Vorige maand zeiden we het al: het kan zomaar zijn dat alle hoogtepunten van het hele jaar na twee weken in het nieuwe jaar al waren gepasseerd! Er zijn in ieder geval in februari geen nieuwe woeste hoogtepunten bijgekomen. Gelukkig hadden we de oude nog! En verder gebeurde er echt wel genoeg…

Hoogtepunten

Pacifische Parelduiker

De op 3 januari ontdekte eerste Pacifische Parelduiker van Nederland heeft het winterverblijf op en rond Neeltje Jans niet kunnen afronden. Op 8 februari werd de vogel waarschijnlijk gedood door een zeehond. Zowel Grijze als Gewone Zeehonden maken de Zeeuwse wateren tegenwoordig onveilig voor futen en duikers. De statistieken leren ons echter dat de kans dat we binnen afzienbare tijd het tweede geval van de Pacifische Parelduiker voor Nederland kunnen bijschrijven aanzienlijk is. Inmiddels worden er jaarlijks ongeveer 4,6 nieuwe individuen van deze soort in Europa vastgesteld.

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Neeltje Jans (Zld), 31 januari (Annemieke van Steensel)

Brileider

De Brileider die op 13 januari werd ontdekt langs de oostkust van Texel trok de gehele maand nog recordaantallen bezoekers. Vrijwel iedere dag was de vogel te zien, soms op grotere afstand, en soms redelijk dichtbij. De vogel kan wel de boeken in als een van de properste vogels, want de vogel besteedde bijzonder veel tijd aan het poetsen van zijn verenkleed. Mogelijk lag daaraan een ziekte of een beschadiging ten grondslag.

Brileider Somateria fischeri, IJzeren Kaap, Texel (NH), 14 februari (Jan Willem Schoonhoven)

Kleine Canadese Gans

De Kleine Canadese Gans, u weet wel, die soort die meer verwant is aan de Brandgans dan aan de Grote Canadese Gans, als we de DNA-onderzoeken mogen geloven, is een soort die in wilde staat waarschijnlijk niet al te vaak Nederland aandoet. De meeste exemplaren van deze soort worden overigens als "exoot" aangemerkt, maar dan betreft het meestal de ondersoort minima. Een exemplaar van de ondersoort hutchinsii, de ondersoort die de toets op evidente ontsnapping waarschijnlijk het beste doorstaat, bij Stadskanaal (Gr) op 2 en 3 februari, trok nog wel flinke belangstelling. De vogel mag genoteerd worden als de meest bijzondere “nieuwe” vogel van de maand februari. Later in de maand werd vermoedelijk dezelfde vogel bij Sneek (Fr) gezien. 

Kleine Canadese Gans Branta hutchinsii, Sneek (Fr), 25 februari (Dick Pruiksma)

Oud nieuws

De Dwergaalscholver in het fraaie natuurpark Lelystad bleef daar de gehele maand nog aanwezig, en zeldzame duikeenden, daar gaan we het nu niet over hebben.

Overzicht

Eenden en eendachtigen

Witbuikrotganzen waren gewoontegetrouw vooral te vinden op Texel en op Wieringen (NH), maar vooral in de buurt van Breskens (Zld), waar er tot 18 februari maximaal 18 - en één keer 20 - werden gezien. Op andere plaatsen was het minder druk, met maximaal vier vogels op Texel (NH).

Witbuikrotgans Branta hrota, Westkapelle (Zld), 28 februari (Jan Minderhoud)

In 22 uurhokken werden Zwarte Rotganzen vastgesteld, het ging in totaal om 15 à 20 exemplaren, niet anders dan andere jaren. In 51 uurhokken hielden Roodhalsganzen zich op, met de meerderheid in Zeeland en Friesland en gek genoeg ook in oost-Zuid-Holland en midden Gelderland. Over hun curieuze verspreiding over het land durft het DB Terugblik-team geen enkele conclusie te trekken.

Roodhalsgans Branta ruficollis, Goedereede (ZH), 23 februari (Menno van Duijn)

De Kleine Canadese Gans is eigenlijk pas enkele keren in Nederland vastgesteld als zijnde "mogelijk van wilde oorsprong". Er zijn pas negen aanvaarde gevallen van deze soort in Nederland. De vogel die bij Stadskanaal (Gr) werd ontdekt op 2 februari werd daarom best wel door substantiële aantallen vogelaars bezocht. Later in de maand, op 24 februari, werd mogelijk en zelfs hoogstwaarschijnlijk dezelfde vogel ontdekt in de buurt van Sneek (Fr), toch bijna 100 km daarvandaan. Deze laatste vogel werd in maart pas weer opnieuw gezien. Van de Sneeuwgans hadden we natuurlijk de vogel bij Terwolde (Gld), die daar al vanaf 2013 gezien wordt. Daarbuiten werden op nog zes plekken vogels gezien. Over de status daarvan valt niet al teveel te zeggen. Laten we ze het voordeel van de twijfel gunnen. Slechts twee exemplaren van de Ross' Gans werden niet onmiddellijk als "niet van wilde oorsprong" weggebezemd: een vogel bij Castelre (NB) op 3 februari en een net ten noorden van Makkum (Fr) op 26 februari. Of dat enige betekenis heeft voor de status van deze vogels, daar durft het DB Terugblik-team nog niet over te rapporteren. Deze maand bleken opmerkelijk veel Dwergganzen zich buiten hun standaard-overwinteringsplekken in het Oudeland van Strijen (ZH) en bij Camperduin (NH) op te houden. De meerderheid hield zich echter aan de regels.

Dwerggans Anser erythropus, Texel (NH), 2 februari (Johan de Jong)

De best bezochte zeldzaamheid in Nederland ooit - afgezien van de Bengaalse Gier in Dongen in januari 1971, die vele duizenden ramptoeristen trok - dat is wel de Brileider, de ongelofelijk zeldzame soort die nog de gehele maand te bezichtigen was vanaf de omgeving van de IJzeren Kaap op Texel (NH). Alleen op de website waarneming.nl zijn al meer dan 3.700 bezoekers genoteerd, maar talrijke buitenlandse bezoekers en vogelaars die hun waarnemingen niet invoeren maken dit aantal natuurlijk zeer veel hoger. Of het de 10.000 overschrijdt, zoals in lokale periodieken werd vermeld, mag betwijfeld worden. Het werkelijke aantal bezoekers zal wel altijd een raadsel blijven.

Brileider Somateria fischeri, IJzeren Kaap, Texel (NH), 17 februari (Danny Claeysier)

De Buffelkopeend die op 30 december van het vorige jaar was ontdekt in de Pampushaven bij Almere (Fl), werd na 14 januari niet meer gezien, totdat de vogel op 23 februari ineens weer opdook op dezelfde locatie, om daarna gedurende de rest van de maand nog aanwezig te blijven. In tien uurhokken werden Witoogeenden gezien, waarvan zeven zich in en rond Flevoland bevonden. De gehele maand waren onze twee vertrouwde Ringsnaveleenden nog aanwezig: een in het Nationaal Park Zuid-Kennemerland en een in Heerhugowaard.

Ringsnaveleend Aythya collaris, Zuid-Kennemerland, 19 februari (Sjek Venhuis)

Ook de Kleine Toppers stelden ons niet teleur. Op het Vogelmeer in Zuid-Kennemerland (NH) was er de hele maand een te zien, op het Haringvliet bij de Ventjagersplaten werd er op 2 februari een ontdekt, op het Wolderwijd (Fl) zwom er een op 9 februari, op het IJsselmeer bij Laaksum (Fr) werd er een gezien op 9 en 12 februari, en vanaf 23 februari bevond er zich een aan de Knardijk in en bij de Oostvaardersplassen (Fl).

Kleine Topper Aythya affinis, Oostvaardersplassen (Fl), 23 februari (Hugo Wieleman)

Een mannetje Blauwvleugeltaling (Gr) in de Onlanden (Dr) bewees dat ook vroege en noordelijke exemplaren van deze soort, zoals in Nederland maar ook in Canada soms worden gezien, tóch ontsnapt kunnen zijn. Kijk maar eens in de discussie onder de foto hier, en kijk naar de commentaren vanaf 12 februari.

Blauwvleugeltaling Spatula discors, De Onlanden (Dr), 2 februari (Eric Menkveld)

De Siberische Taling die het polderlandschap in St. Pancras opfleurde op 18 oktober jongstleden, en daarna vanaf 21 december, was daar nog de gehele maand te zien en te fotograferen. Amerikaanse Smienten werden gezien op 1 februari bij Vatrop (NH) en bij Oostzaan (NH) op 7 februari. Waarnemingen op 2 februari bij Nieuwkoop (ZH) en bij Herkenbosch (L) op 23 februari waren minder overtuigend.

Zeeduikers tot en met Hoppen

De eerste Pacifische Parelduiker van Nederland is lelijk aan zijn eind gekomen. Tot 8 februari was de vogel te zien rond Neeltje Jans (Zld), maar op die dag werd de vogel waarschijnlijk gedood door een zeehond. Een van de laatste foto's van de vogel is hieronder te zien.

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Neeltje Jans (Zld), 30 januari (Willem Niessen)

Dwaalgasten waarvan bekend is dat ze zijn gedood, daar zijn er niet zo heel veel van, behalve mogelijk Goudlijsters die door katten zijn thuisgebracht , zoals in 1932 en mogelijk in 1955, of door een Sperwer, in 1955. Op 12 mei 1980 vloog een Kleine Klapekster tegen de helm van de bestuurder van een brommer op in Harlingen (Fr) en deze vogel overleed na enige dagen. Een Klapekster doodde ooit voor het oog van een flink aantal waarnemers een Kortteenleeuwerik in de Dintelhaven in de Europoort, Rotterdam (ZH), op 29 oktober 1995. De Bruine Lijster die op 8 en 9 november 2016 in de wijk Beijum in Groningen (Gr) verbleef, werd twee dagen later vermoedelijk door een kat gedood. Laat ons hopen dat de zeehonden de volgende Pacifische Parelduiker met rust laten.

Een Dwergaalscholver verblijft al sinds 14 december in het Natuurpark Lelystad (Fl). Als de vogel geen sociale verplichtingen heeft, zou het verblijf wel eens zeer langdurig kunnen worden. De teller staat nu op 65 dagen. De vogel van Enschede (Ovl), Everdingen, Utrecht, Houten (U), het Zwarte Water (Ovl), het Dwingelderveld en het Bargerveen (Dr) van 2021 en 2022 kende een verblijf van 324 dagen, dus deze vogel zou mogelijk ook nog even kunnen blijven.

Dwergaalscholver Microcarbo pygmeus, Natuurpark Lelystad (Fl), 14 februari (Eric Menkveld)

De Kleine Burgemeester van Leiden (ZH) werd daar op 6 februari voor het laatst gezien. Op 6 en 7 februari werd een tweede kalenderjaar gezien bij Westdorpe (Zld), en een adult werd gefotografeerd op Ameland (Fr) op 13 februari. De Grote Burgemeester van Velsen (NH) was daar de hele maand nog aanwezig. Op 21 februari was een tweedejaars exemplaar aanwezig in Den Helder (NH) en op 23 en 24 februari was, naar aan te nemen valt, dezelfde vogel te zien in de Mokbaai op Texel (NH).

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Velsen-Noord (NH), 9 februari (Peter Lindenburg)

Met acht vogels hield de Bonte Kraai zich aan de standaard van de laatste jaren. De provincies Overijssel, Flevoland, Utrecht, Noord-Holland en Limburg moesten het zonder een waarneming doen. De overwinterende Hop van Ameland (Fr) was daar de gehele maand nog te zien.

Hop Upupa epops, Ballum, Ameland (Fr), 25 februari (Hessel Velzen)

Kleine vogeltjes

Een Bladkoning werd gevonden in Rijswijk (ZH) op 20 februari, en die zat er tot 28 februari, op welke dag er ook een werd gezien in Den Haag (ZH). Een vogel die deze, maar mogelijk ook de volgende soort kon betreffen, werd op 14 februari gezien in Alphen aan de Rijn (ZH). De enige zekere Humes Bladkoning van deze maand werd gevonden in Culemborg op 24 februari. Op 27 februari kon de aanvankelijk ongedocumenteerde determinatie zeker worden gemaakt met een geluidsopname.

Humes Bladkoning Phylloscopus humei, Culemborg (Gld), 28 februari (Arjan Brenkman)

In 19 uurhokken werden Siberische Tiftjaffen vastgesteld. Blijkens het feit dat het op vier na allemaal locaties niét aan de kust betrof, kunnen we gerust stellen dat het bijna allemaal overwinteraars waren. De meerderheid van de waarnemingen van de Graszanger was natuurlijk in Zeeuws-Vlaanderen (Zld). De enige waarneming van een Graszanger benoorden de Oosterschelde betrof een baltsend exemplaar bij Hoek van Holland (ZH). Met de Pestvogel was het deze maand lou loene: op 10 februari eentje over Amstelveen (NH), op 10, 12 en 13 februari een in Groningen (Gr), op 21 februari een over de Engbertsdijkvenen (Ovl) en op 23 februari drie over Enschede (Ovl). Hiermee moesten we het doen. Er werd één Grote Pieper gemeld, een vogel die zich vanaf 16 februari bij Sint Philipsland op Tholen (Zld) liet zien.

Grote Pieper Anthus richardi, Tholen (Zld), 23 februari (Jonathan Verschuuren)

Europese Kanaries hielden zich vooral op in Zuid-Holland: op het Eiland van Brienenoord in Rotterdam verbleef er een en bij Hoek van Holland werden er drie gezien. Op 23 februari vloog er ook een over de Vulkaan in Den Haag. Buiten Zuid-Holland waren er nog waarnemingen in Arcen en Velden (L) en Uden (NB) op respectievelijk 24 en 25 februari. Een Dwerggors zat in Oud-Beijerland van 11 tot 13 februari opeens op het voer in een achtertuin. Bezoek was niet mogelijk, maar er werd wel een leuke foto gemaakt.

Dwerggors Emberiza pusilla, Oud-Beijerland (ZH), 13 februari (Karin van den Berg)

Inmiddels elders in de Westelijke Palearctis

In dit verslag zijn voor het eerst links toegevoegd, indien er een foto van de vogel op internet beschikbaar is. Dit betreft vaak openbaar toegankelijke pagina’s van Facebook. Deze zijn met enig doorklikken ook zichtbaar voor niet-Facebook gebruikers. Graag ontvangen we jullie feedback of deze links iets toevoegen, of niet.

Het hoogtepunt van de maand was natuurlijk het verschijnen van een Opaalstern in Wales, VK, een uiterst spectaculaire nieuwe soort voor de WP. Hierbij vergeleken is een Brileider, ons hoogtepunt van de vorige maand, natuurlijk maar een “gewone soort”…

Azoren

Een Roodborstkardinaal op Pico was nieuw. De Westelijke Willet was nog aanwezig op Terceira en op São Miguel verbleef nog steeds een Maskerzanger.

Britse Eilanden

Door een medewerker van het chique Victoria Hotel in Llanberis, Wales, werd op de 26 februari een Opaalstern in slechte conditie gevonden. De vogel is naar de opvang gebracht, maar stierf daar drie dagen later. Deze vogel van tropische wateren bleek van de Indo-Pacifische ondersoort candida. Het geval heeft een goede kans op de Britse én WP-lijst te komen, aangezien de vogel - voor zover bekend - niet wordt gehouden in het Verenigd Koninkrijk. Ook worden waarnemingen in Bermuda in 1972, de Bahama’s in 2014 en de Amerikaanse Maagdeneilanden in 2024 als steun gezien dat de vogel de noordelijke Atlantische Oceaan kan bereiken. Een claim van een Rotskruiper in Cornwall hield de gemoederen bezig, 40 jaar na de laatste waarneming in het land. De vogel met “grote rode ronde vleugels” werd echter niet teruggevonden. Niet minder dan zes Kleine Canadese Ganzen werden gezien op de Britse Eilanden. Een Oostelijke Gele Kwikstaart van 19 tot 28 februari in Lincolnshire was een populaire twitch. Langverblijvers betroffen de Zwarte Eend en Geoorde Aalscholver in Ierland, de Amerikaanse Meerkoet en twee Amerikaanse Grote Zee-eenden in Schotland, de Kleinste Strandloper in Somerset en de Amerikaanse Oeverpieper in Northumberland tot de 10e.

Centraal-Europa

Aan de westkust van Frankrijk werd begin februari het eerste Amerikaanse Purperhoen voor het land dood gevonden. De Oost-Siberische Kwikstaart (ocularis) in oostelijk Duitsland op 4 en vanaf 12 februari was pas het vierde geval voor de WP. Nabij Kiel verbleef nog steeds de tweede Oostelijke Gele Kwikstaart voor het land. De bekende Canadese Kraanvogel was nog aanwezig, plus een tweede vogel in Brandenburg.

Oost-Europa

De tweede Grijze Junco voor Polen werd ontdekt op 16 februari, op een steenworp afstand van de oostgrens met Wit-Rusland.

Zuid-Europa

Het belangrijkste nieuws uit Portugal betreft de aanvaarding van de Blauwkoparatinga (Blue-crowned Parakeet) tot de C-categorie. Daarmee komt deze Zuid-Amerikaanse soort op de WP lijst te staan en is daarmee een nieuwe doelsoort voor de WP twitchers. Ook deze winter werd in Zuid-Spanje een Maskergors ontdekt. Een Steppekievit werd ontdekt via de live stream van Laguna de El Oso op youtube. De Kelpmeeuw verbleef nog steeds in Laredo. Verlaat nieuws uit Italië betreft een Afrikaans Waterhoen (Lesser Moorhen) dat in januari nabij Pisa verzwakt werd gevonden. De vogel is opgevangen en succesvol vrijgelaten in een nabijgelegen reservaat.

Noord-Afrika

Op São Vicente, Kaapverdië, werden een Amerikaanse Bontbekplevier, Amerikaanse Regenwulp en een Geelsnavelreiger gezien. Een Geelsnavelwouw werd waargenomen op Gran Canaria op 28 februari. Poolse vogelaars waren succesvol in Mauretanië met de eerste Blauwvleugeltaling, zie hier, de eerste Steppearend, de derde Monniksgier - met Spaanse ring - het tweede geval van Siberische Boompieper met meteen vier exemplaren, de derde Bladkoning en 25 Grijskopmeeuwen bij Banc d'Arguin NP. Twee Vuurvinken (Red-billed Firefinch) zijn mogelijk nieuw voor de WP, maar herkomstbepaling blijft lastig bij deze soort. Indien aanvaard betekenen twee Afrikaanse Lepelaars op 13 februari een nieuwe soort voor de WP. Een mannetje Maskerduif in Marrakech is pas het derde geval voor Marokko en past in de noordelijke opmars van deze soort. In Egypte werd een zingende Grote Textorwever (Villlage Weaver) gezien op een nieuwe plek nabij Abu Simbel. Een waarneming van een Teugelastrilde (Black-rumped Waxbill) bij Lake Nasser is nog niet bevestigd, maar betreft een potentiële nieuwe soort voor de WP. Twee Schildraven waren nog aanwezig in Shams Alam.

Midden-Oosten

De vele duizenden overwinterende Kleine Trappen in Shirvan NP, Azerbaijan, moeten een van de beste vogelspektakels zijn in de WP. In de VAE werden maar liefst drie Grijze Drongo’s waargenomen. Na de gevallen in Turkije en Israël werden ook in Oman door Nederlanders drie Oostelijke Roodstuitzwaluwen ontdekt, het eerste geval voor het land.

Oostelijke Roodstuitzwaluw Cecropis daurica, Wadi Darbat, Oman , 7 februari (René Pop)

Niet ver daar vandaan, in Salalah, werd door dezelfde Nederlanders een Koningsdrongo (Black Drongo) ontdekt.

Koningsdrongo Dicrurus macrocercus, Salalah, Oman, 11 februari (René Pop)

Op meerdere Mirbat pelagics kwam een Wigstaartpijlstormvogel (Wedge-tailed Shearwater) in het vizier. Tot slot nog enkele nagekomen meldingen uit Oman: de eerste Siberische Gierzwaluw, de tweede Brahmaanse Wouw in het noordoosten, de derde Grijze Drongo op Masirah en de achtste Oostelijke Gele Kwikstaart. Deze winter werd flink gevogeld in het zuiden van Iran, met de eerste Grijsbuik-Piet-van-Vliet (Grey-bellied Cuckoo) voor het land, de zevende voor de grote WP, de eerste Taigavliegenvanger, de eerste Bruine Vliegenvanger, de derde Boomkwikstaart de vierde Indische Paradijsvliegenvanger en de eerste broedpoging van Brahmaanse Wouw.

De Glazen bol

Na de Opaalstern in Wales zijn de remmen van onze verbeelding natuurlijk weer helemaal los. Iedereen weet natuurlijk dat maart dé tijd is om te gaan zoeken naar de Beringmeeuw! In het Verenigd Koninkrijk werd er al twee keer een ontdekt in maart. Aan de andere kant moeten we ons proberen een beetje in te houden, anders zijn de nieuwe soorten voor Nederland binnenkort op! Daarom: gaat u gerust op zoek naar vogels die doodgewoon, minder algemeen of niet ál te zeldzaam zijn; we houden u natuurlijk niet tegen als u met iets bijzonders of buitenaards komt! Een Kuifkoekoek bijvoorbeeld, is een soort die alle harten steelt, maar dat geldt net zo goed voor de Blauwborst… We wensen iedereen weer veel zoekplezier…!

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdragen aan dit verslag. We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Wim Wiegant & Eduard Sangster