Vorige week had ik een nieuwe verrekijker gekocht en deze moest maar eens getest worden. Ik was dus al de hele week aan het vogelen en aan het genieten van mijn nieuwe aanschaf. Aangezien er de afgelopen weken een influx van Pestvogels Bombycilla garrulus op gang was gekomen leek het mij een goed idee om op dinsdag 8 november 2016 te gaan zoeken in de wijk Beijum in mijn woonplaats Groningen, Groningen. De wijk is zeer geschikt voor besetende vogels. Na een rondje zoeken keerde ik terug naar de Y-splitsing op de Kremersheerd, waar relatief veel vogelactiviteit was, vooral van Pimpelmezen Cyanistes caeruleus en Koolmezen Parus major maar ook van enkele lijsters. Ineens zag ik een lijster opvliegen die op een tak ging zitten. Ik zag hem van de achterkant en mij viel de bruine gloed van de armpennen op, bijna als een bruin vleugelpaneel. Snel daarna vloog hij op om op een naastgelegen grasveldje te landen. Hier zag ik hem weer van de achterkant maar duidelijk was dat dit niet een gewone lijstersoort was. Weer zag ik duidelijk het bruine vleugelpaneel. Vanwege de opvallende wenkbrauwstreep dacht ik eerst nog aan een afwijkende Koperwiek Turdus iliacus maar de bruine gloed in de vleugels, het ontbreken van rood op de flanken en de algehele indruk maakten dit een zeer verdacht beest. Dit kon wel eens iets zeldzaams zijn! Helaas had ik dit keer geen camera meegenomen dus ik probeerde met mijn telefoon wat plaatjes te maken door mijn nieuwe verrekijker. Net voordat ik kon fotograferen vloog de vogel echter op en verdween achter een paar huizen. Verdwaasd ging ik daarna direct naar huis om de camera op te halen en om de literatuur te checken. Met de ANWB-gids bij de hand concludeerde ik dat Bruine Lijster T eunomus een goede optie was maar je weet nooit in hoeverre andere lijsters kunnen afwijken. Dus ging ik trillend van opwinding terug naar de plek waar ik hem eerder probeerde te fotograferen  ̶  helaas, alleen nog twee Merels T merula ter plaatse. Ik liep naar de plek waar hij achter de huizen verdween, zonder succes. Teruglopend naar de ‘oude’ plek ging ik er eigenlijk al vanuit dat dit een gevalletje ‘jammer maar helaas’ zou worden. Lijsters zijn doorgaans immers erg lastig en vaak mobiel. Ook was ik nog niet zeker of ik niet ‘gewoon’ een afwijkende Koperwiek had gezien. Ik maakte al plannen om weer naar huis te gaan toen ineens een verdachte lijster langs vloog die leek te landen in een Lijsterbes bij de splitsing. Ik liep iets dichterbij en zag daar inderdaad op c 20 m afstand de vogel zitten. Ik begon meteen te fotograferen zodat ik in ieder geval bewijs zou hebben. Hij was goed te zien maar was wel voorzichtig en maakte een ietwat geagiteerde indruk; hij vloog naar een andere boom toen ik een stap dichterbij probeerde te komen. Nog steeds wist ik niet precies waar ik mee te maken had, omdat ik nauwelijks kon geloven dat ik daar, in mijn eentje, mogelijk een megasoort had gevonden. Maar de plaatjes op de camera waren eenduidig: het was moeilijk om hier een afwijkende Koperwiek van te maken. Ik ging snel weer naar huis zodat ik de foto’s ergens kon plaatsen. Ik maakte een waarneming aan op www.waarneming.nl onder de naam ‘vogel onbekend’ en plaatste er snel een aantal onbewerkte foto’s, zodat ik een linkje door kon appen naar de Top-of-Holland appgroep. ‘Kijk ik hier nou gewoon heel raar tegen aan en is het een afwijkende Koperwiek? Lijkt op Bruine Lijster’, schreef ik. Direct kreeg ik bevestigende reacties en ook was er commentaar gekomen op mijn waarneming op www.waarneming.nl. Ik was dus niet aan het hallucineren. Via Dutch Bird Alerts werd de melding om 15:08 verspreid.

Bruine Lijster Turdus eunomus Dusky Thrush, Beijum - Groningen, 8 november 2016 (Jos Welbedacht)

Ik ging terug naar de plek om arriverende vogelaars te helpen. Vrijwel meteen kwamen de eersten aangescheurd, waaronder Lazar Brinkhuizen. Ik beschreef ze waar ik de vogel had gezien en na 5 minuten vond ik hem weer, bovenin een boom; hij vloog direct door naar een andere boom waarna we hem enige tijd kwijt waren. Nog steeds was ik de enige die hem (goed) gezien had. Gelukkig kwamen er steeds meer vogelaars en werd de vogel enige tijd later teruggevonden. Het was niet makkelijk, want hij was vrij schuw en daardoor vaak maar korte tijd in beeld; de kenmerkende roep hielp om hem steeds terug te vinden. Die namiddag hebben c 30 mensen hem nog tot donker gezien. Ik verwachtte min of meer dat hij in de nacht door zou trekken en was dus verheugd dat er de volgende ochtend van 07:50 weer meldingen op internet verschenen. Nog steeds was hij erg lastig en de laatste waarneming werd iets na 10:00 gedaan; toen hadden zeker 150 vogelaars hem gezien. Een laatste melding kwam toch wat onverwacht net voor 17:00 uur, toen Willem Bosma hem zag nabij de Mudaheerd. De volgende dag (b)leek hij definitief verdwenen, ondanks het zoekwerk van nog een man of 20. Zelf heb ik ook nog even gezocht maar zonder succes. Die Pestvogels, waarvoor ik in eerste instantie op pad ging, zaten woensdag in de wijk en donderdag vond ik nog een groep van 18 in een zijstraat van de Korreweg. Altijd fraai, die Pestvogels, maar dat ik getrakteerd zou worden op een Bruine Lijster had ik nooit gedacht!

Indien aanvaard (waarbij het vooral gaat om het vaststellen van wel of geen hybride kenmerken met andere Siberische lijstersoorten) betreft het hier de derde Bruine Lijster voor Nederland en de eerste in de ‘moderne’ tijd; de eerste twee werden verzameld, op 20 november 1899 bij Dantumadiel, Friesland, en op 20 februari 1955 bij Kampen, Overijssel. 

Jos Welbedacht

Speuren naar de Bruine Lijster (Co van der Wardt)

Update 11 november 2016

Helaas werd de vogel op 11 november dood gevonden, gegrepen door een kat.

Bruine Lijster Turdus eunomus Dusky Thrush, Beijum - Groningen,11 november 2016 (Jacqueline Boersema)