Ik denk dat ik de twijfelachtige eer heb een overzicht te mogen maken van de twee saaiste weken van het gehele afgelopen jaar. Op donderdag 19 december leek het er even op dat we toch die mega in een woonwijk zouden krijgen, toen er een foto opdook uit Sint-Oedenrode (NB) waar een Treurduif op zou staan. Helaas maakte deze soort zijn naam waar en bleek het na het terugvinden helemaal geen Treurduif te zijn, maar een Geoorde Treurduif. Mét kwekersring. Vals alarm dus, wat nog eens versterkt dat de afgelopen twee weken er twee zijn om snel te vergeten. Gelukkig zou er aan die stilte snel een einde komen, maar daarover later meer… Eerst blikken we terug op weken 50 en 51:

Overzicht

Eenden en ganzen

De Ringsnaveleend op de Krabbeplas bij Vlaardingen lijkt hem te zijn gepeerd. Hij heeft plaats gemaakt voor de bekende vogel van Appingedam (GR), welke nu voor de vierde winter op rij aanwezig is. De afgelopen jaren werd hij steeds pas na de jaarwisseling gezien, maar nu is hij er vroeg bij en werd hij al op 22 december gemeld. De andere Ringsnaveleend bij Biddinghuizen leek voor een kleine twee weken ook weg te zijn, maar werd op 12 december toch weer gefotografeerd. Verder waren het the usual suspects die de eer van de Anatidae hoog probeerden te houden: de Buffelkopeend van Den Oever, de Kleine Topper van Marken en de Kokardezaagbek van de Rottemeren bleken alle drie honkvast.

Ringsnaveleend Aythya collaris, Biddinghuizen, 12 december 2019 (Pim Rijk)

Ringsnaveleend Aythya collaris, Appingedam, 22 december 2019 (Marnix Jonker)

Andere watervogels

Vanaf 20 december zat er een Zwarte Ibis aan de rand van Warffum (GR). Daarnaast waren zowel de Flamingo op Texel als de Roze Pelikaan in het Reestdal nog steeds aanwezig.

Zwarte Ibis Plegadis falcinellus, Warffum, 22 december 2019 (Koenraad Bijl)

Roze Pelikaan Pelecanus onocrotalus, Staphorst, 14 december 2019 (Martin van Wijk)

Rovers

Wat betreft roofpieten kwamen we de afgelopen twee weken niet verder dan de onvermijdelijke Ruigpootbuizerds, dus laten we snel doorgaan!

Steltlopers

Op 16 december werd kortstondig een Morinelplevier gezien bij Grevelingen (ZL). Rosse Franjepoten fladderden langs de Kwade Hoek op 10 december en langs Scheveningen op 14 december. Daarnaast was er een ter plaatse op de oostpunt van Schiermonnikoog op 15 december en werd een vogel bij Westkapelle veel bezocht van 14 tot en met 19 december.

Meeuwen, sterns en zeevogels

Op 9 december werd een verzwakte Papegaaiduiker van het strand opgeraapt bij Bergen aan Zee en op 14 december vloog er een langs Camperduin. De Zwarte Zeekoet bij de Brouwersdam werd in elk geval gemeld op 10 december en op 14 december zou er een langs Texel zijn gevlogen. Kleine Alken waren ter plaatse in de jachthaven van Vlieland op 13 en 14 december, in de NIOZ Haven op Texel op 17 december en op het Veerse Meer (ZL) vanaf 17 december tot op heden. Op het Volkerakmeer werden op 22 december maar liefst vijf IJsduikers gemeld. Daarnaast waren er meldingen van de soort bij de Brouwersdam op 12 december en bij de Oosterscheldekering tussen 15 en 22 december. In de Westerschelde werden er twee gezien: bij Ritthem op 11 december en bij Terneuzen op 12 december. De eerste echte binnenlandwaarnemingen van deze winter waren tussen Arnhem en Nijmegen: op 18 en 19 december werd er een gezien op de Jezuïtenwaai en op 21 december werd zat er een in de Ooijpolder op de Bisonbaai. Een eerste winter Grote Burgemeester vloog op de 16de langs Camperduin en natuurlijk was ook de bekende tweede winter in Vlissingen nog steeds van de partij. Wat betreft Kleine Burgemeesters was er alleen de adulte vogel van het Westerpark in Amsterdam. Ik hoop van harte dat er in het nieuwe jaar nog een klein blikje met deze arctische meeuwen open wordt getrokken. De Witwangstern in Stellendam was nog steeds ter plaatse.

Grote Burgemeester Larus hyperboreus, Vlissingen, 14 december 2019 (Marcel Klootwijk)

Zangvogels en de rest

Op 20 december werd in Alphen aan den Rijn de derde Middelste Bonte Specht voor Zuid-Holland gevonden, die ook op de daaropvolgende dagen nog aanwezig was. De eerdere waarnemingen in de provincie waren in Barendrecht in 2009 en in Den Haag in 1898. Deze laatste is wel opmerkelijk, hij is namelijk aanvaard ondanks dat de “description extremely poor” was. Kan ik nog iets indienen bij die CDNA? Op het gebied van de zangvogels bloedde het een beetje dood. Zelfs de Struikrietzanger van Den Burg lijkt ons na 15 december te hebben verlaten. Gelukkig stelt de Schildraaf nooit teleur: deze was nog steeds te bezichtigen op zijn vaste stekje in Leeuwarden. En ook de Kuifleeuwerik lijkt besloten te hebben de feestdagen gezellig met ons door te willen brengen in Apeldoorn. Waterspreeuwen werden gemeld bij Aalten op 13 december en in Lochem op 18 december. Tot slot waren er nog 8 Grauwe Gorzen die op 12 december vanuit België de grens overstaken in het Zwin en 34 die op 17 december werden gemeld in het Verdronken Land van Saeftinghe (beide ZL).

Middelste Bonte Specht Dendrocoptes medius, Alphen aan den Rijn, 21 december 2019 (Jacob Molenaar)

Nieuws uit de WP

We beginnen deze keer niet in de afgelopen twee weken, ook niet in deze eeuw, maar in 1912. Een vogel die in dat jaar was gevangen in Noorwegen, gedetermineerd was als Kleine Pijlstormvogel (Barolo Shearwater) en nu in een museum in Kopenhagen ligt, is namelijk (met behulp van DNA) hergedetermineerd als Audubons Pijlstormvogel (Audubon’s Shearwater). Daarmee is dit het eerste geval voor de WP van deze soort. Op 16 december, weer van 2019, werd in Noorwegen ook nog een Kleine Kokmeeuw (Bonaparte’s Gull) gezien en op 14 december een Zwartkeellijster (Black-throated Thrush). Net als de voorgaande weken waren er ook deze keer weer meerdere gevallen van deze laatste soort, want ook in Israël en in Engeland werden exemplaren ontdekt. Bij Ringkøbing, Denemarken, werd op 10 december de vijftiende Kortbekzeekoet (Thick-billed Murre) voor het land gezien.

Ook bij onze zuiderburen werd met terugwerkende kracht een nieuwe soort gedetermineerd. Een braamsluiper die eerder dit najaar op een voedertafel was gezien werd namelijk met behulp van DNA ontmaskerd als Siberische Braamsluiper (Siberian Lesser Whitethroat): de eerste voor België. Daarnaast hadden ze wederom een Rotskruiper (Wallcreeper) bij Dinant, hun vijftiende. In Spanje werd op 11 december een adulte Franklins Meeuw (Franklin’s Gull) gezien bij Zeluán. De eerste Spaanse Mus (Spanish Sparrow) van Zwitserland werd ontdekt op 20 december en de vierde Woestijntapuit (Desert Wheatear) voor Polen op 21 december. Op Guernsey, een van de Kanaaleilanden voor de kust van Frankrijk maar in bezit van Groot-Brittannië, was de Koningsstern (Royal Tern) weer terug voor de vierde winter op rij. Uit Portugal kwam een opmerkelijk bericht van een verzwakte Brilstern (Bridled Tern) die van een stoep in Lissabon werd opgeraapt. Het was de eerste voor het vasteland van Portugal, helaas heeft hij het niet overleefd.

Op de Azoren hadden ze deze periode een Geoorde Aalscholver (Double-crested Cormorant) en een Carolina-eend (Wood Duck), terwijl ze in het andere uiterste van het West-Palearctisch gebied, in Koeweit, een Purperhoningzuiger (Purple Sunbird) en een Witborstwaterhoen (White-breasted Waterhen) hadden. Ik weet niet welke WP-grenzen Tarsiger aanhoudt, maar volgens hun tweet was het van het waterhoen het eerste geval voor de WP.

Rotskruiper Tichodroma muraria, Dinant (België), 15 december 2019 (Ludo van Dorst)

First Belgium record of SIBERIAN LESSER WHITETHROAT (Sylvia althaea blythi) confirmed by DNA: https://t.co/pBw1dwR6qq / Eerste Belgische waarneming van Siberische Braamsluiper bevestigd door DNA-onderzoek (Peter De Knijff). #birdwatching #vogelskijken Photo by Joachim Pintens pic.twitter.com/wTHf2RsKpt

— Dutch Birding (@dutchbirding) 13 december 2019

Male Desert Wheatear, Oenanthe deserti photographed at Lubelskie Region 18th December 2019, photo by Slawek St - 4th record for Poland @BirdingPoland pic.twitter.com/0LDua9bXS4

— Tarsiger (@TarsigerTeam) 21 december 2019

Exhausted Bridled Tern taken care at Alcântara, Lisbon, died later - the 1st record for mainland Portugal pic.twitter.com/dusKpGmj3Q

— Tarsiger (@TarsigerTeam) 22 december 2019

White-breasted Waterhen, Amaurornis phoenicurus photographed at Jahra Pool Reserve, photo by Mike Pope - the 1st record for Kuwait and for Western Palearctic pic.twitter.com/wtj4ggaGVi

— Tarsiger (@TarsigerTeam) 14 december 2019

De glazen bol

Voor de laatste keer dit jaar halen we de glazen bol nog maar eens uit de kast. Ik poets hem even op en ik zie … een K. Een Kl…? Kleine… Iets met Klein. En een R. Kleine Re… huh? Een Kleine Regenwulp!? Ik wrijf nog een keer in mijn ogen om te kijken of ik niet droom, maar ik zie het echt: Kleine Regenwulp. Nu? Dat is haast te mooi om waar te zijn. Maar de glazen bol laat ons toch zelden in de steek! Wordt vervolgd…!

We kijken ook even wat verder in de toekomst. Het duurt namelijk nog één week en dan gaan we 2020 in, en een nieuw jaar betekent steevast dat veel vogelaars weer met frisse moed het veld in gaan om aan hun jaarlijst te werken. Hopelijk leveren al die extra velduren iets op. Het is eerder voorgekomen dat een jaar werd afgetrapt met een kiezelharde soort. In 1998 werd er gelijk op nieuwjaarsdag op de Krabbeplas een Dikbekfuut ontdekt, door twee vogelaars die nota bene de weg kwijt waren geraakt. Dus mocht je tijdens het jaarlijsten toevallig een verkeerde afslag nemen, check dan gelijk even de Dodaarsjes!

Dikbekfuut Podilymbus podiceps, Akersloot, 21 april 1997 (René Pop)

We willen alle waarnemers en fotografen hartelijk bedanken voor hun bijdrages aan dit verslag.
We would like to thank all observers and photographers for their contributions to this report.

Lonnie Bregman