November is natuurlijk altijd een afspiegeling van de voorgaande oktober. Dit jaar geldt dat niet alleen voor de zeldzaamheden, maar ook was het weer net zo kleddernat als in oktober, dus het viel allemaal weer niet mee. Gelukkig bevatte de pap nog wel enige krenten! We nemen ze samen rustig door.

Hoogtepunten

Rotszwaluw

Een duizelingwekkend tamme of vermoeide Rotszwaluw vloog vlak over de met stomheid geslagen toeschouwers in Doornenburg, vlakbij Pannerden, aan de Rijn in het oosten van Gelderland, op 26 november. Fantastische foto's waren het resultaat. Jammer genoeg hield de vogel het tegen het eind van de middag voor gezien.

Rotszwaluw Ptyonoprogne rupestris, Doornenburg (Gld), 26 november (Marja Jager-Vreugdenhil)

Kokardezaagbek

"You win some, you lose some", luidt de Engelse uitdrukking. In het Nederlands zeggen wij wel: "Soms zit het mee, soms zit het tegen". De liefhebbers van het zien van zoveel mogelijk soorten vogels in Nederland kregen een dompertje te verduren toen bleek dat alle gevallen van de Kokardezaagbek niet langer als wild werden beschouwd, en daarom de Kokardezaagbek niet langer op de Nederlandse lijst - van vogelsoorten die als wild te boek staan - te handhaven was! Deze keer zat het dus wat tegen en verloren de fanatieke tellers een soort.

Kokardezaagbek Lophodytes cucullatus, Dalfsen (Ovl), 22 november (Henk Wester)

Izabeltapuit

De tweede Izabeltapuit dit najaar op Texel (NH) werd nog goed bezocht. De vogel was van 31 oktober tot 12 november te zien, terwijl er eerder, op 22 oktober, ook al een op het eiland te zien was geweest. Voor de liefhebbers van statistiek: het aantal gevallen per jaar van de Izabeltapuit gedraagt zich sinds 1996 bijna perfect volgens een Poisson-verdeling met een kans van 0,8 gevallen per jaar. Dat wil zeggen dat er meestentijds nul gevallen zijn in een jaar, te weten in 45% van de jaren. Eén geval per jaar zou in 37% van de jaren voorkomen. Deze twee aantallen kloppen vrijwel precies. Een jaar als dit jaar, met vier gevallen, is zeldzaam en zou maar in minder dan 1% van de jaren voorkomen volgens deze statistiek.

Witstuitbarmsijs

Witstuitbarmsijs is altijd een lastig te herkennen soort. In flinke groepen Grote Barmsijzen bevinden zich vaak wel suspecte individuen. Met de grote aantallen Grote Barmsijzen van dit najaar, zoals geïllustreerd door de 546 vogels langs de Lauwersmeer op 18 november, het hoogste aantal sinds 2006, weten we dat Witstuitbarmsijzen gaan komen, maar hoe makkelijk kunnen we ze herkennen? Dat laatste blijft een heikel punt. De twee soorten, die genetisch niet al teveel verschillen, laten hun geringe genetische verschillen aan de buitenkant ook niet al te duidelijk zien.

Witstuitbarmsijs Acanthis hornemanni, Wehe den Hoorn (Gr), 18 november (Arno ten Hoeve)

Overzicht

Ganzen en eenden

Wat is een maandoverzicht zonder de rotganzen aan het begin...! Onze lichtgekleurde vrienden, de Witbuikrotganzen uit Breskens dus, waren op 20 november al met 25 stuks ter plaatse in de veerhaven. Buiten deze groep, en een enkeling in de Sloehaven bij Vlissingen (Zld), die hemelsbreed vlakbij Breskens ligt, werden in nog 21 uurhokken vogels gezien, op één na allemaal grenzend aan de Waddenzee, voor het grootste deel eenlingen, maar ook twee groepjes van twee en een van drie.

Witbuikrotgans Branta hrota, Breskens (Zld), 28 november (Dirk Vandekerkhove)

Zwarte Rotganzen werden in 21 uurhokken gezien, die allemaal nogal voor de hand lagen, op één na: een snel langsvliegende werd opgemerkt langs de Tweede Maasvlakte (ZH) op 11 november. Familiegroepjes Roodhalsganzen, die zien we niet iedere dag. Deze maand zaten er families op Schiermonnikoog (Fr) bij Kloosterhaar (Ovl) en bij Nijkerk (Gld). In spannende afwachting van de wilde Ross' Ganzen die op dit moment naar aan te nemen valt in België verblijven, was een bezoek aan andere vogels in Nederland, met meer of minder omstreden afkomst, ook nog mogelijk. Vogels bij Ferwert (Fr) en Lopik (U) waren duidelijk ontsnapt, maar een vogel bij Westmaas (ZH), vlakbij Puttershoek was dat niet evident, hoewel het gezelschap van Nijlganzen natuurlijk wel enigszins te denken geeft. Het aantal Dwergganzen lijkt dit jaar wat hoger te zijn dan vorig jaar. In het Oudeland van Strijen werden maximaal 50 vogels gezien en op Texel en bij Callantsoog zat een groepje van drie, respectievelijk vanaf oktober tot 12 november en op 29 november. Opnieuw, voor het derde jaar in successie, werd een Amerikaanse Zee-eend aan de noordkant van een van de twee Friese Waddeneilanden Schiermonnikoog en Ameland gezien. Twee jaar geleden werd een vogel gezien op Schiermonnikoog (Fr) van 8 tot 19 oktober, een veel bezochte vogel. Op 7 en 8 oktober 2022 was er waarschijnlijk een aanwezig bij Ameland (Fr) en vervolgens weer op de oude plek bij Schiermonnikoog van 18 oktober tot 11 november, met een uitstapje naar Ameland op 26 oktober. Deze maand werd de soort vanaf 17 november op Ameland gezien. Of het dezelfde is, weten we natuurlijk niet, maar dat lijkt wel waarschijnlijk.

Amerikaanse Zee-eend Melanitta americana, Ameland (Fr), 22 november (Vincent Douwes)

Wie had gedacht dat dit jaar de eerste Nederlander de magische 500-soorten grens zou overschrijden, die heeft het mis…! “Uuh”, vraagt u meteen: “welke 500 soorten?” Welnu ,we bedoelen 500 soorten op de lijst van in Nederland wild geachte – in tegenstelling tot ontsnapte of uitgezette - vogelsoorten in Nederland. Te uwer informatie: het totale aantal wild geachte soorten bedraagt op dit moment 540! Werd in februari de magische grens dichter benaderd, tot aan 497 soorten, met de Siberische Waterpieper, enige weken geleden werd de kans dat de Kokardezaagbek wild in Nederland zou kunnen worden aangetroffen wel zo laag ingeschat dat alle gevallen van de Nederlandse lijst werden geschrapt. Daar kunnen we kort of lang over dimdammen, maar dat hoeft niet, want daar hebben we een commissie voor: de CDNA, de Commissie Dimdammen over de Nederlandse Avifauna, in het echt ook wel de Commissie Dwaalgasten der Nederlandse Avifauna genoemd. Vroeger wilde deze commissie het onterecht afwijzen van een soort als wild door de soort niet-wild te achten minimaliseren, tegenwoordig wordt daar anders tegenaan gekeken en probeert de commissie het onterecht aanvaarden van een niet-wilde soort als wild te minimaliseren. Voor beide gezichtspunten valt wel het een en ander te zeggen, maar dat gaan we in deze rubriek niet doen … Het netto resultaat voor de fanatieke tellers was dus +1 -1 = 0, plus één voor de Pacifische Waterpieper, min één voor de Kokardezaagbek, voor dit jaar tot nu toe. De kans dat de topvogelaars in Nederland zeer binnenkort de 500 soorten-barrière gaan doorbreken wordt nu wel heel laag. Bij wijze van afscheid werd de adulte vogel van Ameide (U) nog op 1 november gezien, terwijl de eerstejaars vogel van de AW-duinen (NH) daar nog op 9 november werd gezien. Een nieuwe vogel werd bij Dalfsen (Ovl) gezien van 19 tot 22 november, en nog drie duidelijk ontsnapte exemplaren waren er ook: van 5 tot 20 november in het Wolderwijd (Fl), op 7 november bij Franeker (Fr) en op 12 november in de Bergboezem bij Berkel en Rodenrijs (ZH). Dit lijkt voorlopig de laatste keer te zijn dat deze soort in deze rubriek figureert, maar je weet het natuurlijk nooit! De Ringsnaveleend van de Stad van de Zon, in Heerhugowaard (NH), liet zich daar goed zien, op 6 november en vanaf 23 november. Tussen die data in werd er op 20 november een gezien op het Vogelmeer in de Kennemerduinen (NH). Dit was, wegens enig verschil in de tekening bij de snavel, echter niet hetzelfde exemplaar.

Ringsnaveleend Aythya collaris, Heerhugowaard (NH), 28 november (Peter van Brandwijk)

Bijna de hele maand, tot aan 26 november, zat er een Kleine Topper in Waterland (NH). Het zou in Waterland om tenminste twee vogels gaan, dit najaar, aan de hand van kenmerken aan kop, flank en snavel. Op 30 november werd er een gezien in de Pampushaven (Fl), die dan weer een van de vogels in Waterland zou zijn.

Kleine Topper Aythya affinis, Pampushaven (Fl), 30 november (Jacob Molenaar)

Gierzwaluwen tot stormvogels

Een Alpengierzwaluw vloog op 1 november over de tuin van een vogelaar op Texel. Het zou zomaar de vogel van Vlieland van twee dagen eerder geweest kunnen zijn. Het was pas de derde keer dat de soort in november werd vastgesteld, van de in totaal ongeveer 83 gevallen in Nederland. Eerdere november-gevallen waren in Wageningen (Gld), van 8 november tot 4 december 2002, en in het Hogeland (Gr), van 31 oktober tot 1 november 2020.

Alpengierzwaluw Tachymarptis melba, De Koog, Texel (NH), 1 november (Jeroen de Bruijn)

De laatste Vale Gierzwaluwen van het seizoen werden nog tot 10 november gezien. Op 1 november was er eentje op de noordpunt van Texel (NH), waar ook een dode werd gevonden, op 2 november een waarschijnlijke op Terschelling (Fr) en op 3 november werd er een levend opgeraapt in Den Haag (ZH) die op 11 november in goede gezondheid werd losgelaten. Op 3 november werd ook nog een mogelijke in Den Oever (NH) opgemerkt. De laatste zekere was langs de Brouwersdam op 10 november (Zld) en op 13 november werd bij Zoeterneer (ZH) nog een mogelijke gezien.

Stormvogels en zo

In maar liefst 73 uurhokken werden IJsduikers vastgesteld. Dat is meer dan dubbel zoveel als in 2022, toen het al dubbel zoveel was als in 2021. In alle provincies, met uitzondering van Drenthe, werden vogels gezien. Zoals gebruikelijk in het late najaar, werden nog enkele Stormvogeltjes gezien: op 3 november was er een twitchbare bij het Kornwerderzand aan de Afsluitdijk (Fr). Op die dag werden er nog meer gezien: langs Westkapelle (Zld), langs de Maasvlakte (ZH). en op Texel (NH). De rest van de maand werden er nog een paar gezien, langs Katwijk aan Zee (ZH) op 6 november, langs de afsluitdijk op 8 november en langs Lauwersoog (Gr) op 24 november, maar de gekste van allemaal was een duidelijk stormvogeltje dat werd gezien en gefotografeerd in het diepe binnenland, te weten Enschede (Ovl) op 6 november - maar was het een Stormvogeltje, een Vaal Stormvogeltje of misschien zelfs een een Wilsons Stormvogeltje, zoals werd gezien in Tjechië (zie verderop)? De sensationele verblijvende Noordse Pijlstormvogel van Yerseke (Zld) werd op 1 november voor het laatst gezien. Buiten dit exemplaar werden nog 5 à 6 vogels gezien. Voor de derde achtereenvolgende winter verbleef een Kuifaalscholver bij Someren, aan de Zuid-Willemsvaart (NB). De vogel, die er al vanaf 10 oktober zit, was de gehele maand te zien.

Kuifaalscholver Phalacrocorax aristotelis, Someren (NB), 28 oktober (Frank Neijts)

Waders en wadertjes

De Morinelplevier is niet zo'n novembersoort. Er werden er twee gezien: een op 17 november in de Noordwaard van de Biesbosch (NB) en op 20 november eentje op de Middelplaten van het Veerse Meer (Zld).

Morinelplevier Charadrius morinellus, Brabantse Biesbosch (NB), 17 november (Ron Dekker)

De Grote Grijze Snip die al sinds 16 oktober in De Blikken bij Groede (Zld) verbleef, hield het daar tot 7 november vol.

Zeekoeten tot en met meeuwen

Veel Vorkstaartmeeuwen werden er niet meer gezien, hetgeen niet zo verbazend is. Toch werden er nog enkele gezien: op 1 november aan de Noordpier bij Velzen (NH), op 3 november bij Bloemendaal (NH), en op dezelfde dag en de twee dagen erna nog eens een stuk of acht. Zelfs aan het einde van de maand werden er nog vogels gezien, waaronder een adulte vogel langs Lauwersoog (Gr).
Er werden drie of vier Kleine Burgemeesters gezien, waaronder een langs de Maasvlakte op 5 november en twee of drie vogels op 25 en 26 november, langs Ameland (Fr), Lauwersoog (Gr) en Texel (NH).

Kleine Burgemeester Larus glaucoides, Texel (NH), 26 november (Jos van den Berg)

Zonder ons in politieke bewoordingen uit te willen laten: de burgemeester van Vlissingen is de beste! Het gaat in dit geval natuurlijk om de adulte Grote Burgemeester in de buitenhaven van Vlissingen, die daar weer eens aan het overwinteren is. Daarbuiten werd er nog een exemplaar gezien, een tweedejaars bij de pieren van IJmuiden en Velsen (NH).

Roofvogels

In 12 uurhokken werden Ruigpootbuizerds vastgesteld. Op een na lagen al deze uurhokken benoorden de A12, de snelweg die Nederland zo ongeveer in noord en zuid verdeelt. Die ene waarneming ten zuiden van de A12 was in de Hamert (L) op 17 november.

Bijna-zangvogels

Een Hop koukleumde vanaf 11 november tot het einde van de maand in Dalfsen (Ovl). Nog twee andere vogels werden gezien in Polder Moerdiep (Fr) op 3 november en in Helden (L) op 8 november.

Zangvogels

Het hoogtepunt van de maand was een Rotszwaluw, die zich een halve dag lang vertoonde in Doornenbrug, aan de noordkant van de Waal, vlakbij Lobith (Gld). Inclusief dit geval zijn zes van de tien gevallen uit november, plus nog eens een van 31 oktober.

Rotszwaluw Ptyonoprogne rupestris, Doornenburg (Gld), 26 november (Wouter van der Ham)

Het kán nog steeds, een Kuifleeuwerik scoren in Nederland! Zo bleek op 17 november, toen een gelukkige waarnemer het eerste -en waarschijnlijk ook laatste- zekere exemplaar van het jaar (los van een waarschijnlijke over de Eemshaven op 6 mei) in zuidwestelijke richting zag langsvliegen over de zeereep bij Westenschouwen (Zl) waarbij zowel beeld als geluid kon worden vastgelegd. Hieronder een compilatiefoto.

Kuifleeuwerik Galerida cristata, Neeltje Jans (Zld), 17 november, compilatie (Adri Clements)

De Humes Bladkoning die op 28 oktober werd ontdekt in de Oostvaardersplassen (Fl), werd daar nog tot 3 en mogelijk tot 5 november gezien. Op 6 november werden nog op twee exemplaren mogelijk roepend gehoord, maar daarna werd het stil, althans dáár, want er was nog een korte waarneming in het Rijsterbos bij Mirns (Fr). Een eerstejaars Raddes Boszanger liet zich op 11 en 12 november nog mooi zien op de Maasvlakte (ZH). Van de 75 gevallen op de Nederlandse lijst, zijn er maar twee eerdere uit november: eentje aan de Hondsbossche Zeewering (NH) op dezelfde dagen, 11 en 12 november, in 2021, en de vogel van Dordrecht (ZH) van vorig jaar.

Raddes Boszanger Phylloscopus schwarzi, Maasvlakte (ZH), 11 november (Albert Molenaar)

Tot en met de tweede decade van de maand werden er nog enige Bruine Boszangers waargenomen, bij Katwijk en Noordwijk aan Zee (ZH), in Berkheide bij Katwijk (ZH), Urk (Fl) en wederom in de duinen van Wassenaar (ZH), in de Amsterdamse Waterleidingduinen (NH) en misschien in Wageningen (Gld). Voorlopig de laatste was op 28 en 29 november in het Noordhollands Duinreservaat (NH). Op 12 november werd in een buitenwijk van de stad Groningen (Gr) een redelijk vertrouwelijke Sperwergrasmus gezien. De vogel liet zich - in tegenstelling tot de meeste van deze soort - goed zien en fotograferen.

Sperwergrasmus Sylvia nisoria, Groningen (Gr), 12 november (Marnix Jonker)

Pestvogels werden gezien in 108 uurhokken, waarvan slechts ongeveer 10% ten oosten van de lijn Middelburg - Delfzijl. Het betrof meestal solitaire vogels of groepjes van twee, maar in het Lauwersmeer (Gr) werd ook een groepje van 11 stuks gemeld.

Pestvogel Bombycilla garrulus, Hoorn (NH), 21 november (Co van der Wardt)

Taigaboomkruipers bevolkten vroeger in kleine en onregelmatige aantallen de dennenbossen van onze Waddeneilanden in de winter. Dat doen ze volgens de statistieken van waarneming.nl nog steeds, maar de laatste paar jaar lopen de aantallen terug. Deze maand waren slechts enkele exemplaren te zien, alleen op Schiermonnikoog (Fr).

Taigaboomkruiper Certhia familiaris, Schiermonnikoog (Fr), 10 november (Thijs Glastra)

Een Roze Spreeuw die al vanaf 19 oktober in de tuin van een vogelaar in Hasselt (Ovl) aanwezig was, liet zich nog tot 7 november gezien. Op 12 november werden er nog twee gezien op de kwelders van Noorderleech (Fr). Waterspreeuwen van divers pluimage werden deze maand in Nederland waargenomen. De liefhebber kon in de tweede helft van de maand twee ondersoorten op één dag doen! Vanaf 16 november zat er een Zwartbuikwaterspreeuw in Zoetermeer (ZH), terwijl een Roodbuikwaterspreeuw de hele maand in Buurse (Ovl) te zien was. We zijn niet op de hoogte van waarnemers die de dubbelslag ook werkelijk gemaakt hebben. Bij een flink aantal soorten - we noemen Kolgans, Aalscholver, Bonte Strandloper, Grutto, Zilvermeeuw, en er zijn er nog wel een paar - zie je de zeldzamere ondersoort altijd bij de algemenere zitten. Dat geldt dus niet voor de Waterspreeuw.

Zwartbuikwaterspreeuw Cinclus cinclus, Zoetermeer (ZH), 25 november (Kevin Hollmann)

De Oosterse Zwarte Roodstaart die zich sinds 28 oktober fantastisch liet zien en bestuderen in Egmond aan den Hoef (NH), speelde nog tot 5 november voor fotomodel

Oosterse Zwarte Roodstaart Phoenicurus ochrurus phoenicuroides, Egmond aan den Hoef (NH), 4 november (Co van der Wardt)

Een onverwachte verrassing was de Kleine Vliegenvanger die zich in Leeuwarden (Fr) van 9 tot 12 november zeer goed liet zien, getuige de vele smakelijke foto's op waarneming.nl.

Kleine Vliegenvanger Fidecula parva, Leeuwarden (Fr), 10 november (Wim van Zwieten)

Vanaf 22 oktober tot 12 november was een Izabeltapuit mooi te zien op Texel, eerst bij Witte Hoek, en daarna bij Prins Hendrikzanddijk. Zoals u misschien wel weet dienen we te proberen af te komen van eponiemen - dat zijn onderwerpen, zoals vogels, andere dieren, maar ook andere zaken, die naar mensen zijn vernoemd. Prins Hendrik zal, met het oog op zijn familiegeschiedenis, zeker niet aan de dans gaan ontsnappen. In Nederland zijn er relatief weinig vogels die naar mensen zijn genoemd, denk aan Audouins Meeuw, Ross' Gans en Meeuw, Raddes Boszanger, Cetti's Zanger en er zijn er vast nog wel meer. Het leed zou nog wel te overzien zijn. Dat is wat anders als de Nederlandse namen van straten! Duizenden straatnamen dienen te worden veranderd. Half Nederland woont in een eponiem-straat. Gelukkig is nog bijna niemand op het idee gekomen dat te gaan aanpakken, met mogelijke uitzondering van de Bernardstraat! In 29 uurhokken werden nog Grote Piepers gezien. Dat is een mooie reden om nog een foto op te nemen, want verder weten we er niet zoveel over te vertellen.

Grote Pieper Anthus richardi, Eempolders (U), 19 november (Pieter Gordijn)

Tussen de Grote Barmsijzen werden deze maand verschillende interessante vogels, mogelijk Witstuitbarmsijzen dus, opgemerkt. Nu is de herkenning van de Witstuitbarmsijs geen flauwekul dus echte zekerheid leek er nog niet snel te zijn. Verdachte vogels hielden zich op in het Noordhollands Duinreservaat (NH) op 17 november, bij Wehe-den Hoorn (Gr) en Dalfsen (Ovl) op 18 november, bij Noordwijk (ZH) op 22 november, bij Almere (Fl) op 28 november, bij Wildervank (Gr) op 29 november, en bij Harlingen (Fr) en bij Utrecht (U) op 30 november. Een weinig discutabele werd gevangen bij Muntendam (Gr) op 19 november. Er werden flink wat barmsijzen gevangen, bijvoorbeeld in Meijendel: in november werden daar 741 Grote, 277 Kleine en verder nog 123 ongedetermineerde of ondetermineerbare.. De Grauwe Gors deed wat deze soort;de laatste jaren eigen is: overwinteren in bescheiden aantallen in Zuid-Limburg (L), het Verdronken Land van Saeftinge (Zld) en op een paar plekken in het hoge noorden (Gr). De opvallendste waarneming was van een langsvlieger over Heidestein bij Zeist (U) op 17 november. Met de Dwerggors is het net als met kindertjes wier achternaam met een Z begint: ze zijn altijd als laatste aan de beurt. Dat is vervelend, zowel voor de kindertjes als voor de Dwerggors, die werkelijk beter verdient. Deze maand werden er nog een stuk of drie à vier waargenomen.

Inmiddels elders

Een Zuidpooljager werd op 2 november gezien langs de kust van Portugal. Daarna werden er nog drie gezien: de tweede voor Frankrijk op 4 november, nog eentje op de Kanaaleilanden (VK) op 6 november en daar ook nog een op 30 november. Nog niet eerder werden zoveel Zuidpooljagers in Europese wateren vastgesteld, denken wij. Er ontbreekt nog een heel belangrijk land op de lijst van de Zuidpooljager, en dat is het onze. Dat Nederland als een fuik voor zuidelijke soorten fungeert werd een beetje gelogenstraft door de hoge aantallen Vale Gierzwaluwen die werden gezien in België, 17 stuks, maar ook in Zweden, ongeveer 11, Denemarken, twee stuks, en in Polen. Deze waarnemingen waren allemaal van vóór 8 november. Deze waarnemingen slaan hopelijk niet het hele Afrofuik-concept aan diggelen! De plotselinge opkomst van de Bruine Gent in Europese wateren, daar heeft nog geen theoreticus zijn of haar licht over laten schijnen. Deze maand werden weer vogels gezien op de Azoren op 27 november, maar ook dichterbij, een bij Rømø in Denemarken op 4 november en langs de kaap met de moeilijke naam Matxitxako, in Noord-Spanje, ongeveer 75 km ten westen van de grens met Frankrijk, op 22 november. Nog twee zeevogels stuntten met bezoeken ver in de binnenlanden van Europa. Een Wilsons Stormvogeltje werd op 6 november opgeraapt bij Hanusovice in Tsjechië en op 20 november werd een Brilzee-eend gevonden bij Genève in Zwitserland. Een bloedstollende video, te vinden op een minder voor de hand liggende website, is hier te vinden.

.De opmars van de Bruinruggoudmus documenteren, dat is bijna onmogelijk. Het zou zomaar de nieuwe Grijze Wouw kunnen worden! De eerste onbetwistbaar wilde vogels van de WP waren te vinden op de Kaapverdische eilanden, en wel meteen 25 stuks! We gaan er verder niet teveel woorden aan vuil maken, deze keer. Twee Madeirastormvogeltjes werden in Frankrijk dood gevonden, op 6 en 7 november. Kennelijk heeft de soort potentieel om in onze wateren te verdwalen. Een IJslandse Brilduiker werd op 6 november in the Wig, Engeland, gezien. Tot slot: de meest voor de hand liggende eerstvolgende nieuwe Nederlandse soort - zoals sommigen beweren -, de Amerikaanse Grote Zee-eend, werd op Helgoland ontdekt op 14 november. Daar was het niet de eerste voor Nederland, maar wel de eerste voor Duitsland!

De Glazen bol

Wat zou de wondere wereld van de ornithologie voor ons als kerstcadeau in gedachten hebben? We kunnen het alleen maar raden. De eerder al genoemde Amerikaanse Grote Zee-eend zou ons allen verblijden, en een late Zuidpooljager op het strand van de Maasvlakte al evenzeer. Een Harlekijneend zou een mooie winter-inloper kunnen zijn, net als een Thayers Meeuw, maar ook met een Konings- of Stellers eider of een leuke Witbandkruisbek zouden we al zeer tevreden zijn. We wachten weer met spanning af en wensen iedereen weer veel zoekplezier!

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdrages aan dit verslag.
We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Wim Wiegant