Net zoals het overzicht van de maand mei op de laatste dag op de schop moest wegens de waarneming van een Grote Tafeleend, zo vielen twee van de hoogtepunten van deze maand op de laatste dag, zodat ook nu het een en ander moest worden herzien. Eerst was namelijk de Groene Bijeneter van de Amsterdamse Waterleidingduinen (ZH) het hoogtepunt van de maand, maar op de laatste dag van de maand werd de uiterst zeldzame Indische Kievit bij Vrouwenpolder in Zeeland, de tweede van Nederland en denkelijk ook van Europa, het onbetwiste hoogtepunt van de maand. Op dezelfde ochtend werd ook in Zeeland, bij Scherpenisse, een adulte Amerikaanse Oeverloper ontdekt. Beide soorten deden de status als icoon van de Groene Bijeneter enigszins verbleken. Laten we de feiten maar eens voor zich laten spreken...

Hoogtepunten

Indische Kievit

Na de eerste en door velen onmogelijk geachte waarneming - in de zin van onmogelijk voor een wilde vogel - van een Indische Kievit in West-Europa, op 19 juni 2019 op Texel (NH) en nadien op Ameland (Fr), kwam de tweede waarneming van Europa óók uit Nederland, en wel uit Vrouwenpolder (Zld) op 31 juli. Nu was het vanzelfsprekend minder onwaarschijnlijk, want er wás al een geval! Rui en lichte defecten in het verenkleed maakten menigeen zenuwachtig omtrent de wildheid van de vogel, maar dat is meer een taak voor de Commissie der Dwaalgasten van de Nederlandse Avifauna, en het oordeel van deze commissie komen we pas over enige tijd te weten. Het verhaal van de ontdekking in een niet toegankelijk gebied, en het exhibitionistische gedrag van de vogel later, zodat deze toch goed te bekijken was, is hier te lezen.

Indische Kievit Vanellus indicus, Vrouwenpolder (Zld), 31 juli (Marcel Klootwijk)

Groene Bijeneter

Van de échte iconische soorten, soorten die al eerder gezien zijn, maar die niet discutabel, heel mooi, en uiterst zeldzaam zijn, kunnen we zomaar Stekelstaartgierzwaluw, Reuzenzwartkopmeeuw en Groene Bijeneter noemen. De laatste werd vorig jaar al gezien, maar tot grote vreugde van vele vogelaars, werd er deze maand opnieuw een ontdekt in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Woorden schieten tekort! Die hoeven we hier ook niet op te schrijven, want u kunt het verhaal van de ontdekking hier lezen.

Groene Bijeneter Merops persicus, Amsterdamse Waterleidingduinen (ZH), 16 juli (Ezra Mandemaker)

Amerikaanse Oeverloper

De zevende Amerikaanse Oeverloper van Nederland werd in de ochtend van 31 juli ontdekt in de Scherpenissepolder bij - jawel - Scherpenisse, op Tholen (Zld). Hoewel het al het zevende geval voor Nederland betrof, blijft het toch een soort die moeilijk te zien is te krijgen, afgezien natuurlijk van de vogels bij Rilland (Zld) op 30 en 31 juli 2011 en bij Medemblik (NH) van januari tot mei 2015.

Amerikaanse Oeverloper Actitis macularia, Scherpenisse (Zld), 31 juli (Robbin van Dijk)

Scharrelaar

Na 2000 zijn er slechts 10 gevallen van de Scharrelaar, en na drie gevallen in 2022, was er weer een redelijk bezoekbare beschikbaar van 1 tot 3 juli in de Meinweg (L). Voor de liefhebbers van fraai gekleurde soorten wel een echt hebbedingetje, natuurlijk, maar het was wel een eind lopen, zo begreep het DB Terugblik-team.

Scharrelaar Coracias garrulus, Meinweg (L), 3 juli (Lennart Verheuvel)

Overzicht

Eenden en ganzen

Dit jaar was de maand juli er een van de overblijvende Amerikaanse eenden, maar iedereen die dacht dat de Grote Tafeleend van de Nieuwe Driemanspolder bij Zoetermeer en de Starrevaart bij Leidschendam (ZH) het wel een hele tijd zou uithouden, had het mis. Na 23 juni werden geen betrouwbare waarnemingen meer gedaan, nadat vogelend Nederland door een Belg op de vingers was getikt over het te losjes identificeren van de eend in kwestie. In Almere was de hele maand een mannetje Kleine Topper in eclipskleed te zien. Ook in het Eemmeer (U) verbleef de gehele maand een vogel. Op onderstaande foto is duidelijk te zien dat de Kleine Topper van Almere zelf ook niet wist hoe het zover heeft kunnen komen.

Kleine Topper Aythya affinis, Almere (Fl), 12 juli (Leo Stegeman)

Tegen het eind van de maand bleek de vogel makkelijk te vinden in het gezelschap van twee Kuifeenden. Het was overigens niet de eerste keer dat deze Amerikaanse soort de eclips doormaakte in Nederland. In 2023 was een vogel in juni en juli aanwezig in Bloemendaal (NH).

Kleine Topper Aythya affinis, Almere (Fl), 11 juli (Arjan Dwarshuis)

De Blauwvleugeltaling die op 29 juni was ontdekt in het Lauwersmeer, was daar op de eerste dag van de maand juli ook nog te zien. Nog een transatlantische eend in eclips was een Amerikaanse Smient die al op 27 april was ontdekt, vervolgens tussen 21 mei en 6 juli zoek was, maar daarna tot het einde van de maand was te zien op de Kwade Hoek op Goeree (ZH). Aan het eind van de maand was de vogel in eclipskleed. Een Amerikaanse Wintertaling in eclips, dat is op het gebied van de determinatie waarschijnlijk te hoog gegrepen. Een vogel nog in zomerkleed werd op de Bochtjesplaat in het Lauwersmeer (Fr) gezien op 3 juli. Daarna waren er geen waarnemingen meer.

Rallen en waders

Het mannetje Kleinst Waterhoen van Monfort (L) was daar nog te horen tot 14 juli. Een Ralreiger wisselde tot 17 juli regelmatig van locatie tussen Deventer (Ovl) en Terwolde (Gld).

Ralreiger Ardeola ralloides, Terwolde (Gldl), 4 juli (Anco Euser)

Beide buiten-Europese goudplevieren werden gezien: een Amerikaanse Goudplevier in het Lauwersmeergebied (Fr) vanaf 22 juli tot het einde van de maand en een Aziatische Goudplevier in volledig zomerkleed bij de Punt van Reide (Gr) op 23 juli. Laatstgenoemde werd ontdekt door dezelfde vogelaars die een dag eerder de Amerikaanse hadden ontdekt. Een aardig zoekplaatje is hieronder te zien.

Aziatische Goudplevier Pluvialis fulva, Punt van Reide (Gr), 23 juli (Lars Buckx)

De eerste Indische Kievit van Nederland, in juni 2019, was een regelrechte sensatie. De vogel had in tijd en ruimte een "goed verhaal", met eerdere achtereenvolgende waarnemingen in Kroatië, Duitsland en België. Of deze feiten iets over de wildheid van de vogel zouden zeggen, lijkt aannemelijk. Niettemin is deze vogel in België niet aanvaard als een wilde vogel. Bij de vogel die op 31 juli bij Oranjezon op Walcheren (Zld) werd ontdekt bleek ook enige bewegelijkheid, zij het in omgekeerde richting. De - naar aan te nemen valt zelfde - vogel was op 27 juli al op Vlieland gefotografeerd.

Indische Kievit Vanellus indicus, Vrouwenpolder (Zld), 31 juli (Paul van Tuil)

Een Woestijnplevier ontdekken tijdens een vakantiebezoek aan de Wadden vanuit Zwitserland, dat zou iedereen wel willen. Het is natuurlijk wel een troostprijs voor het niet ontdekken van dezelfde soort in Zwitserland, maar misschien is dat wel bijna onmogelijk. De vogel in kwestie werd tijdens een overtijing ontdekt op het wad bij Hollum, Ameland (Fr), maar bleek later onvindbaar.

Woestijnplevier Anarynchus leschenaultii, Ameland (Fr), 29 juli (Jan Bisschop)

Breedbekstrandlopers waren te zien vanaf 6 juli tot het einde van de maand bij Termunten (Gr), van 14 tot 19 juli op de Schorren op Texel (NH), op 23 juli op Schiermonnikoog (Fr) en op 26 juli bij Bildtpollen (Fr). De eerste Bonapartes Strandloper van het jaar werd ontdekt in een minder voor de hand liggend gebied, de Jezuïetenwaai in Duiven in Gelderland. Het was de eerste voor deze provincie, van 25 tot 27 juli, en ook een van de weinigen in het diepe binnenland. Op 27 juli zat er een op een meer vertrouwde plek: bij Zwarte Haan aan de Friese Waddenkust; deze werd later ook nog gezien.

Bonapartes Strandloper Calidris fuscicollis, Westhoek (Fr), 27 juli (Rutger Wilschut)

De Amerikaanse Oeverloper maakte een kort maar indrukwekkend optreden op Tholen, op 31 juli. Voor een aantal vogelaars was het een interessante en gewilde sidekick na het zien van de Indische Kievit (zie boven). De niet-te-bevatten zwarte strepen op de ondervleugel van de Amerikaanse Oeverloper heeft u vast nog nooit gezien!

Amerikaanse Oeverloper Actitis macularia, Scherpenisse (Zld), 31 juli (Robbin van DIjk)

Op 11 juli werd weer eens een Kleine Geelpootruiter gezien op Texel (NH). Al met al zijn er dit voorjaar - en we rekenen deze tot het voorjaar - nu in totaal 1 tot 4 exemplaren gezien op Texel (NH), Terschelling (Fr) en in het Lauwersmeer (Fr). In de middag van 30 juli diende zich weer eens een zeldzaamheid aan in de Nieuwe Driemanspolder bij Zoetermeer (ZH). Deze keer maakte een Vorkstaartplevier zijn opwachting. Helaas was de vogel al vroeg in de avond ervandoor. Het was pas het elfde geval sinds 2000. Daarvóór waren er 15 gevallen, waarvan acht in de jaren 1995 - 1999. De Nieuwe Driemanspolder mag zich hiermee zo langzamerhand wel rekenen tot een van de ultieme hotspots voor het vinden van zeldzame vogels.

Vorkstaartplevier Glareola pratincola, Nieuwe Driemanspolder (ZH), 30 juli (Dirk van Doorn)

Sterns en meeuwen

Dougalls Sterns verbleven nog tot 11 juli bij Breskens (Zld). Meestal was het slechts één exemplaar, maar soms werden er twee gezien, zoals op 3, 6 en 11 juli. Op de Kwade Hoek op Goeree (ZH) werd een exemplaar kortstondig gezien op 9 juli. Op 27 juli werd er nog een gezien in de Putten bij Camperduin (NH).

Dougalls Stern Sterna dougallii, Breskens (Zld), 7 juli (Paul van Tuil)

Als je een vogel over zee ziet vliegen heb je bij het vastleggen van de gebeurtenis vooral haast. Je kunt bijna niet zien wat je zoekt, dus, je maakt in het wilde weg maar wat foto’s. Het is moeilijk om er een term voor de verzinnen, “weet je wat, ik knip maar wat”, of “knip zonder kop” of “wildplaten”. De vogelaar die een Dougalls Stern vond bij de Kwade Hoek op Goeree (ZH) zag er een dag later waarschijnlijk dezelfde vogel langsvliegen bij Ouddorp (ZH), 5 km verderop. Zonder wat te zien, “in het wilde weg”, maakte hij wat foto’s, en op een daarvan was de vogel ook echt te zien, maar wel met enige moeite. De foto is hieronder te zien. Dat de kwaliteit van de foto niet top is, dat moeten we maar even op de koop toe nemen.

Dougalls Stern Sterna dougallii, Ouddorp (ZH), 9 juli (George Tanis)

Op de uitvergroting hieronder is de vogel wat beter te zien. Het gaat om de vogel bovenin links.

Dougalls Stern Sterna dougallii, Ouddorp (ZH), 9 juli (George Tanis)

Het “wildplaten” wordt overigens niet alleen maar beoefend bij het zien van vogels die over zee vliegen. Het blijkt wel vaker te gebeuren. Bij de zoektocht naar een Raddes Boszanger zag een fotograaf iets bewegen en dacht: “ik druk maar af, ik zie het wel”, met een fascinerend resultaat.

Raddes Boszanger Phylloscopus schwarzi, Ameland, 19 oktober 2018 (Rudy Offereins)

Zelfs op kale akkers kan iets buitengewoons te zien zijn, maar dat moet je in dit geval wel héél goed kijken… In dit geval, op de foto van een akker hieronder, blijkt een Griel te staan: de kop van de vogel is met enig inzoomen en grote scherpzinnigheid te zien net iets linksonder de blauwe auto op de snelweg. De maker van de foto hieronder kwam er pas thuis achter dat de soort wel degelijk op de foto stond!

Griel Burhinus oedicnemus, Schiphol, 5 augustus 2022 (Jan Keizer)

Hieronder nog een uitvergrotinkje, om te laten zien dat het hier geen verzinsel betreft.

Griel Burhinus oedicnemus, Schiphol, 5 augustus 2022 (Jan Keizer)

Van dit intermezzo kunnen we dus leren dat iets altijd weer beter is dan niets, ook in de vogelfotografie!

Terug naar de rauwe realiteit van alledag. Na een heel goed broedseizoen ging het jaarlijkse Lachstern-festijn in Oude Pekela en omgeving al vroeg van start. Vanaf half juli was het al groot feest op de bekende plekken bij Oude Pekela (Gr), het Drouwenerveen (Dr) en in de Dollard (Gr). Een aardige groepsfoto is hieronder te zien.

Lachstern Gelochidon nilotica, Nieuwe Pekela (Gr), 14 juli (Harry Kuipers)

Roofvogels tot en met valken

Van een van de recente zomergasten, de Vale Gier, werden niet zo heel veel betrouwbare waarnemingen gedaan. Bij Zoelen (Gld) werden er een of twee gezien op 10 juli, en op 16 juli werden er vier gezien in de omgeving van de Onlanden (Dr). Een bij Laren (Gld) op 18 juli zag er ook overtuigend uit.

Hoppen tot klauwieren

Een “iconische” soort, dat is een soort die veel liefhebbers buitengewoon blij zou maken met een bezoekbaar verblijf, die in heel West-Europa zeer zeldzaam is, en die ook nog zeer spectaculair is. De status van de Groene Bijeneter als "iconisch" begint langzaam af te brokkelen. Vorig jaar werd het vijfde geval van het land vastgesteld in het Fochteloërveen op 5 augustus, na eerdere gevallen in september 1961, mei 1998, augustus 2010 en juli 2011, waarvan alleen het geval in 2010 te bezoeken was. Deze maand werd er in de ochtend van 16 juli een ontdekt in de Amsterdamse Waterleidingduinen, die heel snel verdwenen leek, maar na korte tijd weer werd teruggevonden. De vogel werd door meer dan 250 waarnemers gezien. De volgende ochtend verliet de vogel rond 8:15 u de omgeving, om mogelijk later op de dag nog op Vlieland te worden gezien. Mogelijk dezelfde vogel werd later in de maand nog binnen de poolcirkel gezien, zie verderop. Dat houdt de status als dwalend icoon toch nog aardig in stand.

Groene Bijeneter Merops persicus, Amsterdamse Waterleidingduinen (ZH), 16 juli (Sjaak Schilperoort)

Een door de drukte van de verdere gebeurtenissen alweer bijna vergeten hoogtepunt was de Scharrelaar die van 1 tot 3 juli aanwezig was in de Meinweg bij Roermond (L).

Kleine vogels

Tot 4 juli werden betrouwbare waarnemingen gedaan van de Struikrietzanger bij de Drentsche Aa (Dr). Latere waarnemingen  elders waren minder overtuigend. Het seizoen voor de doortrek van Waterrietzanger begon op 25 juli, toen een adulte vogel prachtig werd gefotografeerd in Polder Arkemheen bij Nijkerk (Gld).

Waterrietzanger Acrocephalus paludicola, Arkemheen (Gld), 25 juli (Bernd de Bruijn)

Er zijn jaren dat in de zomermaanden flink wat Roze Spreeuwen worden gezien, maar dit is al een aantal jaar niet meer het geval. Deze maand werden slechts twee adult zomers waargenomen, en wel een gezien vanuit de tuin van een vogelaar op Texel (NH) op 25 juli en een bij Idskenhuizen (Fr) op 27 juli.

Roze Spreeuw Pastor roseus, Oost, Texel (NH), 25 juli (Ruud van Beusekom)

Het behalen van een totaal van 500 wilde vogelsoorten in ons land zal waarschijnlijk nog even gaan duren. Ongeveer alle autoriteiten op het gebied van de taxonomie hebben inmiddels besloten dat de drie barmsijs-taxa, Kleine Barmsijs, Grote Barmsijs en Witstuitbarmsijs, tot één soort - we gokken: Barmsijs - dienen te worden gerekend. Nu zijn we in Nederland en op dit gebied lekker eigenwijs, maar het lijkt erop dat we helemaal alleen staan, en dat zou kunnen betekenen dat de tel-fanatici binnen afzienbare tijd twee soorten armer zijn.

Inmiddels elders

Het leukste nieuws van juli komt voor een belangrijk deel uit het hoge noorden: Denemarken, Noorwegen en Finland hadden de meeste extreme zeldzaamheden binnen hun grenzen. Een selectie volgt hieronder. De Afrikaanse opmars is in volle gang, met de eerste drie Palmtortels voor Albanië vanaf 4 juli aanwezig bij Fier. De opmars werd verder onderstreept door de eerste waarneming van de Maskerduif in Roemenië bij Bărăganul op 3 juli. Een Siberische Gierzwaluw werd gezien op Shetland van 15 tot 17 juli. Mogelijk is dit dezelfde vogel die eind juni 2022 en begin juli 2023 aldaar werd gezien. Telkens verbleef de soort enkele dagen op locatie. De Chinese Stormvogeltjes zijn weer terug in Israëlische wateren, met 4 exemplaren op de eerste pelagic van het seizoen vanuit Eilat begin juli. Van de jan-van-genten hebben twee soorten gekleurde voeten en op curieuze wijze verschillende namen: de Roodpootgent en de Blauwvoetgent. Onbewust van dit mirakel werd de Roodpootgent nog enkele malen gezien langs de kust van Devon, Engeland, in de eerste week van juli, en werd er in Noordwest-Spanje een gezien op een pelagic. Voor zover ons bekend zijn er nog géén Indische Kieviten gemeld uit Kroatië, België of Duitsland. Een Mongoolse Plevier werd gezien op 16 juli op het Finse eiland Vestra Norrskär, maar werd helaas niet teruggevonden door de liefhebbers die de vogel in de middag bezochten. Mogelijk dezelfde vogel werd gezien op Öland, Zweden, op 24-25 juli. Vanaf een onderzoeksschip werden op 1 juli twee Zuidpooljagers ontdekt ten zuiden van IJsland, een nieuwe soort voor het land. Ook op een pelagic vanaf een van de Scilly-eilanden werd een exemplaar gezien, op 5 juli, pas het achtste geval voor Groot-Brittannië en de vierde in 12 maanden. Een Belgische toerist ontdekte bij Lignano Sabbiadoro, Udine, de zesde Lachmeeuw voor Italië op 24 juli. Het leuke verhaal is hier te lezen. De Italiaanse vogelaars hadden het nakijken, want de vogel werd daarna niet meer gezien.

Lachmeeuw Larus atricilla, Lignano Sabbiadoro, Udine, Italië, 24 juli (Wouter Van Gasse)

Op 8 juli werd de tweede Audouins Meeuw gezien in Blaavand, Denemarken. Die moesten we in Nederland ook maar weer eens te zien krijgen... Een adulte Kaapse Meeuw werd op 4 juli gefotografeerd nabij Nice. Een Monniksgier boven de poolcirkel? Het kan allemaal tegenwoordig. Gautelisvatnet, Noorwegen had deze primeur op 12 juli. Nog verder boven de poolcirkel: op 19 juli werd een Groene Bijeneter gezien bij Skarsvag, Noordkaap, Noorwegen, de vierde voor dat land. Zou het de Nederlandse vogel zijn? Nabij de Varangerfjord werd een Maskerkwikstaart gezien op 1 juli in een tuin in Nesseby, Noorwegen. Een Zanggors zong sinds 21 juli 2024 bij Steinkjer, Noorwegen. Het enige andere geval voor het land was een ringvangst 50 jaar geleden. Op 6 juli werden op de ringbaan van Siikajoki in Finland (nabij Oulu) een mannetje Pallas’ Rietgors en een mannetje Geelbrauwgors gevangen. Het betrof respectievelijk de tweede en eerste waarneming voor het land. De vogels werden enkele dagen later alsnog teruggevonden in het veld en waren meerdere dagen te bezoeken.

De Glazen bol

Met de Groene Bijeneter en de Indische Kievit al achter de kiezen, moeten we onze wensenportefeuille voor dit jaar misschien nog iets meer richting het onmogelijke verschuiven. Voor de hand liggende soorten als Kleinste Strandloper en Mongoolse Plevier, wat moeten we daarmee? We kunnen beter gaan voor zwaardere jongens als Oostelijke Willet, Siberische Grijze Ruiter of Rode Grutto.

Rode Grutto Limosa hudsonicus, Churchill, Canada, 12 juli (Eduard Sangster)

Ietsje minder mag ook, hoor. Zo is het natuurlijk ook leuk om al in augustus een Bladkoning te vinden, of een lekkere Ortolaan te zien. Hoe het ook zij, wat u ook droomt te gaan zien, we wensen iedereen weer heel veel zoekplezier...!

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdragen aan dit verslag. We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Wim Wiegant