Op bijzondere soorten beluste vogelaars hadden niet te klagen de afgelopen weken, de maand augustus bood vertier op allerlei fronten. Bestuur en webredactie vonden de vele mooie waarnemingen die typisch zijn voor deze periode aanleiding om een korte samenvatting op de site te zetten. Een vollediger overzicht zal te zijner tijd uiteraard in Dutch Birding verschijnen (op zich al een reden om lid te worden, mocht u dat nog niet zijn ...). De geraadpleegde informatiebronnen waarop het overzicht zich hoofdzakelijk baseert zijn dutchbirdalerts.nl, waarneming.nl en trektellen.nl.
De maand augustus kenmerkte zich door aanhoudend warm en zonnig weer, veroorzaakt door een overwegend noordoostelijke stroming als gevolg van hogedrukgebieden boven Noord- en Oost-Europa. Dagen met neerslag waren schaars en wind van betekenis uit een westelijke richting was er nauwelijks. We moesten het dus vooral hebben van aanvoer van leuke soorten uit het oosten en noordoosten.


Weerbeeld Europa op 24 augustus 2013; hogedrukgebieden ten noorden en oosten van Nederland resulteerde in veel dagen met noordelijke en oostelijke winden (bron: www.knmi.nl)

De nazomer van 2013 zal dan ook niet de boeken ingaan als zeevogelperiode; de oogst was karig met negen meldingen van Vale Pijlstormvogel, waarvan er drie afkomstig waren van Camperduin (NH) en twee exemplaren bij Scheveningen (ZH) op 30 juli het maximum was. Purperreigers vertrokken massaal in de avond van 26 augustus, met 266 vogels langs telpost Dordtse Biesbosch en 240 vogels langs telpost 'De Gorzen' bij Ridderkerk. Buiten zuidoostelijk Nederland, waar enkele tientallen exemplaren werden gezien, werden in de rest van Nederland in augustus circa 25 Zwarte Ooievaars opgemerkt. Slangenarenden hielden de hele maand domicilie op het Fochteloërveen, waar tot wel vier exemplaren tegelijk werden gezien op 16 augustus (door meerdere waarnemers). Daarnaast werd op 3 augustus een jagend exemplaar gefotografeerd boven de Loozerheide (NB) en vloog er op 18 augustus één over bij Tongeren (GL).

Zwarte Ooievaar Ciconia nigra, Katwijk (ZH), 16 augustus 2013 (René van Rossum)	Slangenarend Circaetus gallicus, Fochteloërveen (DR/FR), 18 juli 2013 (Marchel Stienstra)

Wespendief Pernis apivorus, juveniel, Petten (NH), 25 augustus 2013 (Fred Visscher)

Op 25 augustus trok een grote hoos Wespendieven over met name het uiterste oosten van Nederland, met als topper maar liefst 471 over de Eltenberg (GL). Terloops werden hier ook nog twee vermoedelijke adulte Steppebuizerds waargenomen, alsmede zeven Visarenden en twee Roodpootvalken. De volgende dag ging het -naar bleek- record voor Wespendief er echter alweer aan, met 575 exemplaren over telpost 'Aan de Majoor' bij Koningsbosch (LI), waar op dezelfde dag ook nog even acht Zwarte Ooievaars, een Grauwe Kiekendief, drie Visarenden en een Morinelplevier voorbij vlogen. Het landelijke dagrecord Wespendief kwam uiteindelijk echter op naam van telpost Loozerheide bij Weert, met 705 exemplaren. Who needs Falsterbo?! Overigens bleef de trek bij onze zuiderburen ook niet onopgemerkt; zo werden in het Maasdal bij Klauwenhof 746 exemplaren genoteerd.


Gesommeerde aantallen van Wespendief Pernis apivorus op trektelposten op 25 en 26 augustus 2013 (bron: www.trektellen.nl)

Juveniele Steppekiekendieven vlogen op 26 augustus over het Groene Glop, Schiermonnikoog (FR) en op 27 en 28 augustus boven de noordpunt van Texel (NH).


Steppekiekendief Circus macrourus, Texel (NH), 27 augustus 2013 (Jeroen de Bruijn)

De aantallen juveniele Morinelplevieren bleven overigens laag, dat wil zeggen met tot hoogstens drie vogels bij elkaar ter plaatse en een groepje van vijf over Katwijk aan Zee op de 29e. Erg gaaf was de vangst in het Noord-Hollands Duinreservaat op 25 augustus. Een juveniele Roodpootvalk kwam op 25 augustus voor een bui uit naar beneden op de noordpunt van Texel (NH) en bleef daar enkele dagen aanwezig, tot genoegen van veel fotografen. Méér juveniele Roodpootvalken volgden in de dagen daarna, met onder meer drie vogels bij Westkapelle (ZL), drie bij Mirns (FR) en één bij Ouddorp (ZH). Daarnaast werden er nog zeker 14 op andere locaties gemeld, meestal kort ter plaatse of overvliegend.


Roodpootvalk Falco vespertinus, juveniel, Ouddorp (ZH), 31 augustus 2013 (Garry Bakker)

Een Aziatische Goudplevier verbleef een groot deel van de maand in het Ottersaat en omstreken op Texel (NH). Meldingen van Breedbekstrandlopers kwamen van slechts vier locaties, waaronder de voor deze soort vertrouwde Breebaartpolder (GR) met maximaal drie en Westhoek (FR). Ongebruikelijker waren de ontdekkingen van twee exemplaren in het gebied Grutte Brekken (FR) en een exemplaar in het Stinkgat op Tholen (ZL). Er werden twaalf Gestreepte Strandlopers ontdekt, waarbij vooral de twee langdurig aanwezige vogels in de Oostvaardersplassen (FL) veel bekijks trokken.


Gestreepte Strandloper Calidris melanotos, Tetjehorn (GR), 5 augustus 2013 (Lazar Brinkhuizen)

Van een zeldzamer kaliber was de Bonapartes Strandloper die van 11 augustus tot het eind van de maand in de Paezemerlannen, aan de Friesche Waddenkust, verbleef. Grote Grijze Snippen verbleven tot en met 11 augustus bij Oudega (FR) (al sinds 23 juli) en vanaf 24 augustus tot het eind van de maand bij Twisk (NH). De kop:snavel ratio van laatstgenoemde vogel houdt tot op moment van schrijven de gemoederen bezig, al lijken diverse kenmerken een Kleine Grijze Snip helaas uit te sluiten.


Grote Grijze Snip Limnodromus scolopaceus, Twisk, Medemblik (NH), 27 augustus 2013 (Arnoud B van den Berg)

Twee Blonde Ruiters werden ontdekt, op Ameland (FR) en bij Heemskerk (NH). Beide vogels bleven meerdere dagen en waren goed twitchbaar. Een mooie afsluiter van de maand kwam in de avond van de 31e, met een Kleine Geelpootruiter in de Vogelplas Starrevaart bij Leidschendam; dit betrof bovendien het eerste geval voor Zuid-Holland. Grauwe Franjepoten waren niet algemeen dit jaar, met circa 25 exemplaren, meest in de noordelijke helft van het land. Vroege Rosse Franjepoten verschenen op de Nieuwe Merwede bij Werkendam (NB) van 23 t/m 25 augustus, en bij Ferwert (FR) op de 29e.

Breedbekstrandloper Limicola falcinellus, Het Stinkgat, Tholen (ZL), 15 augustus 2013 (Co van der Wardt)	Aziatische Goudplevier Pluvialis fulva, Ottersaat, Texel (NH), 24 juli 2013 (Eric Menkveld)

Bonapartes Strandloper Calidris fuscicollis, Paesens (FR), 12 augustus 2013 (Lazar Brinkhuizen)	Blonde Ruiter Tryngites subruficollis, Heemskerk (NH), 3 augustus 2013 (Toy Janssen)

Circa 15 Kleinste Jagers werden gezien, waarbij de 3e kj vogel in zomerkleed die op 25 augustus op de noordpunt van Texel verbleef toch wel het meest in het oog sprong. Daarnaast is de juveniele vogel die op 25 augustus over de Ronde Venen bij Waverhoek (NH) overvloog -'ver' in het binnenland- het vermelden waard. Het uitblijven van harde winden uit de (noord)westhoek resulteerde in slechts één waarneming van een Vorkstaartmeeuw, en wel langs Terschelling op de 22e.


Kleinste Jager Stercorarius longicaudus, 3e kj, De Cocksdorp, Texel (NH), 25 augustus 2013 (René Pop)

Tientallen Reuzensterns werden gezien op de gebruikelijke locaties in noord-Nederland, met maxima van onder meer 20 in het Drontermeer en 21 in het Lauwersmeer. Opmerkelijk waren de vele waarnemingen in de omgeving van de stad Groningen (GR), met bijvoorbeeld tot wel tien exemplaren in de Onnerpolder. Een andere stern die het goed deed op een binnenlandlocatie was de Lachstern, waarvan er aan het begin van de maand maar liefst maximaal 21 werden gezien in een zandwinplas bij Nieuwe Pekela (GR). In de kop van Noord-Holland werden frequent waarnemingen gedaan op en in de omgeving van de bekende bollenveldjes bij Schagen. De slaapplaats op het Balgzand telde maximaal 33 vogels (24 adulte en 9 juveniele); een aanzienlijk deel van de Noord-Duitse populatie. Witvleugelsterns waren schaars deze maand met circa 15 exemplaren, waarvan de meeste waarnemingen gedaan werden op bekende plekken als eiland De Kreupel (NH). Vermeldenswaard zijn de twee langdurig aanwezige juvenielen in Polder Oude Hardenhoek in de Biesbosch (NB).

Reuzenstern Hydroprogne caspia, Lauwersmeer (FR), 26 augustus 2013 (Frank Dröge)	Lachstern Gelochelidon nilotica, Zijdewind (NH), 13 augustus 2013 (Fred Visscher)

In de laatste decade van augustus trok een enorme golf Draaihalzen over Nederland. Zeker een kwart van de meer dan 200 gemelde vogels had betrekking op exemplaren in mistnetten. Koploper wat dat betreft was Vogelringstation Van Lennep in de Kennemerduinen (NH), met de vangst van tien(!) exemplaren op 25 augustus. Maar ook in het veld was de soort eind augustus niet te missen, met meer dan 60 waarnemingen in de laatste vijf dagen van de maand. Vlieland (FR) beleefde een waanzinnige draaihalsdag op 27 augustus: 18 exemplaren! Vermeldenswaard is de vondst van twee dode exemplaren op verschillende plaatsen in het centrum van Rotterdam op 24 augustus.


Gesommeerde aantal vangsten per dag van Draaihals Jynx torquilla op Nederlandse ringstations in augustus 2013 (bron: www.trektellen.nl)

Draaihals Jynx torquilla, Katwijk aan Zee (ZH), 28 augustus 2013 (René van Rossum)	Draaihals Jynx torquilla, adult, Ooijse Graaf (GL), 22 augustus 2013 (Bram Ubels)

Een handjevol waarnemingen van -meest overvliegende- Bijeneters kwam voorbij; daarnaast was er ook weer sprake van in elk geval één broedgeval ergens in den lande. Een vijftal Hoppen werd vastgesteld, waaronder een veelbezochte vogel bij Boekel (NB) en een vangst bij Castricum op de 28e. Plusminus 40 Duinpiepers werden doorgegeven in de laatste decade van augustus, overwegend van trektelposten. Waarnemingen van eerste winter Citroenkwikstaarten in de laatste decade van augustus zijn de laatste jaren steeds gewoner. Een direct gevolg van een westwaartse areaaluitbreiding? Op 21 augustus vonden deelnemers aan een NJN-kamp er één op Terschelling, waarna de eeuwige concurrent JNM hetzelfde kunstje flikte op Vlieland op 23 augustus. Op 25 augustus zat nummer drie van de maand in de Eendragtspolder bij Zevenhuizen (ZH).


Citroenkwikstaart Motacilla citreola, 1e kj, Zevenhuizen (ZH), 25 augustus 2013 (Garry Bakker)

Een eerste winter Noordse Nachtegaal werd op 26 augustus gevangen in -alweer- de netten van VRS Van Lennep in de Kennemerduinen (NH) (hun eerste in zeven jaar ...). De ringbaan van Castricum (NH) volgde met een exemplaar op 31 augustus.


Noordse Nachtegaal Luscinia luscinia (links) met Nachtegaal L. megarhynchos (rechts), Kennemerduinen (NH), 26 augustus 2013 (Arnoud B van den Berg)

De koek voor de ringers was nog niet op, zo bleek toen er in de Kennemerduinen een Kleine Spotvogel uit de netten werd gehaald op de 28e. Een eerste winter Veldrietzanger hing op 20 augustus in de netten van vogelringstation Ooijse Graaf (GL), daags nadat hier ook al een eerste winter Struikrietzanger werd gevangen. Kan het nog gekker? Beide vogels konden dankzij doortastendheid en ervaring van de ringers aan een select gezelschap van vogelaars uit de buurt worden getoond. Ook voor een select gezelschap weggelegd was de Veldrietzanger die op 23 augustus werd ontdekt in de Sondelerleien (FR), dat wil zeggen dat slechts enkele vogelaars erin slaagden de vogel fatsoenlijk in de kijker te krijgen. De aantallen Waterrietzangers waren ondermaats met slechts circa tien veldwaarnemingen en niet heel veel meer vangsten. Daarbij mogen de adulte vogels op 23 augustus op de noordpunt van Texel (NH) en op 7 augustus te Meijendel (ZH) niet onvermeld blijven.

Struikrietzanger Acrocephalus dumetorum, Ooijse Graaf (GL), 19 augustus 2013 (Christian Brinkman)	Veldrietzanger Acrocephalus agricola, Ooijse Graaf (GL), 20 augustus 2013 (Christian Brinkman)

Waterrietzanger Acrocephalus paludicola, adult, Meijendel, Wassenaar (ZH), 7 augustus 2013 (Vincent van der Spek)	Kleine Spotvogel Iduna caligatus, Kennemerduinen (NH), 28 augustus 2013 (Lars Buckx)

Waterrietzanger Acrocephalus paludicola, De Robbenjager, Texel (NH), 5 augustus 2013 (Jos van den Berg)

Opmerkelijk was de vangst van een actief ruiend adult mannetje Baardgrasmus in de Kennemerduinen op 6 augustus. Wellicht het hele voorjaar blijven hangen? Het aantal Sperwergrasmussen nam vooralsnog ook geen explosieve vormen aan, met tot het eind van de maand circa 20 veldwaarnemingen en een handvol ringvangsten. Ook hier excelleerde ringstation Ooijse Graaf weer met de vangst van een exemplaar op deze binnenlandlocatie; de meeste waarnemingen kwamen zoals gebruikelijk uit de kuststreek.

Sperwergrasmus Sylvia nisoria, 1e kj, Ooijse Graaf (GL), 22 augustus 2013 (Bram Ubels)	Baardgrasmus Sylvia cantillans, adult mannetje, Kennemerduinen (NH), 6 augustus 2013 (Arnoud B van den Berg)

Op 23 en 24 augustus zat een eerste winter Grauwe Fitis op de noordpunt van Texel (NH). Vanaf de 28e verscheen daar een juveniele Roze Spreeuw, waarna er op de 31e nog eens twee aanwezig bleken. Minimaal 35 Ortolanen werden waargenomen, de meeste over trektelposten.


Roze Spreeuwen Sturnus roseus, De Witte Hoek, Texel (NH), 31 augustus 2013 (Jeroen de Bruijn)

Hoewel er dus bijzonder veel te genieten was de laatste weken is een echte, goed te twitchen knaller tot op moment van schrijven uitgebleven, hoewel de Veldrietzanger van Sondelerleien in de buurt komt. Hopelijk biedt september voor de vogelaar in het veld net zoveel vermaak als augustus, maar dient zich eindelijk weer eens een soort aan die voor 'iedereen' nieuw is. Wat dat betreft hoeven we maar naar de lijstjes van de ons omringende landen te kijken om te concluderen dat er nog héél veel mogelijk is ...

Garry Bakker/webredactie dutchbirding.nl