Vind de Haakbek!

DB Actueel Online

Op gezette tijden wil de website aandacht besteden aan actuele ornithologische fenomenen. De Nederlandse vogelaars worden (gelukkig maar) nog regelmatig verrast. Door een influx van een bepaalde soort of bepaalde soorten, door een uiterst zeldzame soort waarvan de meeste vogelaars nog niet eens de juiste Nederlandse naam weten, door onverwachte determinatieproblemen en dergelijke. De kracht van dit medium is dat er direct en interactief ingegaan kan worden op deze spannende gebeurtenissen in het veld. Wat is er precies aan de hand? Wat is hier al van bekend? Is er al eerder over geschreven in Dutch Birding? Hoe denkt men in het veld hierover?

7 november 2019 · Bestuur Dutch Birding · 9418 × bekeken

Velen van jullie zal het niet zijn ontgaan: de afgelopen twee weken zijn in zuidelijk Scandinavië grote bewegingen van Haakbekken Pinicola enucleator geconstateerd. In zuidelijk Zweden (Stockholm en zuidelijker) zijn groepen van tot wel 664 exemplaren waargenomen, ter plaatse en ook bewegend in zuidelijke richting. Ook in Noorwegen en Denemarken zijn vogels gezien. De dagmaxima van de genoemde drie landen bedragen maar liefst 1.048 (Zweden, één provincie), 162 (Noorwegen) en 85 (Denemarken). Nog onbekend is waar al deze vogels heen gaan, maar dat een aantal exemplaren Nederland zullen bereiken lijkt welhaast zeker.

Haakbek Pinicola enucleator, Beijum, Groningen, 17 november 2004 (Roland Jansen)

We moeten ze dus alleen nog even vinden.

Het laatste DT-weekend op Vlieland toont maar weer ‘ns aan dat zelf zoeken met een grote groep ook binnen een korte periode het meeste resultaat biedt (Bruine Lijster, Blauwstaart en handtamme juveniele Roodkeelpieper binnen drie dagen – er zijn decennia dat ik in mijn eentje minder vind)! Het bestuur van Dutch Birding roept eenieder dan ook op aankomend weekend (eerder en later mag ook) gericht te zoeken naar de Haakbek, een fraaie soort die zeer zelden wordt waargenomen in Nederland en ook in de (erg noordelijk gelegen) broedgebieden slechts zelden wordt gezien door zijn in de zomerperiode teruggetrokken leefwijze.

Wat zijn de beste plekken?

Van dwaalgasten is bekend dat ze kunnen verschijnen op de gekste plekken. Echter, bij een soort als de Haakbek lijkt voor de hand te liggen dat deze bessenstruiken opzoekt, die doorgaans in stedelijk gebied liggen. Richt je dus in eerste instantie op plekken waarvan bekend is dat ze in influxjaren Pestvogels Bombycilla garrulus aantrekken. Via Waarneming.nl is goed na te gaan welke plekken dat, pak-m-beet, de afgelopen drie jaren waren. HBW Alive vermeldt als voorkeursvoedsel bijvoorbeeld knoppen en vruchten van Ulmus, Acer, Cornus, Rosa, Sorbus, Malus (appel), Prunus, Rubus, Cotoneaster, Symphoricarpos en Artemisia. Een noordelijke locatie (Waddeneilanden, Noord-(oost)Nederland) lijkt voor de hand te liggen – maar in feite kan het op iedere kust- én binnenlandlocatie met een gezonde hoeveelheid bessen raak zijn. Zie bijvoorbeeld dit filmpje van een vrouwtje Haakbek ten westen van Stockholm, Zweden, van medio oktober dit jaar:

Haakbek Pinicola enucleator, Våsterås, Zweden, 19 oktober 2019 (Gunnar Fernqvist)

Al eerder werden influxen in Zuid-Zweden gevolgd door waarnemingen in Denemarken en Duitsland, zonder dat we er in Nederland in slaagden exemplaren te vinden – voor het laatst lukte dit in november 2004, toen exemplaren werden waargenomen in Leeuwarden, Groningen (zie hier) en Alkmaar.

Prijs

Het bestuur van Dutch Birding looft een boekenbon van EUR 100 uit voor degene die als eerste een twitchbare Haakbek meldt. De weersvoorspelling voor komend weekend (9-10 november 2019) is niet al te slecht in het noorden dus doe mee met de gerichte zoektocht; denk aan de kick en de eeuwige roem wanneer je komend weekend als eerste sinds 15 jaar in Nederland een Haakbek in de kijker krijgt! De kans op het vinden ervan leek nooit groter ....

Mogelijkheid tot melden

Heb je geen RBA's, dus kun je de vogel zelf niet 'piepen'? Meld hem dan in ieder geval via Waarneming.nl, en bel mij (0630905550). Ik zorg wel dat het nieuws wereldkundig wordt gemaakt.

Namens het bestuur, Remco Hofland

Haakbek Pinicola enucleator, Beijum, Groningen, 18 november 2004 (Roland Jansen)

Discussie

Folkert Jan Hoogstra · 7 november 2019 08:11, gewijzigd 7 november 2019 11:01

Erg leuk om het op deze manier onder de aandacht te brengen. Het baart mij echter wel wat zorgen dat ondanks de enorme aantallen en ook de in Denemarken erg hoge aantallen nog niet heeft geresulteerd in een waarneming in Schotland, Duitsland, Polen etc. Bij de influx van 2004 die omstreeks 3 november begon werden er op 7 en 8 november al vogels gezien in Schotland en Duitsland. 4 dagen na het begin van de invasie dus. Wij kregen de vogels pas 12 dagen na het begin van de invasie dus wat dat betreft kan het nog steeds. Dit jaar begon de influx op 25 a 26 oktober. 12 dagen later en je zit rond 8 november. Wat overigens wel hoop biedt is het feit dat na een paar dagen van nauwelijks waarnemingen in Denemarken en gister toch weer leuke aantallen zijn gemeld. Zie bijvoorbeeld Dofbasen. Van Bert de Bruin begreep ik dat de Haakbekken toch wel een grote voorkeur hebben voor de bessen van de Wilde Lijsterbes. Afgelopen weekend ben ik al aan het zoeken geweest in Lauwersoog, Beijum en Delfzijl, maar ben eigenlijk alleen in Beijum Lijsterbessen tegen gekomen. Overigens nog een verzoek aan een ieder: voer ook alle Lijsterbessen die je ziet in op waarneming.nl dit maakt het vervolgens makkelijker om de beste plekken een dag later weer te bezoeken. Heel veel succes!

Edit: de grote aantallen die de laatste dagen op dofbasen worden gemeld staan op attempting migration en de enkele die wel op migration staan vliegen richting oost. Gaan alle vogels die nu in noord Denemarken worden gezien weer terug? Ik kan me attempting migration voorstellen als ze de zee over moeten. Ik ben bang dat ze weer terug willen naar Zweden :(

Jelle Scharringa · 7 november 2019 11:06

Nou, ik heb ook wel een paar boekenbonnen over voor de vinder van de Bonte Zanger of de nauman's lijster..

Gijsbert van der Bent · 7 november 2019 11:35

First things first Jelle.....

Max Berlijn · 8 november 2019 07:43

De influx lijkt weer op te leven?

Remco Hofland · 8 november 2019 09:30, gewijzigd 10 november 2019 08:11

Ik kopieer even de tekst van Max’ opmerking voor degenen die geen Facebook hebben: onderstaand bericht is van Deense vogelaar Rolf Christensen en gaat over dinsdag 5 november 2019:

“Denmark passed 500 pine grosbeaks with 115 past Skagen, Nordjylland (a new Danish record count) following 193 past Nordmandshage, Nordjylland on 30th-31st October. An all time record invasion beating the 1890 eruption. 500 pine grosbeaks in Denmark in 10 days with 10% discovered?”

Remco Hofland · 8 november 2019 09:31

Ergo: als met die Deense aantallen geen vogels Nederland hebben bereikt dan eet ik een Cotoneaster op!

Ben Gaxiola · 8 november 2019 10:54

Omdat dat niet is te bewijzen, is dat wel erg risicoloos, Remco...

Remco Hofland · 8 november 2019 14:23

Dat zie je goed Ben. Ik heb namelijk helemaal geen zin in een Cotoneaster ;-)

Jan-Joost Bouwman · 8 november 2019 16:30

Heb nog wel een mooie cotoneaster voor je staan, Remco!

Remco Hofland · 10 november 2019 06:22

Update vanuit Denemarken:

“500+ is the biggest invasion ever recorded, all in 14 days 27th Oct-9th Nov
Number per day is 40-80. They are almost all in the far NE, mainly resting or going east home for Sweden. Only 6 sites had birds outside the far NE, klick on krognæb in dofbasen.dk, you will see the map for the whole of Denmark.

Grenen Fuglestation here at Skagen monitors the species on a daily basis every morning; yesterday only 9 attempted to go E, but some 75 were in Skagen city.

However, 3 observations from 2 Waddensea sites could produce the first for Germany or the Netherlands in some days?

A German claim of 11 possibles is far too many, it will be 1-3 birds making it so far, I think.

Pine Grosbeaks in Denmark is normally a two-week thing: they come, and they go back, records after ca. 25 Nov are far and few between, but this is our biggest invasion ever.”

De (oostelijke) Waddeneilanden lijken dus de grootste kans te maken op de eeuwige roem / boekenbon ... !

Arnoud B van den Berg · 12 november 2019 10:10, gewijzigd 14 november 2019 09:56

Gisternacht werd een nocmig van Haakbek op een platform voor de kust van Duitsland gemeld (P Franke). De precieze plek was 54°30'44.78''N 06°25'00.04’'E, dus 110 km recht ten noorden van de oostpunt van Schiermonnikoog en c 100 km WNW van Helgoland.

Gijsbert van der Bent · 12 november 2019 11:01

Strak! Nu nog een BOC-pic.

Arnoud B van den Berg · 14 november 2019 12:01

De oostgrens van de EZZ loopt in een NW-richting. De waarneming 110 km ten noorden van Schiermonnikoog valt daarom, als ik het goed zie, binnen Duitse wateren.

Jan Hein van Steenis · 18 november 2019 20:34

Het is een beetje afgelopen met de Haakbekken in DK (drie in Skagen)...

Folkert Jan Hoogstra · 19 november 2019 21:46

Helaas...blijft nog steeds een blocker... niet de goede wind gehad tijdens de invasie of teveel voedsel voorhanden in zuid scandinavie/Denemarken.... er kan er natuurlijk nog ergens 1 zitten, maar het feit dat er op de noc mic vogel (is die opname ook ergens terug te vinden trouwens?) Na geen waarnemingen buiten Denemarken zijn gezien i.t.t. 2004 waar ze ook in Duitsland en GB werden gezien. De grootte van de invasie zegt dus blijkbaar niks over onze kansen.

Jan Hein van Steenis · 20 november 2019 19:33

Van die Duitse Haakbek zie ik niets op ornitho.de, niets bij de DAK (zeldzaamhedencommissie).

Bert de Bruin · 8 december 2019 12:31

Het is hier in Bergen echt voorbij nu. De vogels kwamen via zuid Zweden naar zuid-oost en zuid Noorwegen. Daarna via Lista en Stavanger (zuid-west) bij ons en waren toen dus al weer op weg naar het noorden. Ze worden nog wel in Trondheim gemeld...

Alex Roetemeijer · 23 december 2019 21:40, gewijzigd 23 december 2019 21:41

Het zit hier (Stockholm) nog steeds vol met haakbekken, ook nog genoeg bessen! Blijkt dat ze meer een rondje vliegen door Zweden en Noorwegen. Er zijn geen haakbekken gezien op Gotland en geen grootte aantallen in Finland.

Groetjes Alex

Gebruikers van het forum gaan akkoord met de forumregels.