Leuke info Gert, ik heb dit stuk en dat van de Roodkopklauwier met plezier gelezen. Wat ik in het jaar van de klauwieren wel nog graag zou willen weten, is waarom alle soorten afnemen. Komt het door het verdwijnen van kleinschalig landschap; de afname van grote insecten in de broed- en/ of wintergebieden; een combinatie van deze zaken; of iets wat ik zelf nu niet bedenk? In de duinstreek nemen grote insecten weer wat toe (mei- en julikever), zijn er (toch nog) voldoende zandige plekken en is er een enorm toegenomen populatie Zandhagedissen. Maar waarom zet de terugkeer naar de duinen van Grauwe Klauwier dan (voorlopig) niet door? Dat soort dingen, daar ben ik benieuwd naar. Groet! Vincent

Hey Vincent, Bedankt. Er is natuurlijk wel het een en ander te zeggen over de redenen voor de achteruitgang. Voor wat de Grauwe Klauwier betreft, moet het Jaar van... daar meer licht op werpen. Wordt dus vervolgd. T.a.v. de zeldzamere soorten zal ik kijken of ik de bestaande posts kan aanpassen, of anders bij een van de volgende soorten daar dieper op ingaan. Wordt dus ook vervolgd. groetjes, Gert

Mooi Gert, je stukjes geven het Jaar van de Klauwieren ook op deze site enige diepte en uiteraard achtergrondinfo. Ik heb eigenlijk nooit begrepen waarom bijvoorbeeld de Grauwe Klauwier nog steeds niet terug is in de duinen bij ons. Nestgelegenheid te over. En waarom zou voedsel een beperking zijn? Die honderden Nachtegalen bij ons in duin (zo'n beetje even zwaar als een Grauwe Klauwier) leven toch ook niet van de wind? Een Roodkopklauwier die bij ons in het voorjaar enkele weken bleef hangen vrat zich helemaal scheel aan de hommels en andere gespuis, en toen moest de massa Grasmusjes nog uitvliegen (zouden ze die ook pakken?). Inkrimping door klimaateffecten (zoals ook bij Kuifleeuwerik en een hele rits soorten die zich oost/zuidwaarts terugtrekken uit Nederland) met nog onbegrepen invloeden lijkt mij aannemelijk. Misschien zouden alle in Afrika overwinterende klauwieren ook wat algemener kunnen zijn in ons land als ze tijdens de trek door de Middellandse-Zeelanden als zeer opvallende vogels niet zo vaak gevangen/geschoten/gekatapuld zouden worden? Overigens denk ik, mede op basis van dagboeken van oude vogelaars, dat de Grauwe Klauwier vroeger echt niet zo algemeen was in de duinen. Bij ons althans. Een paartje/nestvondst was toch altijd een redelijk bijzondere gebeurtenis.

Leuke klauwier-stukken Gert, mijn complimenten! Met betrekking tot Grauwe Klauwier in de duinen kan ik wel wat toevoegen aan de discussie. Met Stichting Bargerveen hebben we veel onderzoek gedaan naar dieet en voedselaanbod van deze soort, ook in kustduinen. We hebben zeer aannemelijk gemaakt (ik moet me voorzichtig uitdrukken als wetenschapper ;) ) dat een gebrek aan grote prooidieren waarschijnlijk de reden is geweest voor het verdwijnen van de Grauwe Klauwier in de loop van de vorige eeuw. Hierbij gaat het zowel om de aanwezigheid als om de bereikbaarheid van deze prooien. Grootste boosdoener in de duinen is waarschijnlijk de sterke verruiging en 'verstarring' van de duinen als gevolg van het wegvallen van konijnenbegrazing (myxomatose en VHS), actieve vastlegging van verstuivende plekken en de aanhoudende neerslag van verzurende en vermestende stoffen (zwavel, stikstof). Maar ook 'slechte' zomers met koud en regenachtig weer kunnen dramatisch zijn, omdat dan de geschikte prooien nauwelijks aanwezig of niet actief zijn. Even voor de duidelijkheid: klauwieren zijn 'single-load-feeders' die slechts één prooi tegelijk in hun snavel kunnen nemen. Grote prooien zijn hierdoor essentieel, in tegenstelling tot bij merels, nachtegalen etc. die hun hele snavel ook met kleinere prooien kunnen volproppen voordat ze naar het nest vliegen.... Uit langjarig ringonderzoek in Drenthe blijkt dat jongen met een minder goede conditie in het nest als gevolg van voedselgebrek zeer weinig kans maken om het jaar daarop terug te keren. Afgelopen jaar hadden we veel nestjongen in matige conditie en het lijkt er inderdaad op dat slechts 10% van de jongen nu terugkeert, ten opzichte van 20% in goede jaren. De kustduinen zijn de afgelopen decennia door gericht beheer (meer verstuiving, begrazing) en een toenemende konijnenstand wel aan het 'opknappen', waardoor de kansen voor Grauwe Klauwier weer toenemen. Het lijkt nu (deels) nog een herkolonisatie-probleem: klauwieren zijn zeer plaatstrouw en de grotere populaties liggen ver van de duinen af. Maar het zal mij niets verbazen, gezien de ontwikkelingen van de laatste tien jaar, dat binnen een jaar of vijf tot tien de Grauwe Klauwier weer een schaarse, maar jaarlijkse broedvogel in de kustduinen gaat worden...Misschien via Lauwersmeer en de waddeneilanden?! Nog meer weten? Kijk in ons boek 'De Grauwe Klauwier' (uitgeverij KNNV) of kom naar een van de lezingen in dit 'Jaar van de Klauwieren', bijvoorbeeld op de Dutch Bird Fair in augustus. Een lezing aanvragen voor een (Vogelwerk)groep kan uiteraard ook! De resultaten van dit onderzoeksjaar volgen later op "www.jaarvandeklauwieren.nl" En vergeet niet al die losse waarnemingen/broedparen op kleurringen te controleren en door te geven (kan onder embargo!). Niet voor nest- of ringonderzoek (daar zijn sommigen nog bang voor, maar wij beperken ons tot onze onderzoeksgebieden in Drenthe en Noord-Veluwe) maar wel omdat we in dit 'jaar van...' eindelijk eens een goed beeld willen krijgen waar ze allemaal uithangen en opduiken. Alvast bedankt! Groeten, Marijn

Bedankt Marijn Interessant allemaal. Ik ga dat boek ook maar eens kopen.

Dag Marijn, Dank je voor je verduidelijking! Mijn vraag kwam juist voort uit de ontwikkelingen die de laatste jaren zijn ingezet door duinbeheerders (naast verstuiving en begrazing ook nog plaggen). Die zijn voor mij zo vanzelfsprekend (vanuit hobby en werk) dat ik dat in mijn vraag vergat te vermelden. Wat ik écht bedoelde was: het habitat is verbeterd en het prooiaanbod is (mede daardoor) verbeterd, dus wat is er nu nog 'mis'?. Je antwoord is zo uitgebreid, dat je zelfs antwoord geeft op de vraag die ik maar half stelde. Vertaal ik het (dus) goed als ik zeg dat jullie het uitblijven van herkolonisatie van de duinen vooralsnog wijten aan het gebrek aan stapstenen en dus niet (meer) aan te weinig beschikbaar habitat en prooien? Groet en nogmaals dank. Vincent