Op woensdagavond 13 april 2011 vertrokken wij naar het zuiden van Duitsland voor een weekendje Alpenlifers. Doelsoorten waren Auerhoen, Hazelhoen, Alpensneeuwhoen, Drieteenspecht, Witrugspecht, Rotskruiper, Citroenkanarie en Dwerguil. Het verslag van deze uitputtingsslag!

Geh mal Autobahn!
Om 21.00 uur vertrokken we in een ruime auto vanuit Zwolle. Met nog 900 km voor de boeg zit de sfeer er goed in. Beetje blazen op de Autobahn (wat nou Greenline), bakkie koffie onderweg en slechte grappen: we zijn goed begonnen. Uiteindelijk komen we om 5.45 uur aan op onze bestemming, een stemmig plaatsje in Zuid-Duitsland. Hier moeten we Auerhoen, Hazelhoen en de twee spechten doen. Helaas voor degenen die na het lezen van dit verhaaltje onze trip willen overdoen: wij hebben onze bron beloofd deze eerste plek niet vrij te geven. Daar houden we ons aan.... Als we ter plekke aankomen sneeuwt het... de sneeuwberichten gaven aan dat het sinds medio maart niet meer gesneeuwd had. Da's lekker... We lopen via een zeer steil pad enkele kilometers omhoog. De sneeuwlaag op de grond neemt toe tot circa 30 cm verse sneeuw, wat erg lastig loopt. Wel draagt het bij aan een stemmig sfeerplaatje! Het is echter erg stil in het bos... en dat belooft niet veel goeds.

Barre tocht in zeer geschikt bos. Bayern, Duitsland (Hans Pohlmann)

Lifer 1!
Onderweg naar boven rollen we wat soorten op voor de triplist: Bosuil, Kortsnavelboomkruiper, Matkop (de alpenversie), Beflijster, etc. Opeens hoort Reinoud een Hazelhoen roepen. We staan stil en luisteren mee: niets. Na een tijdje lopen we door en gaan de bocht om. Daar zit een Hazelhoen heel stilletjes onder een den te schuilen voor de sneeuw!

Hazelhoen. Bayern, Duitsland (Jaap Denee)

De vogel laat zich mooi bekijken van een afstandje en als we verder willen lopen, besluit de vogel toch het bos in te gaan. We hadden verwacht dat deze soort lastig zou zijn, maar dat valt al weer 100% mee! We lopen verder tot we op de juiste plek voor Auerhoen zijn. Het ziet er geweldig uit: oude bomen, rotspartijtjes en open plekken. We zoeken het gebied af vanaf de paden, maar vinden niets....

Lifer 2!
Al zoekend naar de Auerhoenders blunderen we tegen een roepende en tikkende specht aan. Het is even zoeken, maar opeens laat een vrouwtje Drieteenspecht zich mooi zien. Het mannetje is ook in de buurt en roept af en toe. Hij laat zich echter slecht zien.

Vrouwtje Drieteenspecht. Bayern, Duitsland (Jaap Denee)

De Auerhoenders laten zich ondertussen al helemaal niet zien of horen... De Kortsnavelboomkruipers daarentegen wel. Die rollen al buitelend om elkaar heen van een stam af op beeldvullende afstand van ons. We lopen verder totdat we in Oostenrijk zijn. Net over de grens horen en zien we bolderende Korhoenders. Toch ook wel eens aardig om te horen in een andere omgeving dan een heideveldje in Salland. Bij een alpenweitje zoeken we naar Citroenkanarie. Vette leider, maar deze laat zich niet zien. We sjouwen vervolgens het hele takke-eind terug. De daling zorgt voor pijnlijke knietjes, maar wat veel erger is: we hebben geen Auerhoen. Vermoeid stappen we uiteindelijk in de auto en rijden naar ons hotel. Daar nemen we een geweldig, koud biertje en gaan even liggen. Twee uur later schrikken we wakker.

Lifer 3!
We gaan uiteindelijk halverwege de middag nog even op pad. We lopen door een prachtig oud bos met onder andere Grijskopspecht. Al vogelend komen we bij een alpenweitje en daar ziet Lennaert opeens een Citroenkanarie op de grond zitten. Al snel blijkt dat er nog eentje zit (M+V). De vogels laten zich mooi zien en verkassen daarna naar een dennetje dichtbij. Superwaarneming met leuke bewijsplaatjes.

Man Citroenkanarie. Bayern, Duitsland (Jaap Denee)

Rondom het weitje zitten overal Beflijsters van de spp. alpestris. We laten ons weer van de berg afrollen. Op de terugweg horen we nog twee luidroepende Grijskopspechten, maar ze laten zich niet zien. We besluiten om terug te rijden naar het hotel. Onderweg stoppen we nog even bij een beekje waar twee Waterspreeuwen zich mooi laten zien. Na een deo-douche betrekken we een tafeltje in een lokale Stube, waar we goed gaan eten. Rein en Hans nemen een Schweinehaxe: een blok vlees aan een bot. 1 kg varken... De oogjes vallen daarna rap dicht, totdat om 4.45 uur de wekker weer gaat!

Schweinehaxe: twee kilo varken. Bayern, Duitsland (Hans Pohlmann)

De volgende dag
Op vrijdagochtend staan we voor vijven op. Onze hotellier heeft ervoor gezorgd dat er om 5.00 uur koffie en jus d'orange klaar staat voor een ontbijtje. Ook staan er lunchpakketjes voor ons klaar. Deutsche Grundlichkeit of gewoon Gastfreundschaft? In ieder geval goed geregeld. Na de koffie springen we in de wagen voor wederom een zoektocht naar Auerhoen, in hetzelfde gebied. De tocht bergop is zonder sneeuw veel prettiger, maar lijkt opeens ook veeeeeeel verder. De ruim 14 km klimmen en dalen van de dag ervoor zijn nu erg goed te voelen. Pfff...

Tijdens de wandeling omhoog horen we een Hazelhoen duidelijk roepen. Het is toch een lastig geluidje, wat je snel mist. Gelukkig let Stainer goed op. De vogel laat zich echter niet zien. Al vogelend lopen we omhoog: Grijskopspecht, Kortsnavelboomkruipers, etc, etc. Ook voldoende sporen van zoogdieren: Vos, marter spec, Haas, Eekhoorn en Lynx. Dat zou stoer zijn als die zich liet zien (maar dat doet ie natuurlijk niet). We hebben ook allemaal flink last van de Schweinehaxe van Reinoud van gisteravond. De 'bommetjes' die hij van tijd tot tijd loslaat, rollen als een soort pyroclastische stroom van de berg af en laten je neusharen opkrullen tot in de holtes. Brrrrrr...

Eenmaal boven aangekomen doorzoeken we met een stofkam het gebied. De Auerhoenders blijven vooralsnog onvindbaar. De Drieteenspechten, zowel man als vrouw, laten zich wel geweldig zien. Als we wederom op een pad in geschikt gebied lopen, stuift er "daarschuinlinksvoorachterdieboomwaardesneeuwopspat!' iets voor ons weg. Het is iets groots en ramt als een enorme Houtduif met veel herrie door de boomtoppen. Dat moet wel een Auerhoen zijn! We zoeken het gebiedje waar de vogel heen vloog af, lopen er om heen, staan minutenlang stil te luisteren, maar het resultaat is zeer teleurstellend... we vinden helemaal niets wat op een Auerhoen lijkt.

Dan wordt het tijd om dit gebied achter ons te laten en naar een volgende plek te gaan. We hebben immers nog meer te doen. Met een gemengd gevoel van teleurstelling vanwege het missen van de Auerhoenders en tevredenheid vanwege de drie lifers en de prachtige omgeving, beginnen we rond de middag aan de terugtocht naar de auto. Na enige tijd komen we tijdens onze afdaling twee mannen tegen die met hun auto blijken vast te zitten. Met zijn allen duwen we ze eruit en als dank nemen ze ons verder mee naar beneden en vermijden we de laatste pijnlijke km's afdalen door achterin een bus te zitten. Heerlijk!!!

Sfeerplaatje Auerhoenderbos. Bayern, Duitsland (Hans Pohlmann)

Lifer 4!
Via prachtige binnenwegen rijden we naar Tatzelwurm, onze volgende stop. Onderweg plussen we onze triplist wat bij. Topsoorten als Fuut, Kuifeend, Wilde eend en Zwartkop worden bijgeschreven. Een heel duidelijke topper is een subadulte Steenarend die wordt gemobbed door een Zwarte kraai, vlak voordat we Tatzelwurm binnenrijden. We zien de vogel klimmen tot grote hoogte en vervolgens afglijden.

Plattegrond Tatzelwurm (Google Maps met eigen bewerking)

Vlak buiten Tatzelwurm parkeren we en nog voordat we de auto uitstappen hebben we een prachtig mannetje Witrugspecht in beeld! De vogel laat zich goed, maar kort zien. We lopen enkele kilometers het bos in (gelukkig een stuk minder steil dan de eerste plek) en komen aan bij een kapvlakte. De bossen hier omheen zijn goed voor Auerhoen. We gaan al snel aan het zoeken en blunderen tegen een paartje Drieteenspechten aan. Ontzettend gaaf om te zien hoe ze een aantal horizontale lijntjes boven elkaar pikken, om deze vervolgens af te sabbelen. De vogels zijn absoluut niet bang en laten zich perfect zien en afplaten (iets beter dan recordshots).

Man Drieteenspecht, Tatzelwurm, Duitsland (Jaap Denee)

Het bos doorkruisend worden Zwarte specht, sporen van Wild zwijn en allerlei ander gespuis gevonden. Helaas geen Auerhoen. Scheisse! Na een paar uur vruchteloos zoeken naar de Auerhoenders verlaten we het bos. Bij de parkeerplaats kijken we nog even of de Witruggen er nog zitten. Al snel vinden we het vrouwtje aan de rand van een kapvlakte. Deze vogel laat zich erg mooi zien.

Vrouw Witrugspecht, Tatzelwurm, Duitsland (Hans Pohlmann)

We stappen in de auto en rijden naar Garmisch-Partenkirchen. Onderweg zien we Rode en Zwarte wouw, als aanvullingen op onze triplist. We zoeken een hotelletje in het centrum en springen vervolgens weer snel in de auto. In het begin van de avond rijden we nog even naar de Eibsee, een bergmeer vlakbij Garmisch. Hier hebben we nog een goede plek voor Dwerguil. We zoeken hier een tijdje in een zeer geschikt bos, maar vinden niets. De mezen reageren heel scherp op het afspelen van Dwerguil-geluid, dus deze jongens zitten hier zeker.

Lennaert Steen luistert... Eibsee, Garmisch-Partenkirchen, Duitsland (Jaap Denee)

In verband met een restaurant-reservering verlaten we het gebied na een paar uurtjes zoeken. Achteraf hadden we nog even moeten blijven, omdat het toch nog vrij licht was. Helaas gaat deze lifer aan Jaap voorbij. Eibsee schijnt ook een goede plek voor Witrugspecht te zijn, maar omdat we deze al zeer goed hadden gezien hebben we hiervoor geen moeite gedaan.

De reservering benutten we optimaal. We bestellen een paar flessen Grüner Veltiner en genieten van drie gangen heerlijk eten, aangevuld met een Schnapps na afloop. We besluiten nog een sigaartje buiten op de stoep te doen als afsluiter. Al puffend en rillend van de kou concluderen we dat we tegenover de Peaches zitten, waar we al snel het lokale schoon (ofwel iets wat op Schweinehaxe lijkt) naar binnen zien gaan. Brave huisvaders als we zijn, gaan we toch even kijken.

We kunnen u melden dat de Peaches een bijzondere ervaring was. De lokalen zijn ofwel iets aan de zware kant, ofwel hebben iets te veel lichaamshaar (op diverse plaatsen zichtbaar, om maar niet te denken aan het onzichtbare...). Ook loopt er ter promotie van één of ander drankje Captain Morgan rond. Het is een dwaas in een rood pak, goed te beschrijven als combinatie van Jack Sparrow en Gerard Joling. Hij wil graag met Jaap op de foto, maar deze weigert terecht. We komen enorm in de afzeikmodus en in een bui van hilariteit en verbazing gaan we weer naar ons hotel.

Zaterdag!
We beginnen in ons hotel met een uitgebreid ontbijtbuffet. Prima keus deze plek! Om 9 uur pakken we de Karwendelbahn in Mittenwald. Deze kabelbaan brengt ons in 10 minuten van uit het dal, naar ruim 2300 meter. Hierboven bij het Bergstation is een bekende plek voor Alpensneeuwhoen. Er is zelfs een observatieplatform voor ingericht. Op deze plek willen we ook Rotskruiper proberen, welke een frustratiesoort is voor Lennaert.

Vogelen op de Karwendelspitze, Mittenwald, Duitsland (Hans Pohlmann)

Lifer 5!
Nog voordat Reinoud en Hans uit het gebouwtje zijn, horen we al snel roepen ROTSKRUIPER!!! Jaap heeft hem, de rest niet. De vogel vloog van de grote wand rechtvoor het Bergstation naar het wandje aan de rechterkant daarvan, landde daar en kroop snel de bocht om. Nauwkeurig afspeuren van de wand levert helaas niet op. Maar... ze zitten hier in ieder geval.

We beginnen onze speurtocht naar het Alpensneeuwhoen, in de kom die recht voor het Bergstation ligt. Er liggen enkele decimeters verse sneeuw, dus het valt niet mee om een sneeuwwitte vogel te vinden. We richten ons dan ook op de stukjes die relatief vrij van sneeuw zijn, maar kunnen niets vinden. We besluiten het geluid van de witte kip af te spelen en direct reageert er een vogel, vlakbij ons! We speuren tussen de stenen, totdat Hans de vogel ziet zitten. Pontificaal op het bankje... Alpensneeuwhoen in de tas! We sluipen naderbij en de vogel blijkt alles behalve schuw.

Vrouw Alpensneeuwhoen, Bergstation Karwendelspitze, Mittenwald, Duitsland (Hans Pohlmann)

Waarschijnlijk zijn de vogels gewend aan de grote aantallen toeristen die hier in de zomer en winter komen. De vogel laat zich dan ook goed benaderen en fotograferen. Zonder aanleiding vliegt de vogel al roepend op en wij vieren met zijn vieren een feestje. Plotseling loopt een vrouwtje Alpensneeuwhoen bij ons weg. Die vogel heeft de hele tijd op enkele meters afstand van ons gezeten en wij hadden haar niet gezien! Wat een schutkleur!

Lifer 6!
De Rotskruiper is nog steeds niet gelukt. We speuren de wanden rondom het Bergstation af, maar vinden niets. We besluiten de tunnel door te lopen die vertrekt vanuit het Bergstation en na circa 500 meter komen we op een bergkam weer boven de grond. Toffe plek hier! We zoeken ook hier de rotswanden af, maar vinden onze doelsoort niet. Wel scoren we Alpenheggenmus, Alpenkauw, in het dal bolderende Korhoenders en vijf Sneeuwvinken. Ook gaaf (zeker voor Duitsland), maar het zijn niet de lifers waar we naar zoeken. Rotskruiper is alleen voor Lennaert nog nieuw, aangezien de rest de vogel van de VU of ENCI en/of in buitenland al heeft. Het is dan ook erg stoer dat Lennaert zelf zijn lifer vindt: Rotskruiper!

Rotskruiper, Karwendelspitze, Mittenwald, Duitsland (Jaap Denee)

Op het wandje tegenover ons hoort hij de vogel zingen. We zoeken met zijn allen het wandje af en als snel hebben we de vogel in beeld. Net zo snel vliegt de vogel echter weg van de wand, direct gevolgd door een tweede vogel! Beide vogels (een mannetje en een vrouwtje) vliegen op ooghoogte voor ons langs naar de overkant en Jaap schiet eindelijk een authentiek recordshotje. Lennaert gaat uit zijn stekker en ook Jaap viert zijn drie Rotskruipers op één dag op geheel eigen wijze.

Vogelaars met Kaiserschmarren, Bergstation Karwendelspitze, Mittenwald, Duitsland (Reinoud Vermoolen)

Ter viering voeren we de Alpenkauwen nog een stukje koek uit de hand en lopen terug naar het Bergstation. We settelen ons op het terras en bestellen Kaiserschmarren met koffie. In de stralende zon is dat een excellente manier om twee lifers te vieren! We zitten hier een tijdje en zoeken in de tussentijd de wanden en bergkom even af. We voegen niets toe aan ons lijstje, waarschijnlijk omdat de grote hordes toeristen inmiddels ook de berg op zijn gekomen. Duitse bejaarden kunnen best luidruchtig zijn... Om half 1 besluiten we dan ook de berg te verlaten. Beneden stappen we in de auto en beginnen aan onze terugreis. 900 km, twee chauffeurswissels, 60 euro aan Diesel, één Burgerking en 8 uur later, komen we rond 21.00 uur in Zwolle aan.

Een paar dagen Duitsland is op deze manier geweldig. In slechts 8 uurtjes rijden kom je in een heel andere wereld. Het landschap is natuurlijk geheel anders, maar de hele setting maakt dat je je echt op vakantie voelt. De spechten bleken in deze tijd van het jaar zeer goed te doen. In totaal hebben we circa zes Drieteenspechten gezien en twee Witrugspechten. Ook Hazelhoen, waarvan we vermoedden dat deze het lastigst zou zijn, bleek niet zo heel moeilijk. Auerhoen helaas wel... .Lennaert was een jaar eerder op dezelfde plek (alleen twee weken later) en toen waren de Auerhoenders makkelijk. De spechten waren toen alleen erg moeilijk.

De eerste plek geven we zoals gezegd niet vrij. Dat hebben we nu eenmaal aan onze bron beloofd. Dit soort oude bossen kunnen inderdaad kwetsbaar zijn, dus we begrijpen (zeker achteraf) dat we het niet verder mogen vertellen. Tatzelwurm is een bekende plek en daar vertellen we graag alles over. Neem daarvoor maar contact op met één van ons vieren. De Karwendelspitze is een echte aanrader. De setting is adembenemend en de soorten erg tof. En goed te doen!

Mocht je ooit een dergelijk tripje gaan doen, dan hier nog wat tips:
- Het kan pittig koud zijn in de bergen, maar het zweet staat je ook regelmatig op de rug. Hou hier rekening mee.
- Grüner Veltiner is een geweldige wijn om het diner bij op te luisteren.
- Ga niet naar Peaches in Garmisch, tenzij je jezelf natuurlijk aangetrokken voelt door het hierboven beschrevene.
- Meer info over Tatzelwurm, Karwendelspitze en Dammkarrhutte is bij ons op te vragen.
- Pak de eerste gondel naar de Karwendelspitze, daarna wordt het al snel druk.
- De weg naar de Dammkarrhütte is goed voor Hazelhoen. Deze weg ligt iets ten noorden van de kabelbaan naar de Karwendelspitze. Zoek 's ochtends vroeg in de berm van de asfaltweg. Deze plek hebben wij echter niet gedaan, omdat wij Hazelhoen al mooi hadden gezien.
- In 2,5 dag is deze tour prima te doen.
- Een Schweinehaxe van een kilo creëert bommetjes.
- Bommetjes blijven hangen in een windstil bos. Zorg dat je vooraan loopt.

Herzliche Grüße von den Bayerischen Bastards:

Jaap Denee
Reinoud Vermoolen
Lennaert Steen
Hans Pohlmann

Deze Auerhoen hadden we wel... Tatzelwurm, Duitsland (Jaap Denee)