Meininger P.L. (redactie) 2022. Avifauna Zeelandica. Vogels, vogelaars en vogelonderzoek in Zeeland. Sovon Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. ISBN 978-90-72121-53-0. Harde kaft, 1448 pagina’s (twee delen). Prijs: € 59,50 (prijs voor Sovon-leden: € 49,50)

Als ik net terug thuis ben van college, gaat de deurbel. Voor de deur staat een bezorger van PostNL met een pakketje van Sovon. Hij is zichtbaar opgelucht wanneer hij het pakket aan mij kan overhandigen. Ik kan het niet laten om het pakket even op de weegschaal te zetten. Ruim 6 kg! Ik pak het uit. Voor mij staat de Avifauna Zeelandica. ‘Staat’, want de tweedelige uitgave wordt geleverd in een cassette. Nog voordat ik ga bladeren, kom ik eigenlijk al tot de conclusie dat hier een naslagwerk van formaat gemaakt is.

Na het bekijken van de inhoudsopgave, wordt te meer duidelijk dat het een ongelooflijk veelomvattend werk is. Omdat mij gevraagd is om voor de website van Dutch Birding (DB) een recensie te maken, heb ik met het schrijven van de recensie de doelgroep van DB in mijn achterhoofd gehouden.

Inhoud
In het naslagwerk komen enorm veel verschillende onderwerpen aan bod. Er zijn bijvoorbeeld diverse hoofdstukken gewijd aan gebieden: van Het Veerse Meer (vergane vogelglorie) tot en met Het Krammer-Volkerak (vogelgebied in ontwikkeling). Om verder twee willekeurige hoofdstukken op te sommen: ‘Vogels in Zeeland vóór 1900’ en ‘Belgen en de Zeeuwse Avifauna’. De verschillende hoofdstukken sluiten voor het oog mooi op elkaar aan en hebben een bijzonder prettige en strakke opmaak. Ik blader zelf al gauw naar hoofdstuk 18 en 22, respectievelijk ‘Vogeltrek over Zeeland’ en ‘Overzicht van in Zeeland waargenomen vogelsoorten’.

Voor iedereen die aan trektellen doet, is hoofdstuk 18 een aanrader. Ik ben verrast door de figuren waarin gestuwde voorjaars- en najaarstrek weergegeven wordt. Verder zijn er mooie tabellen opgenomen, al dan niet gedeeltelijk overgenomen van de website Trektellen.nl. Wat ik wel jammer vind, is dat alleen telpost Westkapelle een eigen subhoofdstuk krijgt (‘Uitgelicht: zeetrek bij Westkapelle’). Ik mis toch wel het uitlichten van telpost Breskens, de telpost van Zeeland met de meeste teluren per jaar. Misschien een bewuste keuze omdat Breskens al een eigen boek heeft? Alsnog had ik wel iets meer aandacht voor deze telpost verwacht. Het boek bevat wel meer anekdotes. Een paar anekdotes van legendarische Breskens-dagen was leuk geweest.

Ik vind het een verrassende en goede keuze van de auteurs om in hoofdstuk 22 bij elke soort de ringmeldingen te vermelden. Bij elke soort wordt, indien relevant, zeer uitgebreid stilgestaan bij historie, broeden, trek, et cetera. Verder is het grappig dat de streeknamen opgesomd worden. Nooit geweten dat een ‘Kluut’ in Zuid-Beveland een Scholekster is. En een ‘Wouter’ is in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen een Gaai.

Het valt me op dat het de makers van het boek gelukt is om (voor zover ik zie) alleen foto’s te includeren die in Zeeland gemaakt zijn. Erg leuk! Wel staan er daardoor hier en daar foto’s in met vogels die voor een minder geoefende vogelaar waarschijnlijk niet of minder herkenbaar zijn. Zie bijvoorbeeld de foto van een Steppevorkstaartplevier op pagina 696. Op voorhand weet je echter al dat je geen determinatiegids koopt, dus dit was geen verrassing.

Voorbeeldpagina’s (met Citroenkwikstaart).

Voorbeeldpagina's (met Kuhls Pijlstormvogel en Grauwe Pijlstormvogel).

Perspectief
Dit boek is een logisch vervolg op de uitgave van de Flora Zeelandica in 2018. Met logisch bedoel ik niet vanzelfsprekend. Waar Peter Meininger, eindredacteur van beide naslagwerken, de energie, tijd en vasthoudendheid vandaan gehaald heeft om dit (af) te maken, is me nog steeds een raadsel. Sovon zet het in ‘landelijk’ perspectief met de volgende conclusie: Dit is een avifauna zoals nog niet eerder gemaakt is in Nederland.’ Dat klopt wel, geloof ik.

Conclusie
Ik kan maar tot één conclusie komen: Avifauna Zeelandica is hét naslagwerk voor iedereen die iets wil weten over vogels in Zeeland. Het grootste minpunt aan het boek vind ik het gewicht; dat zegt toch wel genoeg. Het is voor de bezorgers van PostNL te hopen dat alle vogelaars met enige affiniteit met Zeeland het boek al in huis hebben.

Julian Bosch