus (Wim van Zwieten)

Een Grote Geelpootruiter verscheen echt maar heel even ten tonele, toen een vogel zich ongeveer 40 minuten aan welgeteld één waarnemer liet zien in de Groene Jonker (ZH) op 16 augustus. Precies toen de eerste bezoekers verschenen, verdween de vogel met de noorderzon. De vogel werd wel overtuigend vastgelegd.

Grote Geelpootruiter Tringa melanoleuca, Zevenhoven (ZH), 16 augustus (Arjan Dwarshuis)

Al is de still van de video hierboven wat vaag, laat u zich gerust hier overtuigen door de video. Ook de Kleine Geelpootruiter gaf acte de presence, en wel in de Oostvaardersplassen. En ook de Poelruiter mogen we niet vergeten. Bijna de gehele maand waren twee juvenielen aanwezig in de Ezumakeeg (Fr). Op 1 augustus was ook een exemplaar aanwezig in Berlikum (Fr). Van 8 tot tenminste 16 augustus zat er eentje bij Kerkwerve (Zld), en op 17 augustus werd er een bij Terneuzen (Zld) gezien. Van 12 augustus tot het einde van de maand was een Grote Grijze Snip aanwezig in de Mokbaai op Texel (NH).

Grote Grijze Snip Limnodromus scolopaceus, Mokbaai, Texel (NH), 16 augustus (Tim Schipper)

Texel is ook het thuis van de “goed zichtbare Poelsnip”. Deze soort, die vast niet heel erg zeldzaam is, is wel heel moeilijk te zien te krijgen. Texel had er weer eens een, op 14 augustus. De vorige goed bezoekbare was ook op Texel, in Den Burg, op 26 september 2020.

Poelsnip Gallinago media, Dijksmanshuizen, Texel (NH), 14 augustus (Diederik Kok)

Zeekoeten tot en met meeuwen

Enige exemplaren van de Zwarte Zeekoet werden op 27, 28 en 31 augustus vliegend langs Texel, Terschelling en Schiermonnikoog gezien. Eind augustus is de geschikte tijd voor adulte Vorkstaartmeeuwen, maar er werden er maar twee gezien, beide op 21 augustus, op Vlieland (Fr) en langs Camperduin (NH). Het Lachstern-seizoen, dat dit jaar redelijk vroeg begon, kende verder een rustig verloop. In 30 uurhokken werden ze gezien, die op een na allemaal ten noorden van de Kamperhoek (Fl) lagen. Het overgrote deel van de waarnemingen was in Groningen, gevolgd door Drenthe en Noord-Holland. Maxima waren 35 in het Drouwenerveen op 3 en 6 augustus, en 45 op 2 augustus.

Hoppen tot klauwieren

De Wespendief krijgt hier meestal geen specifieke vermelding, maar het landelijk record langstrekkende Wespendieven werd gebroken op trektelpost Karstraat in Wittem (L) op 31 augustus. Dat is zeker het vermelden waard. Maar liefst 815 exemplaren kwamen langsgevlogen. Dat zijn meer Wespendieven dan de meeste vogelaars in Nederland in hun hele leven te zien krijgen...! Op het sfeerplaatje hieronder zijn er zo'n 47 te zien.

Wespendief Pernis apivorus, Grevenbicht (L), 31 augustus (Jos Poulissen)

In 18 uurhokken werden Slangenarenden gezien, waaronder een bij Euverum (L) op 5 augustus en een over de Brobbelbies bij Uden (NB) op 6 augustus. De overige waarnemingen waren minder verrassend: op en rond het Fochteloërveen (Fr/Dr) en op de Veluwe (Gld). De nieuwste stadsvogel, dat moet wel de Dwergarend zijn, na een vogel over het centrum van Arcen (L) op 14 oktober 2023. Op 28 mei van dit jaar werd een Dwergarend gezien in Den Haag (ZH) en over Warmond (ZH). Op 24 augustus werd er een gezien die ongeveer midden over Nijmegen vloog (Gld). Een van de topsoorten van vorige maand, de Groene Bijeneter, werd verrassend genoeg opnieuw gezien bij het Lexkesveer bij Wageningen in de avond van 3 augustus, ontdekt door een betrekkelijke leek. Jammer genoeg bleek de vogel de volgende dag gevlogen en werd deze daarna ook niet meer gezien. Vorige maand stond in ons maandoverzicht al dat de vogel in Noorwegen, binnen de poolcirkel, misschien dezelfde was als de vogel die op 16 en 17 juli in Nederland werd gezien. Mogen we dan nu deze nog veel misschiener dan wéér dezelfde als die van Noorwegen vinden? Ging de Indische Kievit op en neer van Vlieland naar Walcheren en terug naar Ameland, deze Groene Bijeneter zou dan van de Amsterdamse Waterleidingduinen naar Noorwegen en terug naar Wageningen zijn gevlogen. De wonderen zijn de wereld nog niet uit, óf het gaat om meerdere vogels... Beide opties lijken mogelijk. Een Bonte Kraai op 7 augustus in het centrum van Bergen op Zoom was een verrassende.

Zangvogels

De eerste Sperwergrasmus van het seizoen was tevens de eerste bezoekbare van Limburg, tot grote vreugde van de Limburgse vogelaars. De vogel werd op 16 augustus ontdekt, maar bleef hangen tot 21 augustus. Later in de maand werden er meer vogels gezien op meer typische plekken, zoals de Amsterdamse Waterleidingduinen op 20 augustus, en op 28 augustus in het Noordervroon in Westkapelle (Zld). De enige Struikrietzanger van de maand werd gevangen op de ringbaan in Castricum (NH) op 27 augustus. In 15 uurhokken werden Waterrietzangers vastgesteld. Het getal wijkt niet bijzonder af van de cijfers van de laatste jaren.

Waterrietzanger Acrocephalus paludicola, polder Arkemheen, Nijkerk (Gld), 11 augustus (Sven Valkenburg)

De enige Roze Spreeuw van de maand werd van 29 tot 31 augustus gezien op de noordpunt van Texel (NH). Voor juvenielen was het kennelijk nog te vroeg, want net zoals de twee of drie in juli, was dit een adulte vogel.

Roze Spreeuw Pastor roseus, Renvogelveld, Texel (NH), 29 augustus (Henk Hupkes)

Van 23 tot 26 augustus was een eerstejaars Citroenkwikstaart aanwezig op Rottumerplaat, die die door best nog wel wat mensen werd gezien, de ontoegankelijkheid van het eiland in aanmerking genomen. Op 30 augustus vloog er nog een over het Kampereiland (Ov).

Citroenkwikstaart Motacilla citreola, Rottumerplaat (Gr), 26 augustus (André-Willem Faber)

Een rondje langs de velden

Na de sterns in juni en de Afrikanen in juli, was het in augustus tijd voor de zeevogels. Augustus produceerde een heel aantal Bruine Genten, een Brilstern, een Reuzenalbatros, een Wenkbrauwalbatros, een zooitje Zuidpooljagers, Zwartkapstormvogel, Freira’s en Kleine Pijlstormvogels, en een Chileense Grote Pijlstormvogel, veel meer dan genoeg voor de gemiddelde Nederlandse zeetrekliefhebber om bij te bezwijmen. Augustus was een productieve maand in Denemarken met een terugkerende Canadese Kraanvogel, een Brilstern, een Lammergier en een Bruine Gent. Een ‘reuzenalbatros’ werd geclaimd op 21 augustus. De vogel werd gezien vanaf Seven Heads, Cork, Ierland. Het zou het derde geval voor de WP betekenen voor deze ‘supersoort’, de voormalige Reuzenalbatros, die gesplitst is in drie soorten (Antipoden- , Grote en Tristanalbatros). De waarnemers waren door waarnemers op een ander uitkijkpunt gealarmeerd voor een naderende albatros, maar dat bleek later een onvolwassen Wenkbrauwalbatros te zijn. Hier vindt u het verhaal van deze krankzinnige waarneming. Op 7 en 14 augustus werden Zwartkapstormvogels gezien vanaf Estaca de Bares, het inmiddels beroemde trektelpunt in NW-Spanje. Verder werden daar in augustus Bruine Genten, ca 10 Zuidpooljagers, drie Freira's en meerdere Kleine Pijlstormvogels gezien. Een intermediaire fase Chileense Grote Pijlstormogel, bij de meesten onder ons meer bekend onder de Engelse naam Pink-footed Shearwater werd geclaimd vanaf Gwennap Head, Cornwall, Engeland, op 22 augustus. Het zou het eerste geval voor de WP betekenen, maar aanvaarding zal lastig worden. Op Terceira, Azoren, werd een Kleine Blauwe Reiger ontdekt op 17 augustus. Het betreft de zesde voor de Azoren en de zevende voor de WP. Buiten de zojuist genoemde, werd op 1 augustus de eerste Bruine Gent in IJslandse wateren ontdekt. Zoals niet ongebruikelijk voor de soort, voer de vogel een eindje mee, tot in Britse wateren. In Israël werden in augustus in het midden van het land drie Tibetaanse Plevieren gezien. De tweede Amerikaanse Regenwulp voor Frankrijk werd op 18 augustus ontdekt in de Camargue. Vanaf 13 augustus verbleef een Rode Grutto enkele dagen nabij Manchester, Engeland. Het was de zesde voor het VK en de elfde voor de WP. Een Roodkeelstrandloper werd op 1 augustus ontdekt in Ierland, de zesde voor dat land. Een fraai vastgelegde Zuidpooljager, nabij Quessant op 20 augustus, was de derde voor Frankrijk. Op 6 en 8 augustus werd de Kelpmeeuw voor de vierde achtereenvolgende zomer gezien in Grafham Water, UK. De gezenderde Witruggier ‘GA03’ die Spanje was binnengevlogen eerder dit jaar, is begin augustus dood gevonden nabij Sevilla. In Eilat werden maar liefst twee Basrakarekieten gezien deze maand.

De Glazen bol

Wat wordt het nu weer? In september droogt de stroom van strandlopers en wadertjes meestal weer op, maar wat zal ervoor in de plaats gaan komen? Welke verrassingen staan ons nu weer te wachten? We zouden graag een mooie Veldrietzanger voorspellen. Deze onsportiviteit – de zogeheten handel met voorkennis, want ten tijde van de publicatie van dit maandoverzicht was de tweede bezoekbare Veldrietzanger van Nederland alweer weg - heeft het DB Terugblik-team al eerder vertoond, dus dat gaan we niet meer doen.

Veldrietzanger Acrocephalus agricola, Groote Keeten (NH), 3 september (Wim van Zwieten)

Een Siberische Sprinkhaanzanger zou, daarentegen, warm worden verwelkomd, en deze voorspelling moet nog bewaarheid worden. Aan het einde van de maand mogen we dan hopelijk de eerste Amerikaanse zangertjes gaan opzoeken! Waarschijnlijk zal de soep weer minder heet worden opgediend, en moeten we het met wat minder zeldzame, maar nog altijd leuke soorten doen, als diverse zeldzame en minder zeldzame loofzangertjes. Bladkoning, Grauwe Fitis, Raddes Boszanger, Westelijke en Balkanbergfluiter, het zijn allemaal echte september-soorten. De trek van kleine vogeltjes is natuurlijk altijd leuk om waar te nemen, algemene of zeldzame vogeltjes, over zee of over land, met soms meer en soms minder krenten in de ornithologische pap. We wensen bij het zoeken iedereen – zoals altijd, en zonder uitzondering – weer veel zoekplezier…!

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdragen aan dit verslag. We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Wim Wiegant