Praia, Kaapverdië, 5 mei 2013

De Plancius is in de vroege ochtend van zondag 5 mei aangekomen in de haven van Praia, Kaapverdië. De Atlantic Odyssey, die op 29 maart in Ushuaia begon, is afgelopen. Met 52 passagiers van 17 nationaliteiten hebben we een onvergetelijke reis gemaakt van zo'n 13.000 kilometer, van Antarctica tot West-Afrika. Dit is mijn laatste blog.

Vrijdag 3 mei.

De stevige noordoostpassaat uit Afrika geeft de noordwaarts koersende Plancius fors tegengas. Het is 25 graden, een stuk koeler dan de dagen ervoor. We naderen de wateren ten zuiden van Kaapverdië en de verwachtingen dat we weer nieuwe soorten zeevogels zullen zien lopen op. De dag verloopt toch weer anders. We passeren regelmatig troggen, richels en ondiepten in een verder loeidiepe oceaan van vier tot vijf kilometer diepte. Die zouden garant moeten staan voor voedselrijke "upwellings" en dus zeezoogdieren en vogels. Toch zien we maar een handjevol ongedetermineerde dolfijnen en weinig zeevogels. De hele dag vogelen levert slechts zes soorten op: 6 Vaal Stormvogeltjes, 1 Madeirastormvogeltje, 1 Bulwers Stormvogel, 5 Kuhls/Scopoli's Pijlstormvogels, 3 Noordse Sterns en 1 prachtige Kleinste Jager. Deze laatste vliegt op vlak voor de boeg van de Plancius.

Long-tailed Jaeger Stercorarius longicaudus Kleinste Jager (Laurens Steijn/Birdingbreaks)

Hamerhaaien en Portugees Oorlogsschip

Aan dek ontstaat grote opwinding als we plotseling zeven tot acht Hamerhaaien aan weerszijden van het schip ontdekken. In het heldere water zie ik aan de oppervlakte heel rustig een Hamerhaai van een meter of drie zwemmen; de beide rugvinnen en de staartvin steken boven water uit. De verbrede kop is opvallend. Andere Hamerhaaien schieten weg als het schip nadert. Eén van de soorten van de dag is een kwal! Het Portugees Oorlogsschip. Een deel van het lichaam van deze kwal, eigenlijk geen echte kwal, maar een kolonie van vier soorten poliepen, steekt uit boven het water, in de vorm van een met gas gevuld, roze "zeil". De uiterst giftige tentakels van het Portugees Oorlogsschip kunnen een lengte bereiken van wel meer dan vijftig meter. Een ander bijzonder zeedier is de "By-the-wind-Sailor", een poliep die in kolonieverband leeft en eruit ziet als een klein, glimmend wit kwalletje. Ook dit dier steekt boven water uit en laat zich door de wind voortdrijven. We varen met de Plancius door velden van deze dieren.

Hamerhaai spec (Laurens Steijn/Birdingbreaks)

Op zaterdag 4 mei is de noordoostenwind verder aangewakkerd, tot hard. De Plancius stampt en rolt meer dan de vorige dagen. We zijn zo'n twee- tot driehonderd kilometer onder de Kaapverden. Noordse Sterns zijn talrijker dan de dag ervoor, maar verder is het ook vandaag op vogelgebied tam: 1 Bulwers Stormvogel, 6 Kuhls/Scopoli's Pijlstormvogels, 1 Madeirastormvogeltje. Het geeft ons veel gelegenheid om wat te luieren in de zon en bij te bruinen, hoewel de temperatuur verder zakt naar een "frisse" 22 graden. Pas laat in de middag zien we dan eindelijk één Kaapverdische Pijlstormvogel. Het is de veertigste "tubenose" van de reis. Helemaal aan het einde van de dag wordt ook een Boyd's Shearwater gezien, die ik zelf helaas mis.

Cape Verde Shearwater Kaapverdische Pijlstormvogel Calonectris edwardsii (Laurens Steijn/Birdingbreaks)

De zeezoogdieren stellen vandaag, ondanks de harde wind, niet teleur. Een groep van negen Indische Grienden (Short-finned Pilot Whales), duikt op vlak naast de Plancius. Ze duiken onder, waarna de Plancius omkeert om de walvissen weer terug te kunnen vinden. Dat lukt niet, maar in het kielzog van de Indische Grienden zwemt een aantal van zo'n tien Snaveldolfijnen (Rough-toothed Dolphins) ook vlak naast de boot. Eén springt een paar meter hoog uit het water, net op het moment dat ik hem in de kijker heb. Korte tijd later ontdekken we een klein groepje Grijze Dolfijnen, (Risso's Dolphins), de soort die nog maar eenmaal was gezien tijdens de trip en ik nog niet gezien had. Onverwacht zien we kort achter elkaar twee zeeschildpadden, waarvan we een herkennen als de Loggerhead Turtle, die in het Nederlands Onechte Karetschildpad wordt genoemd. Ook in Nederland spoelt deze soort soms als dwaalgast aan.

Loggerhead Turtle Caretta caretta Onechte Karetschildpad (Laurens Steijn/Birdingbreaks)

En zo eindigt voor mij de Atlantic Odyssey, de reis der reizen. De "grand voyage" die ik voor geen goud heb willen missen en die een diepe indruk op mij heeft gemaakt.

Ruud van Beusekom

De Plancius gezien vanaf de zodiac (Laurens Steijn/Birdingbreaks)