Pluspunten
+ vederlicht
+ degelijk gebouwd
+ ligt perfect in de hand
+ indrukwekkend breed beeld

Minpunten
- kleurtemperatuur (persoonlijk)
- duur

Disclaimer
Zeiss is al jarenlang adverteerder op dutchbirding.nl en in Dutch Birding. Uiteraard vragen zij niet zomaar om een product te testen, want ook bij hen moet de schoorsteen roken en 'dutch birders' zijn een belangrijke doelgroep. Ik heb echter geen commercieel belang bij het schrijven van deze review, heb er geen snoepreisje of gouden envelop voor aangeboden gekregen en heb de kijkers gewoon thuis ‘in de polder’ getest en weer ingeleverd.

Tijd voor een nieuwe verrekijker

Op 27 oktober 2016 stond ik in het noorden van Colombia onder een boom met daarin twee Golden-winged Sparrows (Arremon schlegeli). Het was aan het eind van de middag, in het laatste licht, dat reisgenoot -en op dat moment stijf van de adrenaline staande jaarlijster- Arjan Dwarshuis, voorzien van ‘slechts’ een Swarovski 10x32-kijker allerlei kenmerken opdreunde die ik er met mijn in theorie lichtsterkere Leica Trinovid 10x42BA echt niet uithaalde. “Geef jouw kijker eens dan!”. Redelijk verbaasd over de enorme helderheid kwam ik tot de conclusie dat ik er goed aan deed me na 19 jaar weer eens te oriënteren op de kijkermarkt.

Een paar maanden later was ik voor Dutch Birding op de British Bird Fair in Rutland Water, UK, waar alle grote verrekijkermerken hun producten hadden uitgestald en er royale mogelijkheden waren om een paar dagen kijkers te testen onder allerlei omstandigheden. Al 20 jaar verknocht aan mijn Leica, was ik uiteraard nieuwsgierig naar hun nieuwste topmodel. De in meerdere opzichten zeer fraaie Leica Noctivid 10x42 viel helaas af, met name vanwege het naar mijn smaak wat té kleurverzadigde beeld en vooral het hoge gewicht in vergelijking met topmodellen van de concurrentie. Zoek je een onverwoestbare kijker die jaren mee moet en neem je het hoge gewicht (en de hoge prijs) voor lief, dan is het echter wel een verleidelijke optie.

Uiteindelijk leverde de Birdfair voor mij een nek-aan-nekrace op tussen twee kijkers: de eerder genoemde 10x32 Swaro van Arjan, én de Zeiss Victory SF 10x42. Dat lijkt op het eerste gezicht een wat vreemde vergelijking, een ‘kleine’ kijker vergelijken met een grotere, maar qua specificaties en optische beleving doen ze nauwelijks voor elkaar onder. Want waarom een 10x32 Swaro in plaats van een 10x42? Welnu, het ‘geheime wapen’ van Swarovski heeft een breder beeldveld dan zijn grotere broer/zus: 120 meter, exact gelijk aan de Zeiss. Bij de Swaro EL 10x42 is dat ‘maar’ 112 meter. Dat is een aanzienlijk verschil en geeft net die ‘wow’-factor zodra je erdoorheen kijkt. Uiteindelijk gaven het compactere formaat en de kleurstelling van het beeld de doorslag om voor de Swaro te gaan, maar ik heb nog een tijdlang met de gedachte gelopen om toch voor de Zeiss te gaan.

Nu heeft Zeiss een nieuwe troef in handen: de Victory SF 10x32 en SF 8x32. Dus toen Zeiss via via bij mij terecht kwam met de vraag kwam of ik die wilde testen, was ik meteen nieuwsgierig en hoefde ik niet lang na te denken. Welnu, hierbij mijn bevindingen. Ik heb overigens geprobeerd het niet te technisch te maken, veel specificaties en technische details zijn gewoon na te lezen op de website van Zeiss. Bij een auto wil je ook de topsnelheid en misschien de kleur van de trekhaak weten, maar niet hoeveel tandwielen er in de motor zitten, dus ik ga het hier niet hebben over brekingsindexen en diffractiegetallen. Ik heb geprobeerd nadruk te leggen op wat in mijn optiek (…) het belangrijkste is aan een verrekijker: de (mijn) gebruikservaring. Verder leg ik de nadruk op de SF 10x32, mijn favoriet die ik daarom ook het meest uitgebreid heb getest.

Bouw en gebruiksgemak

De Victory SF 10x32 en SF 8x32 zijn compacte dakkantkijkers (simpel gezegd: al het glaswerk in één buis) met een open brug. Ze zijn aan de buitenkant vrijwel even groot, de 8x32 is aan de oculairzijde een paar millimeter langer (beide kijkers zijn met ca. 15cm een paar mm langer dan hun Swaro-equivalent, maar dat mag geen naam hebben). Het enige zichtbare verschil zit ‘m in het glasoppervlak van de oculairs, dat bij de 10x32 zichtbaar groter is. De kijker heeft een driedubbele brug met het scherpstelwiel tussen de bovenste brug en een kleine secundaire brug, waar deze overigens niet mee verbonden is. Zodra je de kijker beetpakt voelt deze degelijk en solide aan, met een licht geruwde kunststof mantel met iets verbrede stootranden rondom een -aan de binnenzijde van de brug deels blootliggende- behuizing van magnesium. Mede door dit materiaalgebruik voelt de kijker extreem licht aan (hij is 590g). Dat komt echter ook door een doordachte gewichtsverdeling, waarbij het meeste glas niet aan de ‘voorkant’, de objectiefzijde, zit, maar dichter bij de oculairs waardoor deze als het ware vanzelf tegen je ogen aanvallen. Verder zijn de kijkers stikstofgevuld en -als het goed is- 100% waterdicht. Ik heb geen vriestest, watertest of valtest van 10 hoog gedaan (ik moest mijn exemplaren bij voorkeur in oorspronkelijke staat retourneren) maar durf hier op basis van de bouwkwaliteit wel op te vertrouwen.

Zeiss Victory SF 10x32 met kenmerkende stootranden en groot scherpstelwiel.

Het scherpstelwiel is groot, met kunststof bekleed en zo geplaatst dat je er eigenlijk altijd automatisch met een wijsvinger op zit. Smalle ribbels zorgen voor grip en de constructie lijkt zodanig dat zand en vuil er moeilijk in kunnen komen. Het scherpstelwiel draait soepel, zonder schokken, maar geeft tegelijkertijd voldoende weerstand. Een geringe rotatie is al voldoende om scherp te stellen. De dioptrie-instelknop (oogcorrectie) bevindt zich in de vorm van een kleine los instelbare schroef bovenop aan de oculairzijde en draait dus niet mee met het scherpstelwiel, wat per ongeluk verstellen onmogelijk maakt. Bovenaan de zijkant bevinden zich twee degelijke ogen om de meegeleverde draagriem met een simpele maar fijne neopreenband aan vast te maken. Geen gedoe met bloedirritante touwtjes of verstelknoppen die je na een keer instellen toch nooit meer gebruikt. Ook hier: beproefde eenvoud. De vervangbare oculairbuizen zijn van lichtgewicht zwart plastic met een wat zachtere kunststof rand en zijn in vier standen uitdraaibaar. Dit is eigenlijk het enige deel van de kijker dat wat ‘goedkoop’ aanvoelt, maar door ze van plastic te maken zijn ze wel licht en makkelijk te vervangen bij slijtage door zand. Als brildrager had ik geen moeite om goed, dus zonder vignetering, door de oculairs te kijken.

Al met al ligt de kijker echt extreem fijn in de hand en Zeiss scoort hier echt punten ten opzichte van veel concurrenten. Bouwkwaliteit, de hele ergonomie en het gebruiksgemak, daar is echt zeer goed over nagedacht. Door het lichte gewicht en de goede grip is deze kijker ‘snel’ te gebruiken en kun je hem lang vasthouden zonder kramp in je armen of schouders te krijgen.

Zeiss Victory SF 10x32 in vergelijking met mijn eigen Swarovski EL 10x32 SW

Beeldkwaliteit

Zoals ik vermeldde hebben de oculairs van de 10x32 een groter glasoppervlak. Dat merk je meteen zodra je er doorheen kijkt, hoewel het beeldveld van de 8x32 (155m) met een grotere uittrede-pupil (dat is het rondje met licht waar je doorheen kijkt) feitelijk breder is als gevolg van de geringere vergroting en nog steeds aanzienlijk is, miste ik de ‘wow-factor’ op het eerste moment dat ik er doorheen keek. De 10x32 (beeldveld 130m) heeft die ‘wow-factor’ wel: wát een lekker breed, scherp en helder beeld! De beeldbreedte is 10 meter méér dan de Zeiss Victory SF 10x42 (beeldveld 120m) en maar drie meter minder dan de nieuwe Swarovski NL Pure 10x42 (133m), maar die weegt dan wel weer 850 gram (zie een review daarvan op deze site).

Het beeld is scherp van rand tot rand en de scherptediepte is groot, zodat je niet veel aan het scherpstelwiel hoeft te draaien. Er wordt gebruikt gemaakt van zogenaamde field-flattener lenzen, waardoor beeldvervormingen en onscherpte naar de randen toe tot een minimum zijn gereduceerd. Ik kon geen kleurrandjes of afwijkingen in het beeld vinden. Naar eigen zeggen heeft Zeiss er hierbij ook voor gezorgd dat er geen sprake is van ‘rolling ball’ effect, een nadeel van deze techniek die er bij sommige kijkers voor zorgt dat sommige mensen een beeldverstoring ervaren of zelfs hoofdpijn krijgen zodra ze heen en weer scannen met hun kijker. Ik kon het bedoelde effect niet ontdekken, al moet ik zeggen dat ik daar bij mij Swaro (berucht wat dit betreft) ook geen last van heb.

De close focus is iets minder dan twee meter, waardoor de kijkers net niet gebruikt kunnen worden voor bijvoorbeeld bepaalde ralletjes of Locustella’s die tussen je benen doorlopen, maar prima dienst kunnen doen als Corona-afstandmeter. kortom: prima en ook handig voor insecten en dergelijke.

Wat mij meteen opviel, gewend om door een Swaro 10x32 te kijken, is de wat warmere kleurstelling van het beeld. Het is vergelijkbaar met het fotograferen met een spiegelreflexcamera met de witbalans ingesteld op ‘automatisch’ of op ‘daglicht’, waarbij het eerste een wat lagere kleurtemperatuur en een daardoor neutraler en koeler beeld geeft en het tweede leidt tot een wat gelere, diepere kleurbeleving. De wat hogere kleurtemperatuur leidt er wel toe dat groen gras ook echt spetterend groen is en kleuren echt je ogen in spatten. De kleurreproductie is warm, maar redelijk natuurgetrouw. Ik denk dat het vooral een kwestie van smaak is, maar ik vond een gele rietkraag met de zon erop net een tikkeltje té geel, bijna mooier dan de realiteit. Ook onder slechte lichtomstandigheden zijn de kleuren en het contrast fantastisch en is het beeld een genot.

Het is natuurlijk verleidelijk om voor een grotere en zwaardere 10x42 of nog groter te kiezen vanwege een betere beeldkwaliteit in situaties met weinig licht of in de schemer. Omstandigheden waarin het geringe verschil in lichtsterkte ook daadwerkelijk noodzakelijk is, zijn denk ik schaars. Als het echt bijna donker is kun je beter een warmtebeeldkijker uit je tas halen en daarna een lamp aanzetten. De lichttransmissie van deze nieuwe generatie kijkers is echter indrukwekkend, gebruik van nóg betere glassoorten en moderne coatings zorgen ervoor dat 10x42 kijkers van 20 jaar geleden worden weggeblazen in de schemer, zoals ik in mijn inleiding illustreerde aan de hand van mijn ervaring in Colombia. Ik testte de Zeiss SF 10x32 tot in het donker op een slaapplaats met Grote Zilverreigers en Blauwe Reigers. Tot ruim een half uur na zonsondergang kon ik in het halfduister nog prima details als gele snavels, sierpluimen en dergelijke onderscheiden en bleven de kleuren uitstekend, ik denk dat die wat hogere kleurtemperatuur juist onder slechte lichtomstandigheden een pluspunt is. Ondanks de relatief kleine objectiefdiameter van 32 mm scoren ze dus ook in de schemer prima en tenzij je donkergekleurde vogels in het bijna duister wilt determineren zie ik voor normaal gebruik in daglichtsituaties zeker geen reden om voor een grotere objectiefdiameter te kiezen ten koste van een geringer gewicht en een fijnere handling.

Oculairs van de Zeiss Victory SF 10x32: een ‘enorme’ hoeveelheid glas die erg prettig kijkt.

Conclusie

Dan de prijs. Want daar kijken de meeste mensen natuurlijk ook naar als ze een topverrekijker aanschaffen. Met prijzen tussen de € 2300 en € 2400 zijn deze juweeltjes zeker niet goedkoop en duurder dan concurrenten met overeenkomstige specificaties, maar wel een paar honderd euro goedkoper dan de duurste topkijkers die momenteel te koop zijn, terwijl ze zich daar wat bouw- en beeldkwaliteit betreft ronduit mee kunnen meten. Aangenomen dat je minstens 10-15 jaar met zo’n kijker doet en de kans dat er iets stuk gaat niet zo heel groot is, zelfs bij ruig gebruik, de enige slijtgevoelige onderdelen, de oculairbuizen, eenvoudig te vervangen zijn en Zeiss een goede service biedt, is het een goede investering. Niets is zo persoonlijk als de smaak bij het kiezen van een verrekijker. Zoek je een kijker die jaren mee moet, die superlekker in de hand ligt, degelijk gebouwd is en een topbeeld heeft, of je walgt van de kleur groen, dan is de Zeiss Victory SF 10x32 of een van de drie zustermodellen uit de Victory SF-reeks absoluut het overwegen waard.

Garry Bakker