Van zondag 15 op maandag 16 augustus 2010 trok een uitgebreid regenfront van noordoost naar zuidwest over Nederland. 's Morgens vroeg regende het in Castricum nog flink zodat het er niet in zat om op het lokale vogelringstation zangvogels te gaan vangen in de mistnetten. Wat later op de ochtend nam de regen af en viel de noordoostenwind weg. Het stille, bewolkte en zeer vochtige weer leek me wel goede trek van steltlopers op te kunnen leveren, zodat ik rond 8:45 toch naar 'de vinkenbaan' toog om daar wat van proberen te ringen. Er bleken inderdaad veel steltlopers te vliegen en in de eerste anderhalf uur na aankomst ving ik, door in reactie op gehoorde vluchtroepjes geluiden bij de slagnetten af te spelen, twee Bosruiters, twee Witgatten en een Groenpootruiter.

Om ca. 10:30 zat ik weer naast de hut te luisteren toen ik in het westen twee maal een mij onbekend 'prrii' geluid hoorde. Met deze groep on my mind dacht ik in eerste instantie aan een vreemde steltloper, waarbij uit een diepe geheugenlaag 'Woestijnplevier' kwam bovendrijven (bij naluisteren bleek dat overigens niet zo'n gekke gedachte). Het geluid leek ook wel op dat van Bijeneter, maar klonk daarvoor toch niet helemaal goed: meer een triller dan een roller. Omhoog kijkend kon ik geen vogel ontdekken en daarom liep ik, gokkend op een steltloper, snel de hut in om geluid af te spelen van Bontbekplevier, Witgat en Bosruiter (Woestijnplevier staat niet op onze minidiscs, een omissie). Wie weet zou de vogel geïnteresseerd door het kabaal een kijkje komen nemen. Toen het geluid eenmaal draaide zocht ik opnieuw de lucht af en ontwaarde ver en hoog in het noordwesten nog net herkenbaar het silhouet van een foeragerende bijeneter. Dus toch! Snel het geluid vervangen (Bijeneter hadden we wel), en nog geen minuut later zag ik de vogel dalend aankomen, duidelijk reagerend op het geluid. Toen details zichtbaar werden bleken de onderdelen groen en de ondervleugel helder roodbruin te zijn - dat kon toch niet waar zijn? Verbijsterd zag ik hoe een puntgave Groene Bijeneter op ca. 150 m van de vinkershut landde in enkele dode takken van een wilg langs een van de infiltratiekanalen. Een fantastisch mooie vogel met gave verlengde staartpennen en een subtiel kleurenspel op wenkbrauwen, wangen en keel. En dan te bedenken dat dit de eerste 'bijeneter' was die ik in Nederland te zien kreeg: ik had nooit de moeite genomen om die soort te twitchen, vanuit de gedachte dat ik er zelf wel eens een zou tegenkomen. Dat heeft lang geduurd, maar het resultaat was er dus naar..

Opgetogenheid over de waarneming streed met spanning over de vraag of de vogel nog verder op het geluid zou reageren en vangbaar over de netten zou vliegen, en met de gedachte dat ik snel moest proberen hem te documenteren en mijn medevinkers en andere vogelaars te alarmeren. De bijeneter leek zijn plekje echter wel te waarderen en geen aanvechting te voelen de bron van het geluid nog verder op te zoeken. Dat gaf tijd om een paar vage recordshots te maken door de telescoop, en de vinkers te gaan bellen. Na drie keer een voicemail aan de lijn te hebben gekregen was André van Loon de eerste met wie ik contact kreeg, en hij waarschuwde de vinkersgroep en ook het DBA-systeem. Hoewel de omgeving van de vinkenbaan niet toegankelijk is, zag het er naar uit dat de vogel als hij op zijn plek bleef vanaf de weg zichtbaar zou zijn, zeker bij het foerageren. Daar was hij ondertussen mee begonnen, steeds terugkerend naar dezelfde twee bosjes.

Na een zenuwachtig half uur arriveerde Cees de Vries, niet veel later gevolgd door Cock Reijnders, Guido Keijl en Nick van der Ham. Zo ongeveer op het moment dat de eerste vogelaars 'van buiten' arriveerden echter vloog de vogel op, maakte hoogte en leek al foeragerend naar het zuidwesten te gaan verdwijnen met een groepje Huiszwaluwen. Hij keerde echter toch weer terug en landde pardoes in het 'hout', een aantal dode bomen op tien meter van de open deur van de vinkershut waar Cees en ik ons bevonden. De documentatie was toen geen probleem meer...

In de uren daarna zat de Groene Bijeneter afwisselend in het hout en in het wilgenbosje langs het kanaal, en maakte van daaruit geregeld snelle foerageervluchten waarbij hij meestal libellen (heidelibellen en Paardenbijters) maar ook enkele malen langpootmuggen buitmaakte. Ondertussen groeide de groep enthousiaste vogelaars, die vanaf de weg op iets grotere afstand de vogel moest bekijken, zienderogen aan. Rond kwart over twee stonden er 200 a 250 man, toen de Groene Bijeneter opnieuw hoogte maakte richting zuidwest uit het zicht verdween. Ditmaal kwam hij niet terug. Voor de laatkomers - na slechts 3.5 uur een relatief begrip! - restten slechts een Visarend en later op de middag een Roodpootvalk als troost.

Hans Schekkerman

Groene Bijeneter Merops persicus Blue-cheeked Bee-eater. Castricum, 16 augustus 2010 (Cees de Vries)

Eindelijk een Groene ...... (2)

Het weekend lekker gevogeld, Zwarte ooievaar, Grauwe Franjepoot, Reuzenstern en een Zwarte wouw en 2 Wilde Zwanen in augustus waren toch wel leuk. En dan zit je op maandag weer op je werk en rond elf uur krijg je een piep van Enno Ebels met de mededeling 'Groene Bijeneter; Hans Schekkerman, vliegt rond bij de ringbaan - info Andre van Loon'. Omdat het niet op Enno's eigen account binnen kwam toch eerst maar even gecheckt of het echt van hem kwam, het was bijna te ongeloofwaardig! Dat kwam het bericht gelukkig ook, hij (Enno) was al een correcte aan het sturen die enkele minuten later binnenkwam. Toen werd het gekkenhuis met veel telefoontjes, maar uiteindelijk met Enno, Johan van't Bosch en Rinse van der Vliet afgesproken op station Voorburg. Nog even de tank volgegooid , even zoeken op het station voordat we elkaar vonden en toen op weg naar Castricum.

Het verhaal van de ontdekking was als volgt gegaan. Hans Schekkerman en collega's waren aan het ringen en hoorden een raar geluid overkomen. Steltloper, nee Bijeneter, dus werd snel dat geluid afgedraaid. En de Bijeneter kwam naar beneden en ........ u raadt het al, het was een Groene.

Gelukkig werd het nieuws snel verspreid (waarvoor dank en hulde aan de ringbaan Castricum!) en waren wij op weg. Een dot gas erbij deed wonderen. Parkeren was niet eenvoudig, de officiële parkeerplaatsen waren al vol, we gokten op de berm. Toen het meer dan 2 km lange pad aflopen, ik ken het goed, ik loop het regelmatig, maar half rennend en snel lopend valt niet mee. Had gekozen voor verrekijker en telescoop mee te nemen en de camera thuis te laten, achteraf gelukkig de juiste beslissing.

Tot dusver was het nieuws goed, de vogel zat ter plaatste en maakte af en toe wat foerageervluchten. Lopen dus en bij aankomst bleken er al heel wat vogelaars te staan. Op dat moment zat hij nog vrij boven in een struikje en liet zich een 5-10 minuten goed bekijken. Helaas vervloog hij toen een stukje en ging achterin het bosje zitten, bijna onzichtbaar. De grootste massa moest toen nog komen en die vonden het maar niets. Vogel wel aanwezig, maar niet te zien. Wanhopig werd er door de nieuwkomers door de opgestelde telescopen gestuurd, waar eigenlijk niets door te zien was, men moest geduld hebben. De vogel maakte geen haast, poetste zich wat en liet af een toe een glimp zien. Maar ons geduld werd beloond, na een ongeduldig half uurtje werd hij weer actief en begon o.a. libellen te vangen. Nu liet hij zich mooi zien, vaak geheel vrij zittend in wat kale takken, die hij als uitkijkpost gebruikte. Een Visarend, die mooi over kwam zeilen, kreeg niet de aandacht die hij eigenlijk verdiende, ook niet toen hij rustig in een hoge boom ging zitten.
Helaas duurde de show van de Groene Bijeneter niet al te lang, na een kwartiertje vloog hij op, begon boven onze hoofden hoogte te winnen, en meer hoogte en uiteindelijk gleed hij richting zuidwest weg. We keken hem na, probeerden hem nog zo lang mogelijk in de gaten te houden voor de laatkomers, het mocht niet baten. De vogel vloog door en werd helaas niet meer teruggevonden.

Wietze Janse

De toeschouwers

Indien aanvaard is dit de 3e waarneming voor Nederland, na
- 30 September 1961; De Cocksdorp, Texel
- 18 Mei 1998; Noordvaarder, Terschelling
Zie ook het artikel DB 16 (3): 95-101, 1994; hier te downloaden.

En nog meer blije toeschouwers