Dit jaar was er niet slechts één Dutch Birding Vogeldag. Nee, er was zelfs een hele Vogelweek! Ik hoop dat iedereen net zoveel plezier aan alle presentaties heeft beleefd als ik. Al was er één presentatie waar ik persoonlijk wat minder van heb genoten. Dat was namelijk de presentatie over het onderzoek naar de Horusgierzwaluw, en dan gaat het met name om de uitslag daarvan. Vele twitchers zullen zich wel voor de kop kunnen slaan, dat ze die bewuste ochtend niet de oversteek naar die witstuitige gierzwaluw hebben gemaakt. Zo ook ondergetekende. Hieronder tonen we unieke beelden waarop te zien is dat het nieuws zelfs Mexico al heeft bereikt. Je zou haast vergeten dat er ook nog gewoon vogels werden gezien in december. Het was ook niet de meest enerverende maand van het jaar, maar het kan natuurlijk ook géén feest blijven. Desalniettemin was het onderhoudend vogelen. We blikken terug op december:

Juan vertelt het verhaal van de Horusgierzwaluw (Lonnie Bregman)

Overzicht

Eenden en ganzen

De eerste Amerikaanse Smient van het seizoen viel ons ten deel op 8 december. De vogel werd gevonden in een groep Smienten op de Reeuwijkse Surfplas, maar kon in de daaropvolgende dagen niet meer worden teruggevonden. Van 16 tot 22 december bevond zich een Ringsnaveleend aan de rand van de Eems, ten noorden van Delfzijl (GR). Het zou hierbij kunnen gaan om de Appingedamse vogel, die in dat geval voor de vijfde winter op rij in Noordoost-Groningen verblijft. Een mannetje Kleine Topper dat al eerder was gezien op het Ketelmeer (FL), werd op 22 december weer gefotografeerd en een dag later voor het laatst gemeld. Vanaf de veerboot naar Vlieland werd tussen 18 en 25 december weer enkele keren de Koningseider waargenomen, die kortstondig was teruggekeerd op de plek waar hij de afgelopen jaren al vaker vertoefde.

Ringsnaveleend Aythya collaris, Bierum, 21 december 2020 (Marco Glastra)

Koningseider Somateria spectabilis, Harlingen, 25 december 2020 (Hans Groot)

Een mogelijke Taigarietgans die op 14 december op een akker vlakbij Bunne (DR) werd waargenomen, was aanleiding om de discussie op ons forum over de herkenning van de soort weer enigszins nieuw leven in te blazen. Daaruit kwam nog maar eens naar voren dat het uitermate lastig is om een Taigarietgans met zekerheid te determineren, zeker als deze zich in een groep Toendra’s bevindt. Ook de vogel van Bunne bleek helaas toch waarschijnlijk een look-a-like te zijn. Ik zeg: lumpen die hap! Deze aansporing staat overigens uiteraard volledig los van het feit dat ik de soort nog steeds niet op mijn levenslijst heb staan.

Andere watervogels

De eerste Zwarte Ibis van de maand werd op een 1 december gezien bij Leimuiden (ZH). De vogel werd teruggevonden op 15 december en bleef voor de liefhebber het restant van de maand twitchbaar. Aanvullende exemplaren werden gezien in een polder ten zuiden van Sneek (FR; 13 dec), bij Goes (ZL; 22 dec), langs een snelweg in de Wieringermeer (NH; 25 - 30 dec) en langs de IJsselmeerkust bij Molkwerum (FR; 30 dec).

Zwarte Ibis Plegadis falcinellus, Leimuiden, 18 december 2020 (Luuk Punt)

Steltlopers

We kunnen niet bepaald spreken van primetime voor deze categorie, maar dat een leuke steltloper eigenlijk het hele jaar door mogelijk is, werd wederom bevestigd op 6 december. Op die dag werd namelijk een Kleine Geelpootruiter ontdekt in het noorden van Maastricht: de eerste voor Limburg! De vogel bleef uiteindelijk 11 dagen langs de Maas aanwezig. Daarnaast werd ook een reeks Rosse Franjepoten waargenomen. Een al eerder ontdekt exemplaar bij Callantsoog (NH) bleef aanwezig tot 4 december en op de 1ste van de maand vlogen er vogels langs de Eemshaven en Lauwersoog. Verder werden er waarnemingen gedaan bij Winsum (FR; 6 dec), in Camperduin - De Putten (10 - 12 dec), in het infiltratiegebied van Castricum (15 dec), op het Noordzeestrand van Schiermonnikoog (25 dec) en aan de Brabantse zijde van de Biesbosch (30 dec). In de omgeving van Westkapelle werden zeker vier verschillende Rosse Frapo’s gezien. Één daarvan verbleef lange tijd in het Noordervroon en werd vanaf de 29ste vergezeld door een tweede exemplaar.

Kleine Geelpootruiter Tringa flavipes, Maastricht, 11 december 2020 (Anja van Halbeek)

Rosse Franjepoot Phalaropus fulicarius, Westkapelle, 26 december 2020 (Maarten Sluijter)

Zeevogels, meeuwen en sterns

Op 4 december was een Zwarte Zeekoet ter plaatse langs de Brouwersdam en vervolgens weer op 29 en 30 december. Langs Camperduin vloog een Zwarte Zeekoet op 21 december en langs Terschelling vloog er een op 28 december. Papegaaiduikers werden gezien langs Texel (3 dec), Den Haag (5 dec), Camperduin (19 dec) en Castricum (een duo op 20 december en een enkeling op 31 december). Kleine Alken vlogen langs Schiermonnikoog (1 dec), de Tweede Maasvlakte (13 dec), Camperduin (19 dec) en Ameland (24 dec).

De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de eerder beloofde Kleine Burgemeester-invasie vooralsnog een beetje tegenvalt. Een hond op een vloerkleed komt nog sneller op gang. Desalniettemin werden ze wel gezien, bijvoorbeeld in Amsterdam, waar de eerste-winterkleedvogel van de vorige periode aanwezig bleef tot 11 december. Op Texel kwam op 4 december een eerste winter Kleine Burgemeester langsgevlogen en vanaf 6 december was er een ter plaatse in Westkapelle, waar een tweede individu zich op de 25ste kort bij aansloot. Op 22 december werd een eerste winter gezien in Katwijk aan Zee, gevolgd door waarnemingen op 27 en 31 december. Op 25 december werd een adulte vogel gemeld langs Scheveningen en op Oudejaarsdag werd nog een eerste winter vogel gezien op een plas bij Heerenveen. De Kumliens Meeuw van Julianadorp was de gehele maand aanwezig. Het is inmiddels een adult en de determinatie lijkt daarmee te zijn bevestigd. Op 11 december maakte hij kort een uitstapje naar Texel. Zowel op 20 als 23 december werden overigens ook langsvliegende adulte Kleine Burgemeester gemeld op Texel; zou hij vaker die kant op gaan?

Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Westkapelle, 6 december 2020 (Corstiaan Beeke)

Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Katwijk aan Zee, 22 december 2020 (René van Rossum)

Kumliens Meeuw Larus glaucoides kumlieni, Julianadorp, 24 december 2020 (Luuk Punt)

Terwijl de hoeveelheid Kleine Burgemeesters enigszins teleurstellend was, waren het juist Grote Burgemeesters die zich tegen het einde van de maand plotseling in ruime aantallen meldden. Om te beginnen was de derde-winterkleedvogel nog altijd aanwezig in Vlissingen en maakte deze enkele uitstapjes naar Westkapelle, waar vanaf 14 december ook een eerste winter exemplaar ter plaatse was. De noorderwind van 24 december bracht nog twee eerste winters mee: op de zeedijk bij Ferwert (FR) en bij de Zuidpier van IJmuiden. Op Tweede Kerstdag werd opnieuw een blik Grote Burries opengetrokken. Die dag werden eerste winters ontdekt in de haven van Oudeschild (Texel), bij Goedereede (ZH) en maar liefst vier stuks op het Noordzeestrand van Terschelling. De derde golf verscheen op 28 december, toen er nieuwe vogels werden gevonden in Medemblik, bij IJmuiden, aan het Oostvoornse Meer en in de uiterwaarden van de IJssel bij Deventer. De laatste, een goede soort voor Overijssel zijnde, was de rest van de maand aanwezig en werd net als het beest van Medemblik veel bezocht. Op 29 december werd vervolgens nog een Grote Burgemeester ontdekt in de haven van Stellendam en op 30 december nog één op Ameland en twee op Texel.

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Vlissingen, 23 december 2020 (Thijs Glastra)

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Ameland, 30 december 2020 (Alex Bos)

Zangvogels en de rest

Bij het ingaan van de nieuwe maand waren in Katwijk aan Zee nog twee Bruine Boszangers aanwezig. In de omgeving van Noordwijk werden twee nieuwe gevonden: een op 21 december en een op 29 december. Op 12 december werd er een ontdekt op Schiermonnikoog en met de kennis van nu kunnen we vaststellen dat deze er de rest van de maand nog gezeten heeft. Diezelfde dag werd ook een Bruine boszanger gevonden in de duinen van Den Helder, die toen zelfs even zong. Van 19 tot 24 december was er nog een Bruine Boszanger aanwezig in het Harderbos bij Biddinghuizen (FL). Eerder dit najaar was er daar ook al een aanwezig, maar deze was sinds 4 november niet meer gezien. Van 19 tot 22 december werd er ook een gezien in de Dordtse Biesbosch - een nieuwe soort voor de Biesbosch. Op 29 december was er nog een vangst in Castricum en werd er een ontdekt in een tuin in Exloërveen; nadat de eerste voor Drenthe in oktober werd ontdekt, was dit dan de eerste twitchbare voor de provincie. Er werden in december twee Humes Bladkoningen gezien. De al eerder gemelde vogel in Geldermalsen (GE) was de gehele maand aanwezig en vanaf 12 december zat er ook een in de Coepelduynen bij Noordwijk. Verder werden ook twee late Pallas’ Boszangers waargenomen: van 3 tot 14 december zat er een in Amsterdam-West en op 18 december werd er een gemeld in een tuin in Heiloo (NH).

Bruine Boszanger Phylloscopus fuscatus, Biddinghuizen, 20 december 2020 (Wolbert Hermus)

Humes Bladkoning Phylloscopus humei, Geldermalsen, 5 december 2020 (Martijn de Jong)

Humes Bladkoning Phylloscopus humei, Noordwijk, 13 december 2020 (René van Rossum)

De Zwartkeellijster die dit voorjaar in een woonwijk in Utrecht verbleef werd merkwaardig genoeg op 4 december weer op precies dezelfde locatie herontdekt en werd vervolgens tot 7 december gezien. Daarna was het even stil op de radar, maar op de 18de raakte hij toch weer in het vizier en dat bleef zo tot het einde van het jaar. Een flink rondzwervende Zwartbuikwaterspreeuw in Arnhem bleef daar tot tenminste 18 december, terwijl een exemplaar op het circuit van Assen deze maand pole position bereikte. De Zwartbuikwaterspreeuw die in oktober was gezien bij Marum (GR) werd op 31 december opnieuw gemeld. Er werden deze periode twee Roze Spreeuwen gemeld: op 4 december in een groep Spreeuwen in de Onlanden (DR) en op 30 december in een tuin in buitenpost (FR).

Zwartkeellijster Turdus atrogularis, Utrecht, 19 december 2020 (Toy Janssen)

Zwartbuikwaterspreeuw Cinclus cinclus cinclus, Arnhem, 2 december 2020 (Thijs Glastra)

Een groep vogelaars die op 5 december over de Kwade Hoek liep was blijkbaar zoet geweest dit jaar, want zij konden een mooi pakje uit de zak halen in de vorm van een Mongoolse Pieper. Deze pieper, die zich ophield op de uiterste punt van het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee, bleef tot 15 december aanwezig en het gaat hier waarschijnlijk om het achttiende geval voor Nederland. Een andere pieper die mogelijk een Mongoolse was, werd op 9 december gefotografeerd op Schiermonnikoog. Een zeer late Roodkeelpieper bij Rhoon (ZH) was nog tot zeker 8 december aanwezig. Vanaf 6 tot 25 december was er een interessante braamsluiper, met onder andere een opvallende mezenroep, aanwezig in de Kooiduinen op Ameland. Er werd poep verzameld en tijdens de presentatie van Peter de Knijff van afgelopen week kon worden onthuld dat het hier de tweede Vale Braamsluiper (ondersoort halimodendri) voor ons land betrof. Tot slot waren er nog drie Dwerggorzen ter plaatse in de omgeving van Maastricht. Twee daarvan werden gezien op de plek van de Kleine Geelpootruiter en de derde bevond zich ten oosten van de stad.

Mongoolse Pieper Anthus godlewskii, Kwade Hoek, 12 december 2020 (Jacob Molenaar)

Vale Braamsluiper Curruca althaea halimodendri, Ameland, 6 december 2020 (Patrick Snoeken & Jannes Boers)

Dwerggors Emberiza pusilla, Maastricht, 13 december 2020 (Garry Bakker)

De glazen bol

Ik hoop dat jullie allemaal komende dinsdag 9 februari al in je agenda hebben staan. Dat is namelijk dé dag voor een Ivoormeeuw in Nederland. Alle twee de Nederlandse wintergevallen werden op die dag ontdekt (de derde was in mei). Bovendien staat er nu al twee dagen een straffe oostenwind en laat het nou net zo zijn dat de Stellendam-vogel ook na een storm werd ontdekt. En laten we wel wezen: de huidige omstandigheden zouden in elk geval niet misstaan voor de soort! Bij dezen wil ik graag een oproep doen: als iedereen deze week nou in elk geval één keer het strand in de buurt op gaat om een Ivoormeeuw te zoeken, dan kunnen we in ieder geval zeggen dat we het hebben geprobeerd. En héél misschien vinden we dan een van de soorten die ik bij mijn DB most wanted heb staan. En geen zorgen hoor, ik stuur met alle liefde een nieuw lijstje in! Ik kan nog wel wat soorten bedenken die ik graag zou willen zien...

Ivoormeeuw Pagophila eburnea, Stellendam, 17 februari 1990 (Dick Groenendijk)

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdrages aan dit verslag.
We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Lonnie Bregman