Op 7 september 1929 verzamelde Lex (Jerome Alexander) Sillem tijdens de Karakorum-expeditie in West-Tibet bij Kushku Maidan (35°26'N, 78°13'O) twee balgen van bergvinken, een adult mannetje en een juveniel mannetje (Sillem 1934). De balgen werden destijds gelabeld als (afwijkende) Brandts Bergvink Leucosticte brandti en ze verdwenen als zodanig in één van de laden van het Zoölogisch Museum Amsterdam. Pas in 1992 kreeg het verhaal een vervolg: op basis van onderzoek aan de balgen beschreef C S (Kees) Roselaar een nieuwe soort, Sillems Bergvink Leucosticte sillemi, vernoemd naar de ontdekker (Roselaar 1992). In een artikel in Dutch Birding, 1994-1 pagina 20 (Roselaar 1994) werd het verhaal over de ontdekking van de soort en over de expeditie uitgebreid verteld, met een kleurenplaat van Frits-Jan Maas van deze soort en Brandts Bergvink ter vergelijking, en twee foto's van de expeditie.

In juni 2012 was de Franse fotograaf Yann Muzika een trek aan het maken in de Yenigou-vallei in Qinghai (Tibet), China. Vlak voor vertrek liep hij een voedselvergiftiging op en daarom verliep de reis anders dan gepland. Na twee moeizame dagen werd op bijna 5000 m hoogte het kamp opgeslagen. YM had nog net voldoende energie om een ommetje vanuit het kamp te maken. In een groep Tibetaanse Roodmussen Carpodacus roborowskii ontdekte hij een afwijkende vogel die leek op een Brandts Bergvink maar met een roodbruine in plaats van donkere kop. Hij kon met zijn 400-mm lens één foto maken voordat de vogel opvloog. Later op de dag zag hij enkele exemplaren en kon hij nog een paar foto's maken. Bij thuiskomst liet hij de foto's eerst enige tijd rusten en de mysterieuze soort bleef ongedetermineerd, totdat hij in een veldgids een korte beschrijving van Sillems Bergvink onder ogen kreeg en concludeerde dat dit mogelijk de juiste determinatie was. Voor bevestiging stuurde hij de serie foto's naar Krys Kazmierczak, beheerder van de Oriental Bird Images database van de Oriental Bird Club (zie hier voor foto's van de twee balgen uit 1929). KK deed navraag bij diverse deskundigen, waaronder CSR, en op basis hiervan werd de determinatie bevestigd. Op 22 oktober 2012 werd het nieuws over de herontdekking via diverse media bekend gemaakt. Het verhaal van de herontdekker met enkele foto's staat hier. Op de foto's staat vermoedelijk ook het vrouwtje van deze soort afgebeeld, een kleed dat tot nu toe niet beschreven was. Op basis van de kleedkenmerken en morfologie is Sillems Bergvink nauw verwant aan Tibetaanse Roodmus en Brandts Bergvink, en wellicht zelf nauwer aan de eerste soort op basis van bijvoorbeeld de dimorfie van mannetje en vrouwtje.

De locatie van de herontdekking ligt c 1500 km ten oosten van de plek waar het holotype werd verzameld. De hoogteligging en klimatologische omstandigheden op beide locaties vertonen grote overeenkomsten. De locatie van 2012 is alleen via een tweedaagse trek te bereiken maar wellicht is Sillems Bergvink ook te vinden in iets beter bereikbare plekken langs de Golmud-Lhasa highway, en dan vooral boven de Kunlun-pas (4760 m, 160 km ten zuiden van Golmud) en de Tanggula-pas (5230 m, c 200 km verder naar het zuiden).

Hier kunnen de balgen uit 1929 van het holotype en het paratype in 3D worden bekeken.

Enno B Ebels

Verwijzingen
Roselaar, C S 1992. A new species of mountain-finch Leucosticte from western Tibet. Bull Br Ornithol Club 112: 225-231.
Roselaar, C S 1994. Notes on Sillem's Mountain-finch, a recently described species from western Tibet. Dutch Birding 16: 20-26.
Sillem, J A 1934. Ornithological results of the Netherland Karakorum Expedition 1929/30. Orgaan Club Ned Vogelk 7: 20.