Noah Strycker, 2017. Houghton Mifflin Harcourt, Boston. ISBN 978-0-544-55814-4. Hardback, 336 pp. Prijs: 22,99 Euro.

De naam Noah Strycker behoeft eigenlijk geen uitleg meer; het is de Amerikaanse vogelaar die het wereldrecord vogelskijken verbrak in 2015. Dat record werd vorig jaar al weer verbroken door onze eigen en bijna evenoude Arjan Dwarshuis. Strycker moet zich gevoeld hebben als een schaatser die het wereldrecord op de 5km schaatst en dan ziet dat er na hem nog een rit komt met Sven Kramer aan de start.

Nu is er dan het boek over dat jaar. En wat voor een boek. Strycker is een uitstekende schrijver, maar er zit ook duidelijk een sterke eindredactie achter. Dat maakt het boek tot een zeer lezenswaardig, vlot geschreven en informatief vogelavontuur. Er wordt veel gebruik van gemaakt van dialogen om het verhaal te vertellen. Ik zie daarin een belangrijk verschil met het boek The Biggest Twitch van het Engelse echtpaar Davies/Miller dat het vorige wereldrecord had, maar die geen redactionele hulp hebben ingeschakeld.

In 258 pagina’s neemt Strycker de lezer mee door 41 landen verdeeld over zeven continenten. In het middenstuk zitten 8 pagina’s met kleurenfoto’s. Achterin het boek de soortenlijst op volgorde van waarnemen. Strycker telt ook de vogelsoorten die hij alleen gehoord heeft.

Als in een goed muziekstuk versnelt de tekst hier en daar om daarna wat gas terug te nemen en de lezer wat achtergrondinformatie te geven. Het is een boek voor avontuurlijke vogelaars, voor degenen die graag mooie vogelreizen maken. Maar ook al kun je nog geen Rufous-tailed Plantcutter onderscheiden van een Cape Crombec, ook dan zal het boek je aanspreken.

Hoe kun je nu een jaar lang vogels kijken, in zo’n moordend tempo dat je geen tijd hebt om de vogels van het volgende land uit je hoofd te leren (‘my capacity of absorbing names en field marks was stretched to the limit’), continu gebrek hebben aan slaap, je begeven op wegen die nog te eng zijn voor het programma ‘Dangerous roads’, maar hopend dat je niet ziek wordt en terwijl de klok maar verder tikt? Dit boek geeft je daar meer dan een inkijk in.

Strycker maakte zelden gebruik van gevestigde tourorganisaties of -leaders. Hij heeft zijn hele reis zelf samengesteld en zoveel als mogelijk lokale vogelaars ingeschakeld, veelal gevonden via BirdingPal. Ik was verbaasd tot hoe diep je in bepaalde derdewereldlanden tegenwoordig birdingpartners kunt vinden. Vogels kijken is iets dat je doet met (nieuwe) vrienden! “Refusing to use guides is like starting a business without an accountant, or writing a book without an editor; it suggests that you’d rather be incompetent than learn from others”. Een mooie zin vond ik: “On a world scale there are no vagrants”.

Hij begint zijn boek vanuit een stoombad op het dek van een cruiseschip dat langs Antarctica vaart en eindigt (enigszins ongepland) in Noordoost-India om daar de zesduizend soorten te passeren. In de meeste landen die hij bezoekt ben ik nooit geweest, Ghana is daar een uitzondering op. Dit land was voor mij ooit de eerste ontmoeting met Afrika ten zuiden van de Sahara. Ik herkende mij volledig in Strycker’s beschrijving: “Ghana was giving me a crash course. It felt almost like being a beginner again”. Ha, dus ook zulke toppers zijn af en toe terug bij af! “But soon I found Whistling, Winding, Zitting, Singing, Siffling, Croaking, Trilling, Wailing, Piping, Chattering, Rattling, Wing-snapping and Rock-loving Cisticola”. Ja, dat had er van mij dan weer niet bij gehoeven. 😉

Dat Strycker een echte vogelaar is, komt tot uiting in hoofdstuk 12 The Karamoja Apalis. Een klein en grijs vogeltje, maar extreem zeldzaam. Het lukt hem deze te zien en ’s avonds in de parklodge schrijft hij in het gastenboek tussen alle opmerkingen over leeuwen, zebra’s en andere big fives van de hotelgasten met blokletters KARAMOJA APALIS!! Ik mag dat wel.

Het zijn natuurlijk niet alleen maar mooie natuurgebieden die bezocht worden. Begin december bezoekt hij New Britain, in het noordoosten van Nieuw-Guinea. Een groot gedeelte van het oerwoud is hier gekapt voor palmolie en van Strycker’s beschrijving hiervan word je niet vrolijk. Het lukt hem dan weer wel hier de extreem zeldzame Golden-Masked Owl te zien.

Voor ons Nederlanders is het natuurlijk interessant om te weten of Strycker gedurende zijn reis te horen kreeg van de plannen van Arjan Dwarshuis. In hoofdstuk 7 – terwijl hij op het vliegveld van Lima is, wachtend op een vlucht naar Ecuador – komt Strycker de naam van Dwarshuis voor het eerst tegen. Hij schrijft: “It sounded like fun, though I didn’t think he could reach his goal of 5000 species of birds with the route he had chosen”.

Maar op 23 augustus neemt het serieuze vormen aan als Dwarshuis zijn nieuwe plannen bekend maakt op zijn website; “It was like reading about my own project through the words of someone else! Should I be flattered, uneasy, or excited by this development? One thing was certain; I had some serious competition”.

Strycker laat zich in zijn boek niet echt opjagen door Dwarshuis, maar kan er ook niet los van komen. “I had the increasing feeling that this Dutch guy was breathing down in my neck”. Hij eindigt zijn boek met de zin: “…the minute I finished my world Big Year, the Dutchman, Arjan Dwarshuis, started his own Big Year in 2016, and began at a dizzying pace”.

Zijn er nog minpuntjes aan het boek? Het boek is duidelijk Amerikaans; inches, feet, miles en Fahrenheit zijn de maten en onze Europese Grijskopspecht heet Gray-Headed Woodpecker. O ja, die enkele zinnetjes Spaans die Strycker opneemt in zijn Zuid-Amerika hoofdstukken hadden ook even door de spellingschecker gemogen.

Maar al met al een heerlijk boek om te bestellen voor de kerst. Nog net op tijd om zelf je Big Year te plannen!