In 2005 maakte ik met Paul Schrijvershof, Marijke Roos en Peter Maaskant een reis naar Cambodja (en Zuid-Vietnam), waarover ik enkele emails schreef die later voor deze website zijn gebundeld tot een kort overzicht van onze belevenissen. In 2006 publiceerde Vincent van der Spek, die we tegenkwamen in Pnom Penh, een artikel over vogelen in Cambodja: Cambodia - a rare bird bonanza; Alula 1-2006. In onderstaand artikel wil ik jullie (nogmaals) meenemen naar dit prachtige land, een van de armste van Azië dat, naast het fenomenale tempelcomplex Angkor Wat, ook voor de vogelaar en algeheel natuurliefhebber verrassend veel te bieden heeft.


Angkor Wat, Cambodja, 1 maart 2014 (Henk Hendriks)

Cambodjaanse specialiteiten
De zeldzaamste vogel van Cambodja, en één van de zeldzaamste ter wereld, is met minder dan 350 exemplaren ongetwijfeld de Giant Ibis. Deze vogel, met het formaat van een kraanvogel, broedt op slechts twee plekken, allebei gelegen in het Cambodjaanse droge noorden.

Met alledrie een wereldpopulatie van om en nabij de 1.000 vogels, zijn White-shouldered Ibis, Greater Adjutant en White-winged Wood Duck de volgende soorten op de lijst van bedreigde vogels die voorkomen in Cambodja. Van de eerstgenoemde is maar liefst 97% van de wereldpopulatie in Cambodja te vinden (en de rest op grotendeels ontoegankelijke plekken, zoals de ondoordringbare binnenlanden van Kalimantan, Indonesisch Borneo)! De stronghold van de Greater Adjutant ligt in een enkele kolonie in Noordoost-India, maar gelukkig broeden er in Prek Toal, de grote watervogelkolonie nabij Siem Reap, ook nog enkele paren, naast de (iets) algemenere Lesser Adjutant. Hoewel er voor de White-winged Wood Duck in Azië diverse plekken zijn (met name Nameri in Noordoost-India en Way Kambas in Zuid-Sumatra) kent Cambodja een gebied waarin diverse schuilhutten zijn geplaatst om de kans op een mooie waarneming van deze uiterst schuwe vogel te maximaliseren.


White-shouldered Ibis Pseudibis davisoni, Tmatboey, Cambodja, 4 maart 2014 (Henk Hendriks)

Ook de fraaie kleine zwart-witte trap de Bengal Florican, met een wereldpopulatie van minder dan 1.500 vogels, is met de hulp van lokale gidsen in Cambodja vrij eenvoudig te vinden. Hier leeft zelfs een unieke ondersoort (blandini), waarvan er nog ongeveer 300 zijn. In het beste seizoen om het land te bezoeken (februari-april) zijn deze trappen baltsend goed te zien, waarbij ze hoog opspringen en hun grotendeels witte vleugels opvallen.

Met minder dan 2.000 vogels wereldwijd is de Milky Stork ook bepaald geen algemene vogel. Het overgrote merendeel komt ook nog 'ns voor in de ontoegankelijke delen van de westkust van Sumatra, zodat een bezoekje aan de Cambodjaanse watervogelkolonie Prek Toal, als een lokale gids de scoop op het nest van een Milky Stork zet, voor veel vogelaars een nieuwe soort betekent.


Milky Stork Mycteria cinerea, Prek Toal, Cambodja, 2 maart 2014 (Henk Hendriks)

Voor de helaas in heel Azië enorm in aantal afgenomen gieren kent Cambodja ook een goede plek: op een zogenoemd vulture restaurant wordt aas uitgelegd waarop tientallen Red-headed, Slender-billed en White-backed Vultures (Bengaalse Gieren) afkomen, met respectievelijk c 4.000, c 2.500 en c 4.000 wereldwijd alledrie ook met uitsterven bedreigd.

Andere bedreigde soorten waarop men in het vroege voorjaar een goede kans maakt in Cambodja zijn Keizer- en Bastaardarend en Manchurian Reed Warbler (overwinteren in kleine aantallen), Oriental Plover (trekt door in klein aantal) en Saruskraanvogel, Grey-headed Fish Eagle, Pale-capped Pigeon, Groene Pauw en Great Slaty Woodpecker (deze zijn allemaal het hele jaar aanwezig). Zelfs de geheimzinnige en zelden waargenomen Masked Finfoot wordt de laatste jaren af en toe gezien in de natte delen van Cambodja.


Manchurian Reed-Warbler Acrocephalus tangorum, Kompong Thom, Cambodja, 4 maart 2014 (Henk Hendriks)

Er zijn maar twee échte Cambodjaanse endemen: de eerst in 2013 voor de wetenschap beschreven Cambodian Tailorbird, en de Cambodian Laughingthrush, die alleen voorkomt in de Cardamom bergen. Wel telt het land nog een tweetal bijna-endemische bospatrijzen, te weten de Orange-necked en de Chestnut-headed Partridge, die voorkomen in de (zuid)oostelijke oerwouden van het land. En dan is er natuurlijk nog de merkwaardige Mekongkwikstaart, een specialist die alleen broedt op eilandjes in de Mekong rivier, en die ook zeer recent (in 2011) is beschreven.

Naast de vogels zijn er in Cambodja nog een aantal interessante en soms bepaald niet algemene zoogdieren te vinden. Zo leeft er in de reservaten ten westen van Siem Reap een populatie van het bedreigde Eld's Hert, terwijl in de oerwouden in het oosten grote zogers te vinden zijn, zoals Gaur en Banteng (imposante wilde koeien), Aziatische Olifant en Sambar Hert. Van de diverse katten wordt de Fishing Cat het meest gezien. Goudjakhals is een soort die regelmatig wordt aangetroffen in het open land, en met name bij het gierenrestaurant maakt men een goede kans. Bijzonder is het voorkomen van een zoetwaterpopulatie van de Irrawaddy Dolfijn in de Mekong rivier, op de plek die de meeste vogelreisorganisaties bezoeken voor de gelokaliseerde Mekongkwikstaart. Qua bijzondere apen zijn in Cambodja vermeldenswaard de bedreigde en gelokaliseerde Pileated en Yellow-cheeked Crested Gibbon, alsmede de Black-shanked Douc.


Cotton Pygmy-Goose Nettapus coromandelianus, Cambodja, 13 maart 2013 (Garry Bakker)

Achtereenvolgens beschrijf ik de natte gebieden van het westen, de (in ons vroege voorjaar) kurkdroge, hete noordelijke regio met zijn halfopen bossen, de Mekong rivier, de stroomvlakte nabij de hoofdstad Pnom Penh, de heuvels rond Bokor, de kust in het zuidoosten en de Cardamom bergen. Maar ik begin met Cambodja's claim to fame: het vermaarde tempelcomplex van Angkor Wat.

Angkor Wat
Dit uitgestrekte tempelcomplex, bekend van de door boomwortels overgroeide tempel uit Tomb Raider, een actiefilm met Angelina Jolie, ligt naast de stad Siem Reap. Hoewel de grotere tempels goed toegankelijk zijn doordat het oerwoud grotendeels is weggehaald, staat hier nog zoveel bos dat het er erg goed vogelen is. In de winter kom je hier regelmatig bekenden uit Nederland en Europa tegen, zoals Bladkoning, Siberische Boompieper, Taiga- en Bruine Vliegenvanger en Blauwe Rotslijster, aangevuld door wat meer exotische overwinteraars als Hainan Blue Flycatcher, White-throated Rock Thrush en Forest Wagtail. Lokale specialiteiten hier zijn Asian Barred Owlet, Brown Hawk Owl, White-crested Laughingthrush, Red-breasted en Alexandrine Parakeet, Indochinese Cuckooshrike en Black Baza. In de wat verder weg gelegen delen van het tempelcomplex, dat meerdere vierkante kilometers groot is, zijn oerwoudspecialisten als Banded Broadbill te vinden. Ook zie je hier geregeld typische Zuidoostaziatische bossoorten als Black-naped Monarch, Hill Myna en Asian Paradise-Flycatcher.


White-throated Rock Thrush Monticola gularis, Cambodja, 17 maart 2013 (Garry Bakker)

Niet alleen in het oerwoud vind je hier leuke vogels. Enkele van de grotere tempels zijn omringd door brede slotgrachten vol fraaie waterlelies, en deze trekken weer eigen soorten aan. Behalve de mooie libellen zitten hier geregeld Aziatische Slangehalsvogel, Bronze-winged en Pheasant-tailed Jacanas en Cotton Pygmy-Goose.

Aziatische Slangehalsvogel Anhinga melanogaster, Prek Toal, Cambodja, 12 maart 2013 (Garry Bakker)

Tonle Sap, het grootste zoetwatermeer van Zuidoost-Azië
Dit ondiepe maar zeer uitgestrekte meer, slechts enkele kilometers van Siem Reap, telt niet toevallig ook de grootste watervogelkolonie van Zuidoost-Azië, Prek Toal. Dit ongekende spektakel van ruim 50.000 broedende vogels is onlangs uitgeroepen tot RAMSAR site, geen jaar te vroeg omdat het oogsten van vis, waterkevers en -slangen voor menselijke consumptie onhoudbaar grote vormen aannam.


Tonle Sap-meer, Cambodja, 3 maart 2014 (Henk Hendriks)


Spot-billed Pelican Pelecanus philippensis, Prek Toal, Cambodja, 12 maart 2013 (Garry Bakker)

Het meer, dat op veel plekken maar een halve meter diep is, meet op het hoogtepunt van de natte tijd (oktober) maar liefst 12.000 km². In mei, wanneer de droge tijd zich ten volle laat gelden, krimpt het tot 'slechts' 3.000 km². De bezoeker aan (de westkant van) dit meer kan zich verheugen op grote aantallen Purperkoeten, Purper- en zilverreigers, Reuzen- en Witwangsterns, Painted Storks, Asian Openbills, Spot-billed Pelicans en Black-headed Ibis en maakt tevens goede kans op de hier niet zeldzame Grey-headed Fish Eagle. Zeldzamere soorten die hier broeden zijn Lesser en de met uitsterven bedreigde Greater Adjutant (c 1.000 wereldwijd) en Milky Stork (<2.000 wereldwijd). Wanneer men het meer bezoekt aan het begin van de droge tijd (februari-maart) dan staat er in de kreken nog nét voldoende water om middels een platbootje tot nabij de kolonie gepeddeld te worden. Hiervandaan zijn, vanaf een boomplatform, de diverse specialiteiten met de scoop op de nesten te bekijken. Dit krekencomplex is één van de zeer weinige plekken in de wereld waar nog met enige regelmaat (maar toch zelden) de enorm afgenomen Masked Finfoot waargenomen wordt.


Painted Storks Mycteria leucocephala en African Comb Ducks Sarkidiornis melanotos, Tonle Sap, Cambodja, 13 maart 2013 (Garry Bakker)


Painted Stork Mycteria leucocephala, Prek Toal, Cambodja, 2 maart 2014 (Henk Hendriks)

Een extraatje, vooral voor fotografen, is het feit dat een bezoek aan Prek Toal plaatsvindt via een zogenaamd floating village: een verzameling drijvende houten en rieten hutjes dat met de waterstand meebeweegt. Erg leuk was in 2005 een tobbe met twee peddelende, van kleurige rugzakjes voorziene kleuters erin, op weg naar (de eveneens drijvende) school.


Kids op een bootje, Tonle Sap, Cambodja, 12 maart 2013 (Garry Bakker)

Ang Trapeang Thmor
Dit prachtige moerasreservaat ligt ten westen van de stad siem Reap, en is vooral gesticht voor de bescherming van zijn grote populatie Saruskraanvogels (de Oostaziatische ondersoort sharpii: ruim 300 vogels in februari-maart) en het zeer bedreigde Eld's Hert (<2.500 wereldwijd). Ook komt op deze plek de met uitsterven bedreigde Bengal Florican voor (<1.500 wereldwijd, waaronder slechts c 300 van de ssp blandini). Dit natte reservaat met de vele lotusbloemen en waterlelies geflankeerd door droge stukken kenmerkt zich voorts door duizenden Purperkoeten, veel eenden (waaronder Comb Duck en Cotton Pygmy-Goose en grote groepen Zomertalingen), honderden Pheasant-tailed en Bronze-winged Jacanas, rallen (zoals Slaty-breasted Rail, White-browed Crake en de imposante Watercock), (vecht)kwartels, roofvogels (zoals Bonte Kiekendief, Brahmaanse en Grijze Wouw), Oosterse Vorkstaartplevier, Goudsnip en leeuweriken. Ook maakt men hier een goede kans op Painted Stork, Asian Openbill, Spot-billed Pelican en zelfs op de rijzige Black-necked Stork. In 2005 zagen we hier ook Roodkeelpieper, Common Woodshrike, Kerkuil en Brahmaanse Steenuil.


Sarus Crane Grus antigone sharpii, Ang Trapeang Thmor, Cambodja, 13 maart 2013 (Garry Bakker)


Zomertalingen Spatula querquedula, Ang Trapeang Thmor, Cambodja, 13 maart 2013 (Garry Bakker)


Oosterse Vorkstaartplevier Glareola maldivarum, Ang Trapeang Thmor, Cambodja, 3 maart 2014 (Henk Hendriks)

De heuvelbossen van Changkran Roy
Enkele uren ten noorden van Siem Reap ligt een bebost heuvelgebied met enkele zeer speciale Zuidoostaziatische soorten. De meest gewilde daarvan is wel de Coral-billed Ground-Cuckoo, een voorwereldlijk uitziende fazant-formaat vogel met lange koraalrode poten en snavel. Ook Banded Kingfisher, Bar-bellied Pitta, Banded Broadbill en Blue-bearded Bee-eater staan doorgaans hoog op het verlanglijstje van de bezoekende vogelaar.

Wijder verspreide, maar niet minder mooie Aziatische soorten die hier te vinden zijn, zijn Greater Flameback, Orange-breasted Trogon, Large Scimitar-Babbler, Brown-backed Needletail, Oriental Pied Hornbill, Red Junglefowl, Asian Fairy-Bluebird, Black-collared Starling en de overwinteraars Vale Lijster en Blauwe Nachtegaal (Siberian Blue Robin). Liefhebbers van zangertjes kunnen hier hun hart ophalen, met o.a. Noordse en Swinhoe's Boszanger, Pale-legged Leaf-Warbler en Sulphur-breasted Warbler, terwijl de nachtvogels hier vertegenwoordigd worden door Oriental Bay Owl, Brown Boobook en Great Eared-Nightjar.

De kort-gras velden aan de noordoever van het Tonle Sap meer
Dit gebied is één van de beste plekken ter wereld om getuige te zijn van de balts van de zeldzame Bengal Florican. De balts van de mannetjes is goed te volgen omdat ze hoog in de lucht springen, waarbij de witte vleugels erg opvallen. Andere specialiteiten van dit gebied zijn overwinterende Manchurian Reed Warblers en diverse roofvogels, waaronder de bedreigde Keizer- en Bastaardarend (elk c 6.000 wereldwijd). Vogelaars die dit gebied aandoen in februari-maart maken hier kans op groepen Oriental Plovers, een fraaie steltloper die broedt in Mongolië en hier op doortrek zeer frequent wordt waargenomen. Andere soorten van droog open land waar men hier kans op maakt zijn Blue-breasted Quail, Small Buttonquail, Plain-backed Sparrow en Wilgengors en, in de nattere delen, Roodkeelnachtegaal, Siberische en Kleine Sprinkhaanzanger, Roodsterblauwborst en Bruine Boszanger.


Oriental Plovers Charadrius veredus, Ang Trapeang Thmor, Cambodja, 3 maart 2014 (Henk Hendriks)


Roodkeelnachtegaal Luscinia calliope, Kompong Thom, Cambodja, 12 maart 2013 (Garry Bakker)

Het droge noorden
Sinds enkele jaren is in deze allerarmste en kurkdroge regio kleinschalig ecotoerisme ontstaan door het unieke voorkomen van een viertal met uitsterven bedreigde soorten: Giant Ibis (<350 exemplaren wereldwijd). Deze soort broedt voorzover bekend alleen hier, met in 2015 tien gevonden nesten waarvan er slechts zes succesvolle broedsels voortbrachten. Ook White-shouldered Ibis (c 1.000 wereldwijd, waarvan 97% in Cambodja), White-winged Wood Duck en Greater Adjutant (beiden <1.000 wereldwijd) zijn hier te vinden. Vogelaars uit alle hoeken van de wereld reizen graag af naar dit gebied, omdat de lokale gidsen behalve de vier genoemde specialiteiten ook een ongekend groot aantal spechten en uilen, en diverse andere leuke soorten weten te vinden.


Giant Ibis Thaumatibis gigantea en Asian Woollyneck Ciconia episcopus, Tmatboey, Cambodja, 17 maart 2013 (Garry Bakker)


Giant Ibis Thaumatibis gigantea, Tmatboey, Cambodja, 17 maart 2013 (Garry Bakker)

De omgeving wordt hier gekenmerkt door droog bos en diverse poelen die in de droge, warme tijd van februari-maart steeds kleiner in omvang worden. Alle vier de doelsoorten beperken zich noodgedwongen tot een steeds kleiner wordend aantal poelen, waardoor ze makkelijker te vinden zijn. Naast de doelsoorten bevatten de poelen soms tot wel 40 Woolly-necked Storks en kleinere aantallen Lesser Adjutants.


Grey-headed Fish Eagle Ichtyophaga ichthyaetus, Prek Toal, Cambodja, 2 maart 2014 (Henk Hendriks)

Het droge bos bevat diverse andere aansprekende soorten, zoals Collared Falconet, White-rumped Falcon, Indische Schreeuwarend, Grey-headed Fish Eagle en de fraai getekende Chinese Frankolijn. Een andere bijzonderheid hier is de Pale-capped Pigeon. Diverse soorten spechten komen hier voor (waaronder de opvallende Black-headed, Yellow-crowned, Rufous-bellied en White-bellied Woodpecker), terwijl ook uilen goed zijn vertegenwoordigd. De lokale gidsen weten overdag doorgaans Bruine Visuil, Spotted Wood Owl en Brown Wood Owl aan te wijzen, terwijl de nachten regelmatig Collared en Oriental Scops Owl opleveren.


Chinese Francolin Francolinus pintadeanus, Tmatboey, Cambodja, maart 2013 (Garry Bakker)


Spotted Wood Owl Strix seloputo, Ang Trapeang Thmor, Cambodja, 3 maart 2014 (Henk Hendriks)

In ruil voor het eco-toerisme wordt er door de dorpelingen niet langer gejaagd en worden het bos en de poelen goed beschermd.

Okoki
Ook dit gemengde bos met her en der poelen geeft bezoekers met name in de vroege ochtend een goede kans op de White-winged Wood Duck, waarvoor hier diverse schuilhutten zijn ingericht. Een andere specialiteit van dit gebied is de Coral-billed Ground-Cuckoo.

De bezoeker die zich hier waagt verplicht zich genoegen te nemen met een redelijk basic tentenkamp. Deze afgelegen locatie staat dan wel garant voor bijzondere waarnemingen, want niet minder spectaculaire specialiteiten die hier voorkomen zijn Groene Pauw, Bar-bellied Pitta, Banded Broadbill, Banded Kingfisher, Chinese Francolin en White-rumped Falcon. 's Avonds maakt men hier kans op twee bijzondere Aziatische nachtvogels: Oriental Bay Owl en Blyth's Frogmouth.


Chinese Francolin Francolinus pintadeanus, Tmatboey, Cambodja 6 maart 2014 (Henk Hendriks)

Naast de bijzondere bosvogels kenmerkt deze plek zich tevens door een groot aantal zeldzame zoogdieren. Tot de soorten die hier af en toe door bezoekers worden waargenomen behoren Gaur, Banteng (imposante wilde bosrunderen), Aziatische Olifant, Pileated Gibbon, Goudjakhals en Sambar Hert.

Tot nader order is dit fascinerende gebied echter gesloten voor bezoekers.

Veal Krous
Voor veel vogelaars is deze plek het hoogtepunt van een reis aan Cambodja. Vanuit een schuilhut is men getuige van een zogenaamd gierenrestaurant. Groepen van tot wel 70 gieren, bestaand uit Red-headed en Slender-billed Vultures en Bengaalse Gier, maken met de Goudjakhalzen uit wie de beste stukjes van het speciaal voor hen uitgelegde vlees krijgt. Het door veehouders als antibioticum wijd en zijd gebruikte diclofenac heeft in Azië de enorm talrijke gierenpopulaties (bijna) de kop gekost: in de jaren '80 waren er in Azië nog meerdere miljoenen Bengaalse Gieren! Gelukkig wordt diclofenac in Cambodja niet gebruikt waardoor de lokale populatie Bengaalse Gieren, geschat op c 170 exemplaren, de enige stabiele in de wereld is.

Mekong rivier bij Kratie
De lokale moerasjes langs deze grote rivier produceren soms Asian Golden en Streaked Weaver. Voor de Europese bezoeker spreekt vaak nog meer tot de verbeelding het feit dat deze plek in sommige jaren goed is voor groepjes Wilgengorzen, een voormalig Europese soort waarmee het de laatste jaren dramatisch bergafwaarts ging. Andere moerassoorten die hier worden aangetroffen bestaan uit Little & Indian Cormorant, Black Bittern en Bruine Boszanger.

In de ochtend kan men een boottoer maken over de Mekong rivier, voor twee heel bijzondere soorten. De Mekongkwikstaart is een specialist die alleen broedt op eilandjes in de Mekong rivier, en bovendien zeer recent (in 2011) is beschreven. Voorts resideert hier een groep Irrawaddy Dolfijnen die zich doorgaans goed laat bekijken. Ook de Small Pratincole is altijd goed voor een applausje.


Mekong Wagtail Motacilla samveasnae, Kratie, Cambodja, 7 maart 2014 (Henk Hendriks)


Small Pratincoles Glareola lactea, Kratie, Cambodja, 7 maart 2014 (Henk Hendriks)

Seima Forest
Dit bos op de grens tussen Cambodja en Zuid-Vietnam kenmerkt zich door een uitgebreide selectie fraaie specialiteiten, in het bijzonder Orange-necked Partridge (die alleen hier voorkomt), Germain's Pauwfazant, Groene Pauw, Bar-bellied en Blue-rumped Pitta, Scaly-breasted Partridge, Red-vented en Annam Barbet en Grey-faced Tit-Babbler.

De spechtenlijst kan hier goed worden gespekt met een aantal typische soorten: van de grootste Aziatische specht, Great Slaty Woodpecker, tot de geinige Heart-spotted, de schattige Black-and-buff, de groene Laced en de gelokaliseerde Pale-headed Woodpecker. Diverse soorten neushoornvogels, barbets en duiven, alsmede Golden-crested en Hill Myna vechten om aandacht.

Ook de zoogdieren laten zich hier niet onbetuigd: van de hier voorkomende apensoorten zijn vooral de endemische, zeer bedreigde Black-shanked Douc en Yellow-cheeked Crested Gibbon de moeite waard: de populatie van de laatstgenoemde soort telt hier maar liefst 2.500 exemplaren. Een night-drive kan daar aan toevoegen Common Palm en Small-toothed Civet, Giant Flying Squirrrel, Lesser Mouse-Deer en Pygmy Loris. Op een waarneming van één van de acht hier voorkomende kattensoorten hoeft men niet te rekenen - maar de bijzonder imposante Spot-bellied Eagle-Owl wordt hier 's nachts dan wel weer regelmatig gezien.

Stroomvlakte nabij de hoofdstad Pnom Penh
Dit niet bijzonder in het oog springende gebied kwam in 2013 op bijzondere wijze in het nieuws: toen werd hiervandaan voor het eerst voor de wetenschap beschreven de Cambodian Tailorbird, endemisch voor de plek waar de Mekong en Bassac rivier en het Tonle Sapmeer samenkomen. Naast deze endeem komen hier enkele andere soorten voor van open gebieden, zoals Plain-backed Sparrow en overwinteraars Roodkeelnachtegaal, Bruine Klauwier en Black-browed Reed Warbler.


Cambodian Tailorbird Orthotomus chaktomuk, nabij Pnom Penh, Cambodja, 9 maart 2014 (Henk Hendriks)

Bokor Hills
Na alle warme en soms kurkdroge laaglandgebieden zorgt een bezoek aan de koele, c. 1.000m hoog gelegen Bokor heuvels meestal voor een welkome afwisseling. In ieder geval zorgt de hoogte en koelere lucht voor een hele andere set vogels - altijd welkom op een vogelreis. De bijzonderheden van dit gebied bestaan, naast de bijna-endemische Chestnut-headed Partridge, uit de fantastisch mooie Indochinese Green Magpie, Long-tailed en Silver-breasted Broadbill, Great en Wreathed Hornbill, Red-headed Trogon, Wedge-tailed & Thick-billed Green Pigeon en Streaked Wren-Babbler. Ook bevindt zich hier een lokale ondersoort van de Fire-breasted Flowerpecker, die in tegenstelling tot in de rest van de wereld hier geen buikstreepje heeft. Naast de specialiteiten tref je hier natuurlijk ook 'normaal Aziatisch kleurig spul' zoals Moustached Barbet, Asian Fairy Bluebird, Great Iora, Ashy Minivet (niet kleurig, wel grappig) en in de winter Blauwe Nachtegaal.


Hainan Blue Flycatcher Cyornis hainanus, Angkor Wat, Cambodja, 1 maart 2014 (Henk Hendriks)

Zoutpannen aan de Cambodjaanse zuidkust
Voor de regelmatig bezoeker van Zuidoostaziatische delta's, zoutpannen of mangrovegebieden niets bijzonders, maar een bezoek aan Cambodja is niet compleet zonder het afstropen van de kust, al was het alleen maar om de reislijst te spekken. De Cambodjaanse zoutpannen onderscheiden zich doorgaans met kleine aantallen Roodkeelstrandlopers, Mongoolse en Woestijnplevieren en Regenwulpen, met kans op de zeer zeldzame Nordmann's Groenpootruiter of een Grauwe Franjepoot.


Blue-winged Siva Siva cyanouroptera rufodorsalis, Mt. Aural, Cambodja, 12 maart 2014 (Henk Hendriks)

Mt. Aural, Cardamom Bergen
Het dorp Kampong Speu, aan de voet van de berg Mt. Aural, is de gateway naar één van de twee echte Cambodjaanse endemen. Een mini-expeditie is nodig om de berg op te gaan, en tenminste één nacht zal moeten worden doorgebracht in hangmatten op de top om de kansen te maximeren op de avifaunistische toppertjes die deze bergstreek herbergt.


Cambodian Laughingthrush Garrulax ferrarius, Mt. Aural, Cambodja, 11 maart 2014 (Henk Hendriks)

Reeds de flanken van de berg geven langs het pad kans op de Cambodian Laughingthrush, naast de Cambodian Tailorbird de tweede Cambodjaanse endeem. Een mini-expeditie garandeert wel het gemak van dragers, die hangmatten, voedsel, water en rugzakken naar boven dragen. Bovenop de berg verdienen speciale aandacht de lokale, tot slechts deze uithoek van de wereld beperkte ondersoorten van de White-tailed Robin (ssp cambodiana) en de Blue-winged Siva (ssp rufodorsalis)(in de toekomst mogelijk aparte soorten), en verder de bijna-endemische Chestnut-headed Partridge, de fraaie Blue Pitta, Green Cochoa, Zilverfazant (lokale ssp lewisi), Long-tailed en Silver-breasted Broadbill, Orange-headed Thrush, Great en Wreathed Hornbill, Lesser Necklaced Laughingthrush, Black-throated Sunbird en Mountain Scops Owl. Als altijd lastig te zien, maar eenvoudig te horen zijn Coral-billed Ground-Cuckoo en Oriental Bay Owl. Mazzelaars zouden hier tegen een Silver Oriole aan kunnen lopen, een zeer lokale Chinese broedvogel die hier in het verleden wel werd waargenomen.

Inezia Tours reis naar Cambodja, februari 2017
Vanaf 14 februari 2017 begeleid ik, in samenwerking met de lokale Cambodjaanse natuurbeschermingsorganisatie, voor Inezia Tours een vogel- en natuurreis naar dit spectaculaire land, waarbij we nagenoeg alle hiervoor beschreven plekken zullen bezoeken. Ik hoop u daar te zien, zodat we samen van al deze prachtige soorten kunnen genieten!

Remco Hofland