Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Vluchthaven Neeltje Jans, 4 januari 2025 (Vincent Legrand)

Op vrijdag 3 januari vertrek ik samen met mijn vriendin (en collega) Emma Scheltens richting Zeeland. Ik ben sinds enkele maanden ecoloog bij Duvekot (een lang gekoesterde wens is in vervulling gegaan!) en voor het werk moet ik een quickscan uitvoeren in Breskens. De wekker gaat 06:00, want zo’n kans komt niet vaak voor. We gaan er een mooie dag Delta van maken! Met Jelle Aalders en Rick Karsenbarg als teamleiders hoef ik niet te vragen of ik de dag verder vogelend mag invullen: dat is een luxe!

Emma is sinds een jaar geïnteresseerd in vogels, en grijpt dan ook elk moment aan om vogels te gaan kijken. Per toeval bezocht ze ook de Izabeltapuit in Wageningen afgelopen voorjaar, een dag waarop een vogel niet de meeste indruk op mij heeft gemaakt. Afijn… Laten we bij het onderwerp blijven 😉.

We beginnen de dag bij de Oesterdam, in het eerste licht kijken we naar drie Parelduikers (ik verzin het niet)! De dag ervoor hadden Daan Knoops en Taric Schrader een groep van vier vogels gevonden, erg gaaf! We rijden verder over de Oesterdam en komen een groepje Sneeuwgorzen tegen. Voor Emma is de dag al geslaagd, en haar aanstekelijke enthousiasme zorgt ervoor dat ik ook weer ‘gewoon’ geniet van alle soorten vogels…

De afgelopen jaren is het twitchen van soorten afgenomen. Na een ‘Big Year’ in 2021 zijn de prioriteiten verlegd. Ik merk aan mijzelf dat het zien van zeldzame vogels niet meer de reden is om in de auto te stappen. De gezelligheid, het weerzien van vogelvrienden, daar doe ik het misschien nog wel meer voor! Ik ben nou eenmaal een sociaal dier. ‘Maar Sven, volgens mij zien we je nog behoorlijk vaak bij zeldzaamheden?’ Zeker! Ik zoek misschien altijd onbewust een reden om eropuit te gaan, want natuurlijk zie ik liever een Siberische Taling dan een Tafeleend… En ja, fotograferen vind ik ook ontzettend leuk! ‘Doe je dan ook daadwerkelijk wat met die foto’s?’ Nee.

Toch heeft de zelfontdeklijst steeds meer prioriteit gekregen. Samen met mijn ‘vogelmaatje’ Erik-Jan Barten ga ik de afgelopen jaren steeds vaker zelf op pad om zeldzaamheden te zoeken. De afwisseling met een ‘ouderwetse’ gezellige twitch-dag samen met vogelvrienden (Anton de Koning, Mathijs Overeem etc.) zorgt voor de perfecte (persoonlijke) balans!

Na de Oesterdam rijden we door richting Zeeuws-Vlaanderen, we zijn aan het werk per slot van rekening. Onderweg mopper ik nog wat na over 2024; ik had mijn zelfontdeklijstje niet weten uit te breiden... Met 278 soorten (zelf gevonden) doe ik het niet perse heel slecht (er zitten natuurlijk wel wat strings bij…), en met een 15de plek in de YoungBirders competitie was het op papier een prima jaar qua 'selffinds'! En toch... Ik zeg nog: ‘Dit jaar moet er wel een nieuwe selffind komen, en hoe gaaf zou een echte ‘lifer’ zijn?!’ We rijden rustig verder; de groep Witbuikrotganzen lijkt onvindbaar, en Emma moet de altijd leuke Graszanger nog voor haar levenslijst!

Rens Keijsers (collega) had het al voorspeld; Sven maakt er gewoon weer een twitch dag van. ‘Hij kan het toch niet laten’, en met Emma heeft hij een nieuw excuus om weer alles af te rijden… Zucht, misschien kijk ik toch wel graag naar voor Nederland ‘zeldzame’ vogels, wie niet?

Rond 12:45 rijden we de Oosterscheldekering op. Sinds de op een paar minuten gemiste Walrus uit 2022 heb ik toch altijd een haat-liefdeverhouding met deze plek. Echter, het is altijd leuk om de havens te checken! Voor adulte Kuifaalscholvers is het ‘the place-to-be’, en wie weet zit de IJsduiker er nog die gisteren werd gemeld! Van beide is geen spoor te bekennen… We rijden de havens verder door en komen aan in de ‘binnenhaven’… Al snel valt mijn oog op een duiker, hij dobbert een beetje achterin. Een Parelduiker! Wat gaaf, vier op één dag! De vogel zit in eerste instantie redelijk ver en ik laat het bij een bewijsplaatje. De vogel duikt veel en legt redelijke afstanden af, bonus! We zoeken nog even naar een (adulte) Kuifaalscholver en rijden bijna de haven weer uit…

Ik zie dat de Parelduiker inmiddels behoorlijk dichtbij zit; ‘Maak even wat plaatjes, hij zit nu wel dichtbij’. Bij het bekijken van de foto’s zie ik geen witte dijvlek. Zonder te overdrijven: ik raak in paniek. Samen checken we wat foto’s van Parelduikers, valt de witte dijvlek vaker weg? Ja, zo zie ik al snel bij foto’s die we vinden op waarneming.nl. Shit, hij lag misschien wat dieper in het water, weet jij veel?! En die ‘chin-strap’ dan? Het zit niet lekker; ik leg uit dat zijn Noord-Amerikaanse tegenhanger (de Pacifische Parelduiker) geen witte dijvlek heeft, maar kom tot de conclusie dat ik verder geen harde kenmerken paraat heb… Zucht!

Ik durf het niet los te laten. De absolute nachtmerrie zou zijn: het geluid van de Roodmus (Dutch Bird Alerts) te horen en vervolgens te moeten lezen: “Pacifische Parelduiker, Zeeland.” Hoe erg ik het die persoon ook zou gunnen 😉, dit gaat mij écht niet overkomen! Ik zit in een appgroepje genaamd ‘birdingdrerries’, een clubje vogelaars waar ik echt tegenop kijk. Dit zijn de mannen voor wie ik respect heb! Ik stuur in eerste instantie in de appgroep: ‘Wat waren de harde kenmerken van Pacifische Parelduiker ook alweer?’ Thijs Glastra stuurt een screen van ‘de duif’ (Lees: Handboek Europese Vogels, auteur: Nils van Duivendijk), Mayro Pattikawa volgt: ‘ontbreken van die witte vlek op de flank’.

Vervolgens stuur ik vier foto’s, bij de laatste foto (koppatroon) zeg ik: ‘Loos alarm.’ De snavel lijkt te lang, ik zie een donkere punt en ook het ‘steile’ voorhoofd zie ik niet terug. K*t, zo dichtbij… Ik vergeet de resterende foto’s, waar de flank toch echt de doorslag had kunnen geven! Het blijft stil in de app, minuten lijken uren te duren. Alleen Mayro heeft de berichten gelezen (lees: foto’s gezien). Vervolgens heeft hij de foto’s doorgestuurd naar Pim Wolf, die hij op zijn beurt weer doorzette naar Killian Mullarney. Om 14:10 krijg ik een heel bericht in het Engels, en het enige wat ik écht lees is de laatste zin: ‘So, I think this looks very good for a Pacific!’

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Roompotsluis Binnenhaven, 3 januari 2025 (Sven Valkenburg)

Emma en ik zijn inmiddels een stukje verder gereden en ik houd met een schuin oog de telefoon in de gaten... Wat er dan gebeurt: Met tranen in mijn ogen en bibberende handen (ik, Emma bleef rustig) rijden we snel terug. We lezen de berichten: 'Koppatroon is variabel, achterlijf niet…’ aldus Pim. De Parelduiker was actief aan het duiken, was daarom de 'IJsduiker-achtige' knobbel op zijn voorhoofd niet duidelijk zichtbaar?! Ik begin er echt in te geloven…! Inmiddels scharen ook Pim Rijk, Joey Braat, Lenn van de Zande, Robert van Tiel en Thijs Glastra zich achter deze conclusie: ‘Ik zou je al wel willen feliciteren, Sven’, ‘Dit zit wel goed Sven! Heel ziek!’ Etc.

Mensen zo snel mogelijk willen attenderen via DB-alerts, ik heb er nog net geen sport van gemaakt de afgelopen jaren. Ik hoop altijd maar dat mensen de inzet van de admins waarderen, en ook inzien hoeveel tijd (vrijwillig) hier in zit! De app groepen (75+) waar ik onderdeel van ben, zorgen ervoor dat ik vaak snel van informatie word voorzien. Én dat ik halve dagen op mijn telefoon zit… Ja, mijn zelfontdeklijstje zal er vast onder lijden, fluister ik mezelf soms toe... Ach, er zijn zoveel betere vogelaars, dan accepteer ik maar dat ik de persoon mag zijn die het door kan zetten. Ook heel belangrijk!

‘DB-admin app:
Koen Stork: "Sven!" 'Piepen!'

Ik zit in de auto met een telefoon, een tissue en een vriendin die inmiddels doodsangsten uitstaat. Met een trillende stem stuur ik een spraak: ‘Doe jij maar, ik rijd, ik geloof het niet!’. Waarop Koen antwoordt: ‘Prima’. Heerlijk die nuchterheid, wat zou ik daar een moord voor doen…

We zijn snel terug in de haven, de vogel zit er nog en de eerste Zeeuwen komen aan. Lenn van de Zande maakt een (super) filmpje waarop de onder- en boven vleugels goed te zien zijn, + de brede donkere baan over de anaalstreek... Het is er écht één. De eerste voor Nederland…’

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Roompotsluis Binnenhaven, 3 januari 2025 (Lenn van de Zande)

‘DB-admin app:
Marten Miske: 'Ongelooflijke feli! Voor het eerst dat een actieve Admin een nieuwe voor NL vindt? En dan niet in staat zijn om te piepen en het aan het team overlaten. Heerlijk.’

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Vluchthaven Neeltje Jans, 4 januari 2025 (Thijs Glastra)

Tot in de schemer komen vogelaars aanrijden, wat zeg ik: aanscheuren! Ik kan er om lachen, en stuur mijn ‘vogelvrienden’ naar de goede plek: weg zijn ze! Inmiddels heb ik wat gebeld en stromen de appjes binnen, de gunfactor is er echt! Waanzinnig. Op de terugweg bel ik mijn vader (Rico Valkenburg, vogelaar), hij is zo enthousiast en trots! Vervolgens bel ik ook mijn moeder: ‘Ma, ik heb een nieuwe soort voor Nederland gevonden!’ Reactie: ‘O, leuk! 'Ik heb net pauze.’ Vervolgens benadruk ik dat ik met tranen in mijn ogen achter het stuur naar huis rijdt. Ma: ‘Moet je huilen?’ Een schaterlach volgt: ‘Om een vogel?’ Misschien moest ik inderdaad niet zo overdrijven, en eens relativeren. Achteraf bleek dat ze het niet helemaal goed begrepen had, en zeker na de uitzending van Hart van Nederland (SBS6) was ook zij apetrots!

Ik wil een ieder van jullie ontzettend bedanken voor de vele honderden appjes, berichtjes op Instagram en Facebook etc. Het doet mij veel, en benadrukt voor mij maar eens te meer dat vogelen de allermooiste hobby is die er bestaat! Maar dat is wel dankzij jullie. 😉

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Vluchthaven Neeltje Jans, 4 januari 2025 (Jaap Denee)

Pacifische Parelduiker Gavia pacifica, Oosterscheldekering – Vluchthaven Neeltje Jans, 4 januari 2025 (Arnoud van den Berg)

Sven Valkenburg