0.00 uur 7 mei 2011: We mochten weer. Na weken van voorbereiden en een zich opbouwende spanning mochten we 'los'. Zou het ons lukken om ons eigen provinciale record van vorig jaar met 173 soorten te breken? 173 is best veel voor een provincie, maar 175+ moet volgens ons (ooit) haalbaar zijn.

Iedereen die wel eens een Big Day heeft gedaan (en wie niet) weet dat het één van de leukere vormen van vogelen is, maar vooral ook een dag van ups en downs, hoge bergen en diepe dalen. Dit impressieverslag van de editie 2011 is daar geen uitzondering op. Toch willen we onze belevenissen delen en hopen hiermee o.a. 'concurrentie te kweken'. Voor zover wij weten zijn er geen andere teams (meer) die een NH-Big Day doen en 'tegen elkaar' is toch een andere spanning dan 'tegen jezelf'. Ook de landelijke BD's hebben enigszins last van dit fenomeen.
'We' waren dit jaar (en in de komende jaren) Bas lagerveld, Hans Groot, Wim van Splunder en ondergetekende.

Om 0.00 uur mochten we dus los. Dit was direct met Grote karekiet, Snor, Sprinkhaanzanger, Rietzanger en Waterral. Hierna snel langs een Ooievaar en een Kerkuil. De Kerkuil werkte niet mee en door naar de Vijfhoek. Target voor de Vijfhoek is één van de Cetti's zangers die daar zitten. Als dit lukt 'win' je veel tijd gedurende de dag. Na 5 meter in het gebied hadden we al een zingend beest. Deze riep/zong niet éën keertje, maar ging onafgebroken door. Dat Cetti's 's nachts kan is voor ons al jaren geen vraag meer, maar een onafgebroken zingende vogel was misschien wel de 'vogelervaring' van de dag. Hier verder nog Koekoek, Blauwborst en Dodaars.

Snel door naar een Ransuil en een Roerdompenplek. Ransuil reageerde prima op tapen; de Roerdomp niet. De volgende plek voor Roerdomp leverde nog een Ransuil op, maar weer geen Roerdomp. Door naar de volgende Roerdomp, die na enig aandringen wel 'thuis gaf'. Onderweg nog een Steenuiltje ingekopt en door naar de volgende Kerkuil. Ook hier niets. Inmiddels werd het tijd voor de Houtsnip. In de voorbereiding waren 2 territoria gevonden, maar de laatste dagen werd hier niets meer gezien of gehoord. Zou 'ie' het dus doen? Het antwoord is 'neen', ondanks een splitsing in het team om 2 plekken te kunnen proberen. Dat een Houtsnip 'verdwijnt' kan (bijv. door een Havik gepakt). Dat op 3 plekken een Houtsnip 'verdwijnt' is toch opmerkelijk. Het droge voorjaar zou hiervoor een verklaring kunnen zijn. Het missen van een 'zekere soort' was echter wel een kleine domper. Wel diverse Bosuilen gehoord.
In de schemering de volgende Kerkuil. Deze ging voor Bas en Wim soepel (ze zagen hem wegvliegen) en uiteindelijk hadden Hans en ik hem ook.

De volgende soort moest Zwarte roodstaart worden. Deze zat er al weken en is 's ochtends goed te horen. Nu niet; de volgende domper.
Patrijs in de bollenvelden zoeken was de volgende missie. Ook dit lukte wonderbaarlijk niet ('Gisteren zaten er hier nog 3!). We moeten echter door en fietsen de duinen van Bakkum in. De 2 Kleine bonte spechten die langs de route zitten doen natuurlijk niets (wij hebben altijd moeite met de spechten). Dat ze niets deden klopt niet helemaal: twee man horen iets en de soort is dus niet telbaar. Ook de Goudvinken en de Casarca's geven niet thuis. Zwarte mezen en Kuifmezen reageren niet op tape en echt lekker gaat het dus niet. Wel hebben we een langsvliegende Zomertortel, Grote lijster, Gekraagde roodstaart, Rouwkwikstaart, Appelvink, Tapuit, Boomleeuwerik, Glanskop en nog veel meer 'duinsoorten'. Opstekers zijn 2 'bonussoorten' in de vorm van een Sijs en een zingende Wielewaal.

Vervolgens te laat (altijd te laat) bij Egmond aan Zee over zee kijken. Zou de eerder bij Katwijk gemelde Ross meeuw nog langskomen? De zee is bedroevend 'leeg', en we komen niet verder dan de 'bassisoorten', zoals Eider (1), Dwergmeeuw, Dwergstern, Roodkeelduiker (2), Regenwulp (1), Rosse grutto, een Kleine strandloper en wat Drieteentjes. Zelfs een Kanoetstrandloper komt niet voorbij. Voor een record heb je echter meer dan de basissoorten nodig, zoals een Middelste zaagbek, Parelduiker, Kleine jager, Jan van Gent, Drieteenmeeuw of een Grote zeeëend. De stemming daalt niet naar het vriespunt, maar dit jaar gaat het dus waarschijnlijk niet lukken.

Na de zeetrek gaan Patrijs en IJsvogel opeens makkelijk en rond de Putten van Petten zitten een Zwartkopmeeuw, Kolgans, Paarse strandlopers en wat Engelse gele kwikken, zo wordt ons gemeld.
De genoemde soorten worden opgehaald en al lopend naar de auto is er paniek in de polder. Er moet dus 'iets' in de lucht hangen. We zien niets en snellen de dijk op. Ruim een kilometer ten noorden van ons zien we uiteindelijk een Visarend boven zee vliegen. Weer een bonussoort! We lopen verder ... een vogel wordt opgeschopt ... hij roept ... en 2 mannen (Wim en Hans) roepen in koor: Kortteen!!!
Snel naar de auto voor foto- en videocamera. Wandelaars worden ondertussen op een dusdanig vriendelijke toon verzocht zich van de dijk te verwijderen dat ze hieraan wel gevolg moeten geven omdat anders Guantanamo Bay op hen wacht. Terwijl er wat telefoontjes gepleegd worden, kunnen we de vogel tot op minder dan 10 meter benaderen en hij wordt dus perfect vastgelegd.


Kortteenleeuwerik Calandrella brachydactyla Short-toed Lark, Petten, Noord-Holland, 7 mei 2011 (Hans Groot)

We laten de vogel bij toevallig passerende vogelaars achter en gaan opgetogen naar de auto. De sleutels blijken echter zoek!!!. Ik had ze van Bas gekregen en wel of niet teruggegeven!? We weten het niet, maar ze zijn wel weg. Lichte paniek en zoeken. Ze blijken boven op de dijk te liggen. Nu wel opgetogen naar de Abtskolk. Hoe de dag verder ook verloopt, met deze vondst kan hij al niet meer stuk! Bij de Abtskolk geen Baardman, maar wel Zomertaling, Smient, Paapje (= bonussoort) en een tweede overvliegende Visarend.

Door naar het Zwanenwater voor Brilduiker. Daar en onderweg wordt nog een Visarend gezien (3e en 4e of dubbeltellingen?). Al rijdend pikken we ook een Wespendief op (wel even gestopt voor de juiste determinatie). De Brilduiker wordt ingetikt, maar de gehoopte Barmsijs en Groene specht niet. Een langsvliegend Smelleken is echter (weer) een welkome bonus, zeker voor zo'n tijdrovende lange wandeling. Van een valkje op grote afstand kan (helaas) geen Roodpootvalk gemaakt worden. Via een Spotvogel naar Noorderhaven. Inmiddels bereiken ons berichten van Zwarte wouw, Zwarte ooievaar, Vuurgoudhaan, Bosrietzanger en Kwartel op Wieringen. Sander belt. Hij heeft meerdere Krombekken en een Grauwe franjepoot op het wad. Dit zorgt voor een goede adrenalinestoot.

Terwijl we naar een veldje op Noorderhaven rijden waar ik 3 dagen daarvoor een Kramsvogel had, roept een Groene specht ons tegemoet. De Kramsvogel zit op exact dezelfde grasspriet en de stemming wordt steeds beter. Er zit namelijk nog veel op ons te wachten. Daarom wordt de Grafelijkheidsduinen (voor Geoorde fuut) in sukkeldraf gedaan, zodat we snel doorkunnen. We lopen namelijk ook behoorlijk uit de tijd. Bij Polder Balgzand wordt geen Pijlstaart gevonden. Hier was wel op gerekend. Kleine domper, maar "verderop moet ie ook nog kunnen". Min of meer vanuit de auto worden Zwarte sterns op het Amstelmeer gezien. Bij het wad aangekomen blijken we te laat te zijn. Het wordt inmiddels al laag water en de vogels zitten (al) op grote afstand. Met enige moeite worden nog Kanoeten gevonden, maar Krombek en de Grauwe franjepoot niet.

Telefonisch worden we door Bob Woets bijgepraat over de Zwarte ooievaar (opgevlogen, weer gaan zitten, maar niet teruggevonden) Zwarte wouw (hangt ergens), Vuurgoudhaan (te ver lopen) en Kwartel (kost te veel tijd). Hier hebben we dus niet zoveel aan (toch meer dan bedankt Bob!). Op Wieringen worden Ringmus en Goudplevier weggestreept. Zwarte- en Witbuikrotgans worden relatief snel gevonden en in de haven van Den Oever vinden we nog een Middelste zaagbek. De minuten tikken echter sneller weg dan op andere dagen en we lopen inmiddels volkomen uit schema. Een jaarlijks terugkerend probleem.

Bij de Dijksgatweide aangekomen blijkt het daar 'feest' te zijn. Er zit volgens aanwezige vogelaars slechts 1 Kemphaan en geen kleinere steltjes (dus geen Temmincks´). De Kemphaan laten we voor wat hij is, want het 'feest' bevindt zich boven ons. In grofweg een halfuur worden Buizerd, Wespendief, Bruine kiekendief, Sperwer, Havik, Torenvalk, Boomvalk en Roodpootvalk (3 ex., waaronder in ieder geval 1 adulte man)gezien. Noordse kwik loopt er ook rond en 2 man horen een vermoedelijke/zekere Roodkeelpieper. Deze zit echter in het gebied en als deze niet spontaan nogmaals langskomt kunnen we er niet zoveel mee. Dan belt Sander: Bob Woets heeft 3 Zwarte wouwen bij gemaal Leemans!!! Hier snel heen gereden en daar aangekomen zien we niets. We bellen Bob en hij ziet ze boven de A7. We denken ook Bob te zien aan de overkant van de snelweg, maar Bob blijkt bij de Dijksgatweide te staan. Terug gesneld en 2 Zwarte wouwen worden ingetikt. Niet alle roofpieten waren nieuw voor de dag, maar het was een indrukwekkend en onderhoudend spektakel.

Toch weer tempo maken. We hebben namelijk nu zoveel bonussoorten dat dit een aantal missers in de ochtend en op zee goed maakt. Zou het vandaag dan toch kunnen???
Bij Dijkgatswielen wordt een laatste Toppereend gezien en we rijden richting Amsterdam. Gelukkig hoeven we dankzij de Zomertortel van de ochtend daar niet meer naar te zoeken. Nu we even ´pauze hebben´, wordt de tussenstand opgemaakt: 156. Er kan nog veel, dus een verbetering van het record hangt in de lucht.

Te noorden van Amsterdam wordt met enige moeite een Roek gevonden en een Slechtvalk zit keurig op ons te wachten. Het is inmiddels echter al ruim na 17.00 uur en we moeten toch echt richting het Gooi en een bos in. Toch maken we (lees ik) weer de klassieke beginnersfout om nog even langs een Bosrietzanger te willen. Deze vinden we niet en zijn dus kostbare tijd kwijt. Richting het Gooi pikken we vanuit de auto een Purperreiger op en bij het bos aangekomen blijkt hier (dankzij het warme weer) nog volop activiteit te zijn. Grauwe en Bonte vlieg zingen uitbundig, een Goudvink roept ons tegemoet en zo ook een Raaf. Fluiter aarzelt even maar doet dan toch zijn best. Alleen de Zwarte mees heeft iets meer aandringen nodig. Op een tweede plek in het bos wordt een voorbereide Kuifmees geprobeerd. Deze reageert echter nergens op. Ook de Zwarte roodstaart bij de natuurbrug Crailo geeft niet thuis. Dit waren echter wel soorten die we nodig hadden om het record te kunnen halen. Toch maar weer door.

Bij de Bovenmeent zit vooral niets. Geen Grote zilverreiger, geen Kemphaan, geen kleinere steltjes en ook de eerder op de dag gehoorde Kwartel is stil. Hier dus snel weg en naar de Vijfhoek. Daar raken we weer veel tijd kwijt omdat pas de derde plek voor Matkop iets oplevert. Krooneend zwemt gelukkig wel rond. De volgende stop is de Overdiemerpolder. In de voorbereiding zit hier altijd een Taigarietgans en soms een Grote zilverreiger. Traditiegetrouw zien we hem op het moment dat het nodig is voor het zoveelste jaar op rij, niet. Kinseldam kan overgeslagen worden, want de Zwartkopmeeuw is al binnen. Op naar het Landje van Geijsel. Hier vandaan zijn Steltkluten gemeld en er zit een Bosriet vlakbij. De Bosriet doet niets en de Steltkluten zijn weg; zo ook het record. Wel zitten er veel Kemphanen en dit is soort 168. We besluiten nog ergens te pielen voor een Bosrietzanger en te gaan Don Quichotten voor een Velduil. Deze zou namelijk goed passen in het rijtje soorten dat we gezien hebben: veel bonussen, maar te weinig basissoorten. Niets lukt meer, maar desondanks zitten we rond 22.00 uur in de tuin van Hans tevreden aan een biertje. We hebben 168 neergezet: toch de moeite, een goede vondst gedaan, veel leuke soorten gezien en onderweg veel lol gehad.

Als Bosrietzanger, als Kuifmees, als Houtsnip, als Kleine bonte specht, als Zwarte specht, als Zwarte roodstaart, als Baardman, als Casarca, als Pijlstaart, als Jan van Gent, als Kleine jager, als Parelduiker, als Grote zilverreiger, als Temmincks strandloper, als Krombekstrandloper, als Zwarte Ooievaar; als Steltkluut, als Grauwe franjepoot, als Kwartel, als Roodkeelpieper, als Kleine barmsijs, als Kruisbek, als Velduil en als Vuurgoudhaan meegewerkt hadden, hadden we 192 soorten gehad. Deze soorten waren in potentie aanwezig en dit is (ruim) meer dan het landelijke record! Daarnaast zijn er nog wat 'als-soorten' zoals Kleine zilverreiger, Blauwe kiekendief, Grauwe kiekendief en Morinelplevier of een Poelruiter en een Kraanvogel.

ALS is echter niet reëel en ALS was dit jaar geen uiting van frustratie. Ondanks de opsomming van wat nog gekund had overheerst (in ieder geval bij mij) niet gevoel dat we het hebben laten liggen. Op een of ander manier zat het er (ondanks de vele bonussen) gewoon niet in. ALS vormt voor ons juist de inspiratie om er volgend jaar weer vol tegen aan te gaan. Dan wel weer met een andere route en nog scherper op de tijd rijdend. 192 zal niet gauw gehaald worden. 175+ en richting de 180 moet kunnen. Met deze wetenschap moeten er toch ook teams uit Wieringen, het Gooi of Amsterdam te motiveren zijn?!

Nogmaals: we hadden een fantastische dag. Hiervoor willen we iedereen die ons informatie verschaft heeft of belangstelling heeft getoond bedanken. Dus bedankt: Sander Lagerveld, Bob Woets, Tim Zutt, Will Schep, Otto de Vries, Jan van der Laan, Jan Mulder en iedereen die zijn waarnemingen op waarneming.nl invoert of die ik vergeten ben.

Leon Edelaar (en Bas Lagerveld, Hans Groot en Wim van Splunder)