Op vrijdag 15 januari 2016 rond het middaguur bekeek Wietze Janse wat postings op de Facebook-pagina 'Vogelaars natuur & vogelfotografie'. Hij zag een berichtje van Hanneke de Boer die een vraag had over een vreemde vogel die was gefotografeerd door haar zoon in zijn tuin in Hoogwoud, Noord-Holland: 'wie weet wat voor vogel dit is?'. De foto toonde onmiskenbaar een mannetje Roodkeelnachtegaal Calliope calliope - dé droomsoort van bijna elke vogelaar in Nederland ...

Wietze startte een conversatie met HdB en probeerde er achter te komen waar en hoe de vogel precies was gezien. De restjes sneeuw op de foto toonden in ieder geval aan dat de foto op diezelfde dag was genomen. Ondertussen werd de foto van Facebook verspreid via whats-appgroepen en rond 13:00 via Dutch Bird Alerts. De eerste vogelaars reden op goed geluk naar Hoogwoud en via grondig telefonisch speurwerk van onder meer Jaap Denee werd eerst het adres van de 'verkeerde' zoon en even later het juiste adres gevonden. Vele 10-tallen vogelaars verzamelden zich in de loop van de middag bij de tuin die na vergelijking met de foto's als dé tuin werd gedetermineerd. Van de vogel echter geen spoor ...

Er werd wat gezocht in de directe omgeving en er werd vooral veel gepraat over de bijzondere melding. Om 17:25, op de rand van donker, zag Ferry Ossendorp de vogel korte tijd in een boompje zitten, waarna hij van tuin naar tuin vloog en uit zicht verdween. Van de nog c 50 aanwezige vogelaars kon slechts een handvol hem herkenbaar zien; de rest zag niks of alleen een vliegend silhouetje. Remco Hofland, die hem ook redelijk had gezien, raakte in gesprek met de bewoner en gaf aan dat het enorm gewaardeerd zou worden als er de volgende dag een 'bezoekregeling' getroffen zou kunnen worden. Die avond werden de details geregeld door RH en HdB en maakten veel vogelaars zich op voor (weer) een tocht naar Hoogwoud - ondanks wat discussie over een mogelijk ringetje op de foto.

Op 16 januari verzamelden zich ruim voor het ochtendgloren al vele 10-tallen vogelaars in de buurt van de tuin. RH had meelwormen neergelegd en zou in huis de boel in de gaten houden. Amper geïnstalleerd zag hij de vogel al in de tuin scharrelen en kon hij de 'kijkmachine' in gang zetten. In groepen van 10 mochten de vogelaars (na betaling van hun donatie) vanuit de huiskamer kijken en zo snel mogelijk rouleren met de volgende groep; hiervoor was al het meubilair aan de kant geschoven. In de eerste twee uren konden zo enkele 100en vogelaars de vogel zien, vaak met een tweede of derde ronde als toegift.

Rond 10:00 joeg een kat de Roodkeelnachtegaal de tuin uit. Vervolgens werd hij in enkele tuinen in de directe omgeving gezien, alvorens terug te keren naar dé tuin. Dit patroon herhaalde zich gedurende de dag enkele malen, hoewel de vogel naarmate de dag vorderde vaak langer uit beeld was. In totaal zagen c 350 vogelaars de vogel vanuit het huis en een flink aantal in de tuinen in de omgeving. Natuurlijk trok de oploop met lange rijen vogelaars voor de deur veel bekijks van buurtbewoners en later cameraploegen van de NOS en RTV Noord-Holland. Kinderen uit de buurt verdienden een extra zakcent met de verkoop van chocolademelk en koffie. Van een ringetje bleek trouwens gelukkig al snel geen sprake...

Op basis van de smalle lichte toppen aan de dekveren in combinatie met de rode keel betrof het een tweede-kalenderjaar mannetje. Het gaat om de eerste waarneming in Nederland; hoewel deze Siberische soort zijn mythische status de afgelopen decennia enigszins heeft afgezwakt door met wat meer regelmaat in West-Europa op te duiken, gaat het nog altijd om een extreme zeldzaamheid en één van de meest gewilde dwaalgasten. De meeste gevallen komen uit het najaar, met een zwaartepunt op de Schotse eilanden. Er zijn in Europa ruim 30 gevallen: 10 gevallen in Schotland (oktober), c zes in Italië (oktober, december en januari), drie in Finland (oktober), twee in Denemarken (oktober), twee in Engeland (oktober), twee in Noorwegen (oktober en november) en telkens één in Duitsland (november), Estland (mei), IJsland (november), Malta (januari) en Slovenië (oktober).

ENNO B EBELS

Roodkeelnachtegaal Luscinia calliope, Hoogwoud, 16 januari 2016 (Jaap Denee)


De vogel zorgde -zoals verwacht- voor een grote toeloop (Luuk Punt)