De ontdekking

Gisteren (vrijdag 21 oktober, red.) heb ik, Eva Heres, in mijn eentje heerlijk gevogeld in de bossen rondom Norg. Omdat ik een groene jaarlijst bij hou (d.w.z. dat daar alleen vogels op komen die ik wandelend of fietsend zie, in navolging van Aaldrik Pot), ben ik daar op de fiets naartoe gegaan. Op de terugweg (ik woon in Eelde) ging ik binnendoor naar huis. Dat bleek een goed idee!

Bij een groepje Vinken en mezen stopte ik even om ze te bekijken. Plotseling kwam er een beauty in mijn kijker. Ik zei direct hardop, “wat ben jij nou voor leuk vogeltje?!” Ik probeerde details te onthouden, voor het geval de vogel direct weg zou vliegen. Ik zag overduidelijk een gors, met een gele wenkbrauwstreep. Uiteraard ging de vogel er gelijk vandoor toen ik mijn camera tevoorschijn haalde. Nieuwsgierig ging ik ter plekke even googelen, ik zocht op ‘gors gele wenkbrauw‘ en een van de eerste hits was de Geelbrauwgors (Emberiza chrysophrys), exact het vogeltje dat ik zojuist zag!

Toen ik zag hoe weinig dit vogeltje in Nederland voorkomt (slechts 1 keer…), bedacht ik dat het vast een andere soort moest zijn. Maar dat het bijzonder was, wist ik zeker! Ik wilde graag een foto ter bevestiging, dus zocht nog even naar de vogel. Gelukkig vond ik hem vrij snel terug, mooi zittend in een boom en kon ik genoeg foto’s maken. Ik kon hem prachtig bekijken door de verrekijker, wat een mooi beestje.

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Marten Miske)

Even later had de vogel er genoeg van en kon ik hem ook niet terugvinden. Ik stond te stuiteren daar in die berm. Wat heb ik in godsnaam gezien?! Zou dit echt een Geelbrauwgors zijn? Onwaarschijnlijk! Snel ben ik teruggefietst en in de vogelboeken gedoken. Alle gorzen bekijkend, moest dit nog steeds de Geelbrauwgors zijn. Invoeren dan maar, op waarneming.nl. Beeldherkenning maakte er een Bosgors van, maar daar leek deze niet genoeg op. Ik besloot hem toch als Geelbrauwgors in te voeren, dan zou ik vanzelf wel horen of ik gelijk had of niet. Niet veel later werd ik gefeliciteerd met de waarneming van deze ‘zeer zeldzame soort’. Ik ben nog steeds aan het stuiteren!

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Remco Been)

De twitch

Op vrijdagmiddag was ik (Diedert Koppenol) rustig bezig met het verhuizen van spullen, zoals ik dat wel vaker deed de afgelopen periode, toen er weer eens een melding doorgezet werd vanuit waarneming.nl. Geelbrauwgors? In Drenthe? Terwijl we het verhuisbusje de Ketelbrug opstuurden, om 16:24 uur, vloekte ik even in de cabine. De DBA-app liep weer eens vast, omdat waarschijnlijk zo'n 500 anderen ook de app probeerden te openen en ik moest gelijk denken aan de eerdere melding van de Bobolink op die dag. Het zou wel niks zijn, of anders een hoax... Nadat ik de app had afgesloten, omdat deze niet wilde laden, en dus maar het meegestuurde mailtje had geopend, zag ik de link naar de waarneming. Toen de webpagina was geladen zag ik het meteen. Dit was natuurlijk raak en dat zullen andere vogelaars ook doorgehad hebben. Mijn vader schudde het hoofd en wist meteen hoe laat het was. Bart-Jan Prak en Pieter Gorissen ook, want na de melding via DBA werd deze ook gelijk in lokale appgroepen verspreid en zijn zij deze gelijk gaan checken. Zo kwam om 16:49 uur het verlossende bericht: 'Zit er nog!' van PG in een appgroep voor Drentse vogelaars. Folkert Jan Hoogstra las dit bericht, terwijl hij zich bij zijn schoonouders weghaastte, en gooide hij dit meteen de ether in met een korte piep. FJ is het vergeven dat hij niet de tegenwoordigheid van geest had om de optie 'gehoord via' te selecteren, dus ik (en waarschijnlijk ook anderen) appte hem meteen om meer informatie op te vragen, maar hij was dus nog onderweg en zou ter plaatse meer informatie geven.

Whatsappmelding Drenthe vogelaars, onderweg naar Bunne, Drenthe (Folkert Jan Hoogstra)

Het bleek snel dat de vogel een vast stekkie had aan de zijkant van een modderweggetje ergens in de buurt van Bunne. Hier foerageerde de Geelbrauwgors naar hartelust, hooguit even opvliegend wanneer er een auto of wielrenner voorbij racete.

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Arnoud B. van den Berg)

Dit was goed! Gelukkig was mijn verhuizing en dus ook het busje waar ik in zat al onderweg naar het noorden. In Drachten kon ik snel van auto wisselen en na een half uurtje kon ik mij bij de verzamelde groep twitchers voegen. Het was een samenraapsel van de vaste kliek noorderlingen en enkele verdwaalde vogelaars die toevallig in de buurt waren (Breezanddijk, terugreis van Schiermonnikoog, etc.). De vogel was op dat moment even opgejaagd door een auto en al 10-15 minuten uit beeld... Dat was toch even iets té spannend om relaxt te blijven staan, dus enkelen begonnen ook de omliggende akkers te scannen, maar zo rond 18:05 uur werd er geroepen en zat deze Siberische mega weer rustig op z'n plekje. De tijd begon nu toch wel te dringen en ook al liet de vogel zich 'steady' zien, voor iedereen die verder dan Lelystad woonde, leek het toch vrij kansloos met betrekking tot zonsondergang en de hoeveelheid licht. De aanwezigen hadden echter weet van nog een handjevol twitchers dat de gok was gaan wagen, waaronder Erik Ernens, Joop van Ardenne uit Zwolle en ook Laurens Steijn die vanuit Amsterdam nog onderweg was! Er werd besloten om de vogel zo lang mogelijk in de scopes te houden, zodat aansnellende vogelaars die konden overnemen en zo de soort nog konden bijschrijven. Het was nu zo laat, dat als de vogel nu op zou vliegen, deze zeer waarschijnlijk ergens zou gaan slapen. Een eerdere melkwagen (rond 18:10 uur) liet zich echter niet tegenhouden en met een korte toeter dwong deze zich een weg door de meute. De vogel keerde toen rap terug, maar het werd toch een kritiek moment toen er zich een bestelwagentje aandiende om 18:41 uur. Een man in een veiligheidsvest reed langzaam naar voren, deze man woonde aan de andere kant van de vogel en kon dus ook niet echt omrijden... Gelukkig was daar Wim Nap! Als in een stripverhaal wierp Wim zich op als de brugman om deze man zo lang mogelijk aan de praat te houden. De situatie uitleggende werd het snel duidelijk dat de beste man het niet echt had op randstedelingen en niet echt geïnteresseerd was in het wachten tot er nota bene iemand uit Amsterdam kwam om dan hier een vogeltje te zien. Wim kent dit soort situaties echter als geen ander en gooide gelijk zijn beste Drents in de strijd. Dat was de truc! Zo konden onder andere Joop van Ardenne, Jan Dijk, Erik Ernens en Dirk Vogt de vogel nog tijdig noteren rond 18:48 uur. Maar waar was nou die Amsterdammer? De bestelwagenman wilde nu toch wel echt graag naar huis en het was toch eigenlijk al pikkedonker?! Om 18:54 uur komt daar dan een bekende auto aanrijden en LS rent naar de nog opgestelde scopes. Een beetje geholpen door het licht van de koplampen van André Sikkema kan LS de vogel als laatste van de vrijdag noteren! De kop is eraf.

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 21 oktober 2022 (Alwin van Lubeck)

Nadat Wim en ik even kort ruggespraak houden over de situatie, belt Wim met Wietze Janse om hem te informeren over de situatie ter plaatse en hoe dit morgen geregeld moet worden. Wijzelf zien het ietwat somber in, omdat de weg niet heel breed is en er aan beide kanten plek lijkt voor zo'n 30 man, wat toch ruim 240 plekken minder is dan je zou willen. Echter, met onze informatie wordt een strak aanvalsplan bedacht door de heren en de volgende ochtend wordt er in het donker alvast een voederplek gemaakt. Of, beter gezegd, er wordt bijgestrooid op de voederplek die de Geelbrauwgors zelf al heeft gemaakt. Zo staan er in de ochtend aan beide kanten van de foerageerlocatie twee teams opgesteld die wachten tot het licht wordt. Al erg snel, rond 7:45 uur, wordt de vogel teruggevonden en kunnen er de gehele dag mensen genieten van deze prachtige zeldzaamheid. Hij laat zich over het algemeen erg goed zien en ook langdurig bekijken. In totaal wordt de vogel op zaterdag door zo'n (grove schatting) 550 mensen gezien en in de dagen daarna nog wel een 100-200. Vandaag is de vogel helaas niet meer gezien en lijkt toch weg. Opvallend in de twitcher-scene is dat zelfs enkele geheelonthouders zich lieten verleiden door dit prachtige exemplaar om toch een reisje naar Drenthe te maken. Fijn dat ook het Noorden weer eens van zich laat horen!

Twitchers bij de Geelbrauwgors, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Luuk Punt)

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Marten Miske)

Status

De ontdekking van de Geelbrauwgors van Bunne is bijna op dezelfde datum als het eerste geval van Nederland. Op 19 oktober 1982 werd er bij de Eendenkooi (toen er nog gevangen werd op een spannende(re) locatie) een eerste-kalenderjaar man uit het net gehaald door de ringgroep Schiermonnikoog, waarbij het daadwerkelijk Marc van der Aa was die als twaalfjarig jongetje de vogel uit het net haalde. De vogel van Bunne betreft dus, indien aanvaard, het tweede geval voor ons land en daarbij ook meteen het eerste veldgeval. Dit is een patroon wat we vaker zien bij deze soort, waarvan er toch wel aardig wat ringvangsten zijn in de WP. Zo werd er op 10 oktober nog eentje gevangen in Sandwich Bay, Kent, UK en had de soort dus op de radar kunnen staan. Het is echter een MEGA van jewelste, want dit geval betreft pas de 14de voor de WP en pas de 8ste veldwaarneming. Zo is er een handjevol buitenlandse vogelaars uit het Verenigd Koninkrijk, Hongarije en Polen afgereisd naar Drenthe om deze vogel te zien. De zeldzaamheid van deze soort lijkt voor een groot deel te wijten aan het relatief kleine verspreidingsgebied, waardoor zelfs vele fanatieke wereldlijsters deze soort ook nog niet aan hun lifelist hebben kunnen toevegen. Tevens is een groot deel van dit gebied op moment van schrijven ook 'off limits'.

Eva Heres & Diedert Koppenol

Geelbrauwgors Emberiza chrysophrys, Bunne, Drenthe, 22 oktober 2022 (Toy Janssen)